Swędzenie odbytu u dorosłych i dzieci – przyczyny, objawy, leczenie i domowe sposoby

25.04.2020

Swędzenie odbytu jest częstą dolegliwością. Świąd w okolicy odbytu bywa intensywny i towarzyszą mu skłonności do drapania. Jest to z pewnością wstydliwy i nieprzyjemny problem. Świąd może być spowodowany różnymi czynnikami takimi jak problemy skórne, podrażnienia, guzki krwawnicze odbytu lub zaniedbania higieniczne. Długo utrzymujący się i uporczywy świąd odbytu może wymagać pomocy lekarskiej.

Najczęstsze przyczyny świądu odbytu

Określenie przyczyny swędzenia odbytu bywa problematyczne. Ponieważ dla wielu osób jest to wstydliwy problem, zdarza się, że niektórzy zwlekają z zasięgnięciem fachowej pomocy. Źródłem dolegliwości mogą być różne czynniki. Niektóre z nich częściej powodują swędzenie odbytu u mężczyzn, inne u kobiet, a jeszcze inne są typowe dla wieku dziecięcego.

Przyczyny swędzenia i pieczenia odbytu, które mogą wystąpić zarówno u dzieci, jak i u dorosłych, to np. podrażnienia. Zdarzają się one u osób z nietrzymaniem stolca lub długotrwałą biegunką. Podrażnienie może być też wywołane czynnikami mechanicznymi, takimi jak: używanie szorstkiego papieru toaletowego lub nieodpowiedniej bielizny.

Podłożem świądu odbytu w każdym wieku mogą być także choroby skóry oraz reakcje alergiczne, np. wyprysk kontaktowy. Istnienie reakcji alergicznej można podejrzewać, gdy świąd pojawił się np. po zastosowaniu nowego kosmetyku, bielizny lub zmianie środka piorącego. Świąd okolic odbytu może być wywołany także przez infekcje skóry takie jak kandydoza.

Swędzenie odbytu u dzieci

Swędzenie odbytu u dziecka zawsze powinno nasuwać podejrzenie choroby pasożytniczej. Najczęściej jest to dosyć powszechna owsica, czyli zakażenie owsikiem ludzkim. Nieco rzadziej mamy do czynienia z glistą ludzką. Często chorobom pasożytniczym u dzieci towarzyszą też objawy ogólne takie jak osłabienie, podkrążone oczy, zahamowanie wzrostu, problemy z zasypianiem itd. Skóra dziecka jest bardziej wrażliwa. Stosowanie nieodpowiednich kosmetyków i środków czystości tym bardziej może powodować podrażnienia i reakcje alergiczne. U dziewczynek możliwe jest także przejście infekcji intymnej na skórę wokół odbytu.

Swędzenie odbytu u dorosłych

W przypadku dorosłych swędzenie odbytu rzadziej jest spowodowane pasożytami, choć jak najbardziej jest to możliwe. Częściej natomiast dolegliwości związane są z występowaniem guzków krwawniczych zwanych również hemoroidami. Przyczyną swędzącego odbytu mogą być także infekcje przenoszone drogą płciową, takie jak chlamydia, opryszczka genitalna, kłykciny kończyste, rzęsistkowica czy rzeżączka. Zwłaszcza u kobiet mogą się one rozszerzyć z okolic krocza na skórę wokół odbytu. Ich przenoszeniu sprzyjają ryzykowne zachowania seksualne oraz nieodpowiednia higiena. Inną powszechnie występującą infekcją jest zakażenie drożdżakami z rodzaju Candida. Powodują one infekcję grzybiczą zarówno narządów płciowych, jak i okolic odbytu. Kandydozie odbytu sprzyjają m.in. zaburzenia odporności w przebiegu AIDS lub chociażby cukrzycy, otyłość i ryzykowne zachowania seksualne.

Świąd odbytu – objawy

Swędzenie przy odbycie ma różny przebieg. Może występować przez cały dzień, w nocy, wieczorem, po wypróżnieniu, w pozycji siedzącej itd. Czasami pojawiają się też objawy towarzyszące. Guzki krwawnicze mogą być wyczuwalne przy parciu na stolec i krwawić po użyciu papieru toaletowego. Swędzeniu może również towarzyszyć odczyn zapalny objawiający się obrzękiem, silnym bólem i podwyższoną temperaturą. Wszystkie informacje o charakterze dolegliwości i objawach towarzyszących są istotne i należy o nich poinformować lekarza.

Pomocy lekarskiej należy zasięgnąć, gdy świąd jest tak nasilony, że utrudnia normalne funkcjonowanie, towarzyszy mu przewlekłe krwawienie z guzków krwawniczych lub okolica odbytu jest wyraźnie objęta stanem zapalnym.

Podczas diagnostyki świądu odbytu lekarz może zlecić dodatkowe badania w kierunku chorób pasożytniczych lub np. rektoskopię. Jeśli istnieje podejrzenie chorób skóry lub przenoszonych drogą płciową, może być konieczne zasięgnięcie porady dermatologa-wenerologa.

Swędzenie odbytu – leczenie oraz domowe sposoby, by złagodzić świąd

W leczeniu swędzenia odbytu podstawowe znaczenie ma usunięcie przyczyny. Często nie wymaga to nawet pomocy lekarskiej. Wystarczają domowe sposoby takie jak zmiana kosmetyków, środków czystości czy poprawa higieny osobistej.

Ważne jest też, by kontrolować higienę osobistą u dzieci, które zaczynają albo już korzystają samodzielnie z toalety. Podczas mycia należy stosować możliwie delikatnych kosmetyków. Należy też powstrzymać się od drapania, aby nie uszkadzać dodatkowo naskórka. Chusteczki nawilżane i zapachowy papier toaletowy mogą zawierać substancje wysuszające skórę, np. alkohol. Zamiast nich lepiej pozostać przy zwykłym, delikatnym papierze toaletowym bez dodatków. Stosowanie naturalnej, bawełnianej i przewiewnej bielizny pomaga zmniejszyć wilgotność skóry w okolicy odbytu, a tym samym zapobiegać infekcjom grzybiczym.

W leczeniu domowym świądu odbytu można także zastosować dostępne w aptekach preparaty bez recepty. Jest dostępnych wiele maści na swędzenie odbytu wywołane przez guzki krwawnicze. Zazwyczaj są to preparaty zawierające lidokainę jako środek przeciwbólowy oraz tribenozyd, który poprawia stan naczyń krwionośnych. Dostępne są także leki przeciwhistaminowe i sterydowe pomocne w przypadku odczynów zapalnych i alergicznych. W przypadku chorób pasożytniczych lub chorób skóry konieczne jest leczenie przyczynowe po zasięgnięciu porady lekarskiej.

lek.

Piotr Ziętek

O Autorze

Absolwent Śląskiego Uniwersytetu w Katowicach, przyszły specjalista chorób wewnętrznych. W trakcie studiów odbył praktyki i wymiany studenckie w Niemczech. Interesuje się fizjologią i chorobami układu pokarmowego oraz zdrowym stylem życia. W wolnych chwilach uprawia m.in. turystykę górską i sztuki walki.

Obserwuj

Inne publikacje autora

Odbijanie po jedzeniu – przyczyny i leczenie częstego odbijania po posiłku

Przeczytane 41835 razy

5 min
Czytaj dalej
Koronawirus SARS-CoV-2 i choroba COVID-19 – fakty i mity

Przeczytane 28983 razy

5 min
Czytaj dalej

CZYTAJ WIĘCEJ >

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi

Polecane artykuły

Ból biodra – przyczyny, diagnostyka, leczenie bólu stawu biodrowego. Ćwiczenia na biodra

Ból biodra może dotknąć osoby w każdym wieku, nie tylko seniorów. Przyczynami bólu stawu biodrowego mogą być zmiany zwyrodnieniowe, ale także urazy czy rwa kulszowa. Często bólom bioder towarzyszy uczucie trzaskania bądź przeskakiwania biodra (tzw. zespół trzaskającego biodra). Leczenie bolącego biodra opiera się przede wszystkim na fizjoterapii – odpowiednio dobranych zabiegach fizykoterapeutycznych i ćwiczeniach, część z nich można wykonywać także w domu. Rzadziej stosuje się leczenie operacyjne w postaci wszczepienia endoprotezy stawu biodrowego.
Czytaj dalej
PMS (zespół napięcia przedmiesiączkowego) – jak sobie z nim radzić?

Co miesiąc powtarza się niemal ten sam scenariusz – dopada Cię huśtawka nastrojów, nie możesz się skoncentrować, przybierasz na wadze nawet do 3 kg, czujesz się opuchnięta, piersi sprawiają Ci ból, nie możesz spać, masz migrenę, nudności, zaparcia lub biegunkę, a twarz i dekolt pokrywają się wypryskami? To tylko część z ponad 100 objawów, które świadczą o zespole napięcia przedmiesiączkowego, czyli PMS. Jak złagodzić jego objawy?
Czytaj dalej
Katar sienny – jak się objawia i jakie są sposoby na alergiczny nieżyt nosa?

Katar sienny, zwany też katarem alergicznym, to zmora uczuleniowców. Jego objawy to nie tylko cieknąca, bezbarwna wydzielina z nosa czy świąd i zaczerwienienie nosa. Katar może odbijać się na naszym samopoczuciu, jakości snu, powodować bóle głowy lub gorączkę. Czy istnieje domowy sposób na katar alergiczny? Jak go wyleczyć i ile trwa? Kiedy z katarem siennym pójść do lekarza?
Czytaj dalej
Odbijanie po jedzeniu – przyczyny i leczenie częstego odbijania po posiłku

Odbijanie jest naturalnym odruchem fizjologicznym, które zwykle nie stanowi powodu do niepokoju. Polega na wydaleniu przez usta powietrza znajdującego się w żołądku. Natomiast nadmierne odbijanie może być oznaką np. choroby refluksowej czy nietolerancji pokarmowej.
Czytaj dalej
Chromanie przestankowe – przyczyny, diagnostyka, leczenie i rehabilitacja

Chromanie przestankowe to nie jednostka chorobowa, a objaw zwężenia bądź niedrożności tętnic spowodowany najczęściej nasiloną miażdżycą. Chromanie przestankowe charakteryzuje się pojawianiem się silnego bólu kończyn dolnych oraz drętwieniem nóg podczas marszu. Dolegliwości ustępują w momencie zatrzymania i chwilowego odpoczynku. Jak wygląda diagnostyka i leczenie chromania przestankowego?
Czytaj dalej
Zaburzenia równowagi – najczęstsze przyczyny, diagnostyka i leczenie zachwiań równowagi

Przyczyn zaburzeń równowagi może być wiele, najczęściej są to schorzenia neurologiczne, takie jak choroba Parkinsona, laryngologiczne, np. choroba Meniere'a czy też zaburzenia psychiczne, m.in. nerwica. Problemy z zachowaniem równowagi mogą również pojawić się w przebiegu chorób kardiologicznych, migreny, cukrzycy, a także jako skutek zatrucia alkoholem bądź lekami. Ponieważ zaburzenia stabilności ciała mogą zwiastować również stany zagrażające życiu, takie jak guz mózgu czy udar, w przypadku nasilonych dolegliwości zawsze należy zasięgnąć porady lekarskiej.
Czytaj dalej
Kolka nerkowa – przyczyny, objawy, leczenie. Jak postępować podczas ataku kolki nerkowej?

Kolka nerkowa sama w sobie nie jest chorobą, stanowi natomiast najczęstszy objaw schorzenia polegającego na zamknięciu lub znacznym zwężeniu światła moczowodu i utrudnieniu odpływu moczu z nerki do pęcherza moczowego. Atak kolki nerkowej cechuje niezwykle silny ból w okolicy lędźwiowej, który często nie ustępuje nawet po podaniu dostępnych bez recepty środków przeciwbólowych. Objawy kolki nerkowej obejmują również bolesne parcie na mocz, nudności oraz wymioty.
Czytaj dalej
Zakwasy a DOMS – jak zapobiec bólom mięśni w trakcie i po treningu?

DOMS (delayed onset muscle soreness) to opóźniona bolesność mięśni. Jest ona skutkiem intensywnego wysiłku fizycznego, w trakcie którego dochodzi do wzmożonej pracy włókien mięśniowych (ból mięśni po treningu pojawia się przeważnie w ciągu kilkunastu godzin). Domsy nie są tym samym, co zakwasy. Drugim terminem określa się ból, uczucie pieczenia mięśni w trakcie wykonywania ćwiczeń lub niedługo po ich zakończeniu. Stan ten jest spowodowany nadmiernym kumulowaniem się mleczanu w tkance mięśniowej. Jak zapobiegać zakwasom? W jaki sposób złagodzić opóźnioną bolesność mięśni?
Czytaj dalej