Hemoroidy — objawy i leczenie
Swędzenie odbytu u dorosłych i dzieci – przyczyny, objawy, leczenie i domowe sposoby
Swędzenie odbytu jest częstą dolegliwością. Świąd w okolicy odbytu bywa intensywny i towarzyszą mu skłonności do drapania. Jest to z pewnością wstydliwy i nieprzyjemny problem. Świąd może być spowodowany różnymi czynnikami takimi jak problemy skórne, podrażnienia, guzki krwawnicze odbytu lub zaniedbania higieniczne. Długo utrzymujący się i uporczywy świąd odbytu może wymagać pomocy lekarskiej.
Najczęstsze przyczyny świądu odbytu
Określenie przyczyny swędzenia odbytu bywa problematyczne. Ponieważ dla wielu osób jest to wstydliwy problem, zdarza się, że niektórzy zwlekają z zasięgnięciem fachowej pomocy. Źródłem dolegliwości mogą być różne czynniki. Niektóre z nich częściej powodują swędzenie odbytu u mężczyzn, inne u kobiet, a jeszcze inne są typowe dla wieku dziecięcego.
Przyczyny swędzenia i pieczenia odbytu, które mogą wystąpić zarówno u dzieci, jak i u dorosłych, to np. podrażnienia. Zdarzają się one u osób z nietrzymaniem stolca lub długotrwałą biegunką. Podrażnienie może być też wywołane czynnikami mechanicznymi, takimi jak: używanie szorstkiego papieru toaletowego lub nieodpowiedniej bielizny.
Podłożem świądu odbytu w każdym wieku mogą być także choroby skóry oraz reakcje alergiczne, np. wyprysk kontaktowy. Istnienie reakcji alergicznej można podejrzewać, gdy świąd pojawił się np. po zastosowaniu nowego kosmetyku, bielizny lub zmianie środka piorącego. Świąd okolic odbytu może być wywołany także przez infekcje skóry takie jak kandydoza.
Swędzenie odbytu u dzieci
Swędzenie odbytu u dziecka zawsze powinno nasuwać podejrzenie choroby pasożytniczej. Najczęściej jest to dosyć powszechna owsica, czyli zakażenie owsikiem ludzkim. Nieco rzadziej mamy do czynienia z glistą ludzką. Często chorobom pasożytniczym u dzieci towarzyszą też objawy ogólne takie jak osłabienie, podkrążone oczy, zahamowanie wzrostu, problemy z zasypianiem itd. Skóra dziecka jest bardziej wrażliwa. Stosowanie nieodpowiednich kosmetyków i środków czystości tym bardziej może powodować podrażnienia i reakcje alergiczne. U dziewczynek możliwe jest także przejście infekcji intymnej na skórę wokół odbytu.
Swędzenie odbytu u dorosłych
W przypadku dorosłych swędzenie odbytu rzadziej jest spowodowane pasożytami, choć jak najbardziej jest to możliwe. Częściej natomiast dolegliwości związane są z występowaniem guzków krwawniczych zwanych również hemoroidami. Przyczyną swędzącego odbytu mogą być także infekcje przenoszone drogą płciową, takie jak chlamydia, opryszczka genitalna, kłykciny kończyste, rzęsistkowica czy rzeżączka. Zwłaszcza u kobiet mogą się one rozszerzyć z okolic krocza na skórę wokół odbytu. Ich przenoszeniu sprzyjają ryzykowne zachowania seksualne oraz nieodpowiednia higiena. Inną powszechnie występującą infekcją jest zakażenie drożdżakami z rodzaju Candida. Powodują one infekcję grzybiczą zarówno narządów płciowych, jak i okolic odbytu. Kandydozie odbytu sprzyjają m.in. zaburzenia odporności w przebiegu AIDS lub chociażby cukrzycy, otyłość i ryzykowne zachowania seksualne.
Świąd odbytu – objawy
Swędzenie przy odbycie ma różny przebieg. Może występować przez cały dzień, w nocy, wieczorem, po wypróżnieniu, w pozycji siedzącej itd. Czasami pojawiają się też objawy towarzyszące. Guzki krwawnicze mogą być wyczuwalne przy parciu na stolec i krwawić po użyciu papieru toaletowego. Swędzeniu może również towarzyszyć odczyn zapalny objawiający się obrzękiem, silnym bólem i podwyższoną temperaturą. Wszystkie informacje o charakterze dolegliwości i objawach towarzyszących są istotne i należy o nich poinformować lekarza.
Pomocy lekarskiej należy zasięgnąć, gdy świąd jest tak nasilony, że utrudnia normalne funkcjonowanie, towarzyszy mu przewlekłe krwawienie z guzków krwawniczych lub okolica odbytu jest wyraźnie objęta stanem zapalnym.
Podczas diagnostyki świądu odbytu lekarz może zlecić dodatkowe badania w kierunku chorób pasożytniczych lub np. rektoskopię. Jeśli istnieje podejrzenie chorób skóry lub przenoszonych drogą płciową, może być konieczne zasięgnięcie porady dermatologa-wenerologa.
Swędzenie odbytu – leczenie oraz domowe sposoby, by złagodzić świąd
W leczeniu swędzenia odbytu podstawowe znaczenie ma usunięcie przyczyny. Często nie wymaga to nawet pomocy lekarskiej. Wystarczają domowe sposoby takie jak zmiana kosmetyków, środków czystości czy poprawa higieny osobistej.
Ważne jest też, by kontrolować higienę osobistą u dzieci, które zaczynają albo już korzystają samodzielnie z toalety. Podczas mycia należy stosować możliwie delikatnych kosmetyków. Należy też powstrzymać się od drapania, aby nie uszkadzać dodatkowo naskórka. Chusteczki nawilżane i zapachowy papier toaletowy mogą zawierać substancje wysuszające skórę, np. alkohol. Zamiast nich lepiej pozostać przy zwykłym, delikatnym papierze toaletowym bez dodatków. Stosowanie naturalnej, bawełnianej i przewiewnej bielizny pomaga zmniejszyć wilgotność skóry w okolicy odbytu, a tym samym zapobiegać infekcjom grzybiczym.
W leczeniu domowym świądu odbytu można także zastosować dostępne w aptekach preparaty bez recepty. Jest dostępnych wiele maści na swędzenie odbytu wywołane przez guzki krwawnicze. Zazwyczaj są to preparaty zawierające lidokainę jako środek przeciwbólowy oraz tribenozyd, który poprawia stan naczyń krwionośnych. Dostępne są także leki przeciwhistaminowe i sterydowe pomocne w przypadku odczynów zapalnych i alergicznych. W przypadku chorób pasożytniczych lub chorób skóry konieczne jest leczenie przyczynowe po zasięgnięciu porady lekarskiej.
Bibliografia zwiń/rozwiń
- W. Kawalec, R. Grenda, H. Ziółkowska (red.), Pediatria, Warszawa 2013.
- W. Noszczyk, Chirurgia. Repetytorium, Warszawa 2012.
- S. Jabłońska, S. Majewski, Choroby skóry i choroby przenoszone drogą płciową, Warszawa 2010.
- P. Ansari, Pruritus ani, „Clinics in Colon and Rectal Surgery”, nr 38–42 (29) 2016.
- R. Hanno, P. Murphy, Pruritus ani. Classification and management, „Dermatology Clinics”, nr 811-816 (5) 1987.
Podziel się:
