Przetoka odbytu
Olaf Bąk

Przetoka odbytu – przyczyny, objawy, leczenie

Przetoka odbytu to poważne schorzenie, które może prowadzić do powstania kanału pomiędzy jelitem a skórą. Choroba ta jest często wynikiem innych problemów zdrowotnych (np. nieswoistego zapalenia jelit) i może być nie tylko bolesna, ale też utrudniać codzienne funkcjonowanie. Niestety bywa częstym powikłaniem ostrego ropnia odbytu. Jak powstaje przetoka odbytu? Czy można ją wyleczyć?

Odbyt (łac. anus) jest końcowym elementem układu pokarmowego. Składa się z brzegu i kanału odbytu, który w obrębie nabłonka jest zbudowany podobnie jak szyjka macicy – częściowo z komórek walcowatych, oddzielonych strefą przejściową od strefy komórek płaskonabłonkowych. Wewnętrzny i zewnętrzny zwieracz odbytu odpowiadają za podstawową funkcję odbytu, którą jest trzymanie kału oraz defekacja. Ze względu na dużą ilość bakterii okolica ta jest narażona na stany zapalne. A jednym z nich jest właśnie ropień odbytu, który prowadzi ostatecznie do przetoki odbytu.

Przetoka odbytu – czym jest?

Przetoka okołoodbytnicza jest patologicznym kanałem, który łączy odbytnicę lub kanał odbytu ze skórą w okolicy odbytu. Składa się z ujścia wewnętrznego, kanału oraz ujścia zewnętrznego. Przez proktologów przetoka bywa traktowana jako przewlekła postać ropnia okołoodbytniczego, dlatego że nieleczony przeważnie przechodzi właśnie w przetokę.

Według Parksa w zależności od położenia ujścia wewnętrznego względem innych tkanek oraz przebiegu kanału przetoki można wyróżnić:

  • przetoki międzyzwieraczowe (46–49% wszystkich przetok),
  • przetoki przezzwieraczowe (36–40% wszystkich przetok),
  • przetoki nadzwieraczowe (4–6% wszystkich przetok),
  • przetoki pozazwieraczowe (2–3% wszystkich przetok).

Czy przetoka odbytu jest niebezpieczna?

Tak, przetoka odbytu może być poważnym problemem zdrowotnym i stanowić zagrożenie dla zdrowia pacjenta. Wyciek kału może prowadzić do infekcji skóry, a nieleczona przetoka może nawracać, doprowadzić do nietrzymania gazów oraz stolca, a nawet ropowicy krocza włącznie z sepsą i zgonem.

Polecane dla Ciebie

Przyczyny przetoki odbytu

Najczęstszą przyczyną powstania przetoki odbytu jest zapalenie gruczołu przyodbytowego, spowodowane przez zatkanie ujścia gruczołu grudką kału lub infekcją ogólnoustrojową. Jest to gruczoł zlokalizowany w górnej części odbytu (na granicy odbytu i odbytnicy), którego ujście znajduje się w kryptach Morgagniego. W zapalonym gruczole powstaje mikroropień, w którym rośnie ciśnienie powstającej ropy i szerzy się on do głębiej położonych tkanek, by następnie otworzyć się, tworząc kanał między jelitem a skórą.

Pozostałe przyczyny przetoki odbytu:

  • nieswoiste choroby zapalne jelit (np. choroba Leśniowskiego-Crohna),
  • nowotwory odbytnicy i odbytu,
  • przeniesione ropne zakażenie skóry,
  • operacje w okolicy odbytnicy i odbytu (wtedy jest to przetoka jatrogenna),
  • zatoka włosowa okolicy kości ogonowej,
  • przebyte urazy tkanek miękkich okolicy odbytnicy lub krocza (ciała obce, seks analny).

Objawy przetoki odbytu

Objawy przetoki odbytu są następujące:

  • nieprzyjemne odczucia, takie jak dyskomfort, pieczenie lub ból w okolicy odbytu,
  • zabrudzenie bielizny płynną, bezbarwną lub ropną treścią kałową,
  • guzek w okolicy odbytu wydzielający treść surowiczą lub ropną,
  • wypływanie ropnej treści z rany po nacięciu ropnia okołoodbytniczego.

Diagnostyka i leczenie przetoki odbytu

Diagnozowaniem i leczeniem przetoki odbytu zajmuje się lekarz proktolog. Ponieważ jednak nie ma specjalizacji o takiej nazwie, jest nim lekarz zabiegowy, który samodzielnie wykształcił się w kierunku chorób okołoodbytowych. Lekarz stawia rozpoznanie na podstawie wywiadu z pacjentem (dyskomfort w okolicy odbytu i brudzenie bielizny kałem) oraz badania fizykalnego i (jeśli jest to możliwe) badania per rectum, czyli palcem przez odbyt. Ważne jest też wykonanie ultrasonografii (USG) przezodbytowej oraz badanie (w warunkach sali operacyjnej) kanału przetoki sondą główkową.

Aby wyleczyć przetokę odbytu, zawsze niezbędny jest zabieg chirurgiczny, który polega na rozcięciu przetoki, całkowitym jej wycięciu lub wycięciu przetoki ze stopniowym przecinaniem mięśni zwieraczy odbytu za pomocą gumki lub niewchłaniającej się nici (operacja metodą Hipokratesa). W niektórych ośrodkach stosuje się zaawansowane metody operacyjne, takie jak wycięcie przetoki z przeszczepem płata błony śluzowej lub skóry, zastosowanie klejów tkankowych lub zatyczek z materiałów biodegradowalnych.

W przypadku chorób odbytnicy i mnogich przetok jedynym rozwiązaniem korzystnym dla pacjenta jest wycięcie odbytnicy razem z przetoką oraz wyprowadzenie sztucznej przetoki skórnej.

Dieta przy przetoce odbytu

Dieta może mieć istotny wpływ na leczenie przetoki odbytu i może pomóc złagodzić objawy. Osoby z przetoką odbytu powinny zwrócić szczególną uwagę na to, co jedzą i piją, aby uniknąć pogorszenia stanu zdrowia.

Oto kilka wskazówek dotyczących diety przy przetokach odbytu:

  1. Jedz dużo błonnika, który pomaga utrzymać prawidłową perystaltykę jelit i zapobiega zaparciom, które mogą nasilać ból i dyskomfort.
  2. Pij dużo wody, ponieważ pomaga ona zmiękczać kał i ułatwia jego usuwanie z jelit, co może zmniejszać nacisk na przetokę.
  3. Unikaj pokarmów, które wywołują wzdęcia – fasola, kapusta i groch czy inne strączki mogą powodować wzdęcia, tym samym nasilając ból i dyskomfort.
Pamiętaj, że każdy organizm jest inny, a dieta powinna być dostosowana do indywidualnych potrzeb i schorzeń. Skonsultuj się z lekarzem w celu uzyskania pełnej i dokładnej informacji.
  1. A. Szczeklik, P. Gajewski, Interna Szczeklika 2019/20, Medycyna Praktyczna, Kraków 2020, wyd. 11.
  2. Zarys chirurgii. Podręcznik dla studentów i lekarzy w trakcie specjalizacji, pod red. prof. A. Żyluka, Medipage, Warszawa 2016, wyd. 1.
  3. A. Sygut, A. Dziki, Ropień okołoodbytniczy i przetoka okołoodbytnicza, podyplomie.pl [online] https://podyplomie.pl/wiedza/wielka-interna/815,ropien-okoloodbytniczy-i-przetoka-okoloodbytnicza [dostęp:] 8.02.2023.
  4. M. Kołodziejczak, P. Ciesielski, Powikłania po leczeniu ropni i przetok odbytu, „Nowa Medycyna” 2016, 3, 114-126.
  5. M. Kołodziejczak, I. Sudoł-Szopińska, W. Zych, Współczesne leczenie przetok odbytu w chorobie Leśniowskiego-Crohna – problem interdyscyplinarny, „Nowa Medycyna” 2017, 2, 86-97.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Rak żołądka – przyczyny, wczesne objawy, leczenie

    Podobnie jak większość nowotworów, rak żołądka rozwija się wiele lat, początkowo nie dając żadnych specyficznych objawów. Niestety, najczęściej rozpoznawany jest w stadium bardzo trudnym do wyleczenia, co w większości przypadków prowadzi do zgonu chorego. Kluczowa jest zatem szybka diagnostyka i wdrożenie skutecznej terapii. Jakie są wczesne objawy raka żołądka? Na co zwrócić uwagę?

  • Dializy – kiedy się je stosuje, jak długo, koszt, skutki uboczne

    Wprowadzenie terapii nerkozastępczej (potocznie dializ) było przełomowym osiągnięciem pozwalającym wydłużyć życie pacjentom z niewydolnością nerek. Najpowszechniej stosowana jest hemodializa, która wykorzystywana jest zarówno w przypadkach nagłego zachorowania, jak i w czasie leczenia przewlekłego.

  • HPV (wirus brodawczaka ludzkiego) – przyczyny, objawy, rozpoznanie, leczenie zakażenia wirusem HPV

    HPV, czyli wirus brodawczaka ludzkiego, ma ponad 120 typów, z czego część jest wysokoonkogenna. Human papilloma virus jest odpowiedzialny m.in. za raka szyjki macicy, gardła i krtani, prącia. HPV jest także przyczyną powstawania łagodnych zmian, takich jak kurzajki czy brodawki płciowe. Do zakażenia wirusem brodawczaka ludzkiego najczęściej dochodzi w trakcie stosunków seksualnych oraz przez kontakt z naskórkiem osoby zakażonej.

  • Aplazja szpiku kostnego – objawy, przyczyny, leczenie

    Aplazja szpiku kostnego, zwana również niedokrwistością aplastyczną lub anemią aplastyczną, to choroba, którą można podzielić na wrodzoną lub nabytą. Schorzenie może pojawić się nagle lub rozwijać się przez wiele miesięcy, nie dając przy tym żadnych specyficznych objawów.

  • Terapia dźwiękiem – na czym polega? Co leczy?

    Często mówi się o tym, że muzyka łagodzi obyczaje. Jest w tym wiele prawdy. Dźwięk od lat z powodzeniem wykorzystuje się w terapii osób dorosłych i dzieci. W Polsce terapia dźwiękiem zyskuje coraz większą popularność. Jak wpływa na organizm i psychikę? Co zrobić, aby zostać profesjonalnym terapeutą?

  • Felinoterapia, czyli… leczenie kotem

    Są puszyste, ciepłe i przyjemnie mruczą. Każdy, kto jest szczęśliwym posiadaczem kota, wie, że przebywanie w jego towarzystwie jest niczym balsam dla duszy – uspokaja zszargane nerwy, poprawia samopoczucie, a nawet pozytywnie wpływa na zdrowie. Nic w tym dziwnego, ponieważ zwierzęta te od lat wykorzystywane są w terapii wielu przypadłości.

  • Rak przełyku – przyczyny, objawy i leczenie

    Rak przełyku jest złośliwym nowotworem atakującym częściej mężczyzn niż kobiety. Lekarze są zgodni, że zdecydowana większość przypadków choroby wynika z prowadzenia niezdrowego stylu życia, w tym palenia papierosów i spożywania nadmiernej ilości alkoholu. Jakie są objawy raka przełyku i jak się go leczy?

  • Czym jest diastema i jak ją leczyć?

    Diastema popularnie określana jest jako przerwa między zębami. To nie tylko cecha szczególna, a dla niektórych defekt lub dodatkowy atrybut urody, to także możliwa przyczyna zaburzeń funkcjonalnych. Przyczyny tego defektu mogą być różne. Nie zawsze wymaga leczenia. Diastema fizjologiczna obserwowana u dzieci z czasem zanika. Diastemy zamyka się przy pomocy aparatów ortodontycznych lub odbudowy estetycznej, np. przy użyciu licówek.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij