Nadgarstek ze świerzbem
Katarzyna Gmachowska

Świerzb – charakterystyka, objawy, zaraźliwość, leczenie, profilaktyka

Stereotypowo postrzega się świerzb jako przypadłość ludzi niedbających o podstawową higienę lub dotykającą wyłącznie przedstawicieli  ubogich, odległych krajów. Jednak prawda o tej chorobie zakaźnej skóry jest zupełnie inna – każdy może zapaść na tę przypadłość, a szczególnie narażone są dzieci.

Świerzb jest zakaźną chorobą skóry wywołaną przez pasożyty  świerzbowce, które bytują w ludzkim naskórku. Typowym objawem zakażenia świerzbowcem jest świąd skóry, który nasila się w godzinach nocnych. Występują także zmiany skórne o typie grudek, pęcherzyków, strupów lub przeczosów. Zmiany te zazwyczaj lokalizują się na dłoniach, stopach, skórze twarzy i głowy, grzbiecie oraz pośladkach. W leczeniu stosuje się miejscowo na skórę leki hamujące rozwój świerzbowca.  

Świerzb – czym jest?

Świerzb jest zakaźną chorobą dermatologiczną skóry wywołaną przez świerzbowca ludzkiego (Sarcoptes scabiei varietas hominis). Świerzbowiec ludzki jest przedstawicielem rodziny roztoczy, żyje w naskórku ludzkim, drążąc w nim tunele, w których samica składa jaja. Do zakażenia dochodzi poprzez bezpośredni kontakt z osobą zakażoną, ubrania lub pościel. Zakażenie świerzbowcem dotyczy zarówno dzieci, jak i dorosłych. Charakterystyczną cechą zakażenia świerzbowcem jest świąd skóry, nasilający się w porze nocnej.  

Świerzb norweski  

Świerzb norweski, nazywany także hiperkeratotycznym, jest wysoce zakaźną chorobą pasożytniczą. Charakterystyczną cechą tej odmiany świerzbu jest pogrubienie warstwy rogowej naskórka z tworzeniem się łuski, strupów oraz brodawkowatych nawarstwień naskórka. Opisywane zmiany najczęściej lokalizują się w okolicy grzbietu, twarzy i skóry owłosionej głowy, skóry dłoni, stóp, kolan oraz pośladków. Typowym objawem jest pogrubienie i pobruzdowanie płytek paznokciowych oraz zmiany w obrębie wałów paznokciowych. Do rozwoju świerzbu norweskiego predysponują niedobory odporności, choroby nowotworowe, stosowanie glikokortykosteroidów oraz niedożywienie. W leczeniu początkowo stosuje się preparaty keratolityczne, aby złuszczyć łuskę i zgrubiały naskórek, a następnie leki doustne oraz miejscowo leki przeciwświerzbowe.   

Świerzb u dzieci  

Świerzb u dzieci jest stosunkowo częstą chorobą pasożytniczą skóry. Większe ryzyko rozwoju choroby u dzieci wynika z nieprzestrzegania warunków sanitarnych, użytkowania wspólnych zabawek w żłobkach, przedszkolach, szkołach. Do zakażenia dochodzi poprzez bezpośredni kontakt z osobą zakażoną lub użytkując zakażone przedmioty. U dzieci częściej niż u dorosłych obserwuje się zmiany skórne na dłoniach, podeszwach stóp, twarzy, skórze głowy oraz grzbietu. Ponadto na całym ciele mogą występować rozsiane, małe guzki, które wykazują tendencję do skupiania się na skórze rąk, stóp i fałdów skóry. W każdym przypadku rozpoznania zakażenia świerzbem u dziecka należy włączyć leczenie pozostałych domowników, nawet jeśli nie wykazują oni objawów choroby. 

Świerzb – jak dochodzi do zarażenia? Kiedy chory zaraża?

Do zakażenia świerzbem dochodzi poprzez bezpośredni kontakt z osobą chorą lub zakażonymi przedmiotami (pościel, ręczniki, przybory toaletowe, obuwie, odzież). Pasożyt jest zdolny do przeżycia na przedmiotach nawet 2-3 dni i w tym czasie może dojść do zakażenia kolejnej osoby.

Objawy pierwszego zakażenia świerzbowcem ujawniają się po około 3-6 tygodni od zakażenia, natomiast w przypadku ponownego zakażenia okres inkubacji wynosi 2-3 dni.  

Cykl rozwojowy świerzbowca odbywa się w naskórku człowieka, gdzie samice drążą korytarze w warstwie rogowej naskórka, w których składają jaja. Po około 3 dniach z jaj wykluwają się larwy, które przemieszczają się na powierzchnię skóry. Okres dojrzewania do postaci dorosłej, zdolnej do rozmnażania, wynosi około 2 tygodnie.

Polecane dla Ciebie

Świerzb u dzieci i dorosłych – jak się objawia?  

Cechą charakterystyczną dla zakażenia świerzbem jest silny świąd skóry, który nasila się zazwyczaj w porze nocnej, gdyż wówczas zwiększa się aktywność pasożytów na skutek rozgrzania powierzchni ciała. U osoby zakażonej świerzbowcem mogą pojawić się różnorodne zmiany skórne (grudki, pęcherzyki, strupy oraz przeczosy). Zmiany skórne najczęściej lokalizują się na bocznych powierzchniach palców rąk, zgięciach i fałdach skórnych, okolicy pępka, brodawek sutkowych u kobiet, okolicy płciowej u mężczyzn, skórze pośladków.

Typową lokalizacją zmian u dzieci są dłonie oraz podeszwy stóp. W wyniku nasilonego świądu oraz mechanicznego uszkodzenia skóry drapaniem może dojść do nadkażenia bakteryjnego skóry. U osób w podeszłym wieku świerzb może przebiegać w nietypowy sposób, co jest związane z procesem starzenia się skóry oraz ze słabszą odpowiedzią immunologiczną. Świąd zazwyczaj jest bardziej nasilony u osób starszych niż u dzieci.  

Nieleczony świerzb może mieć groźne konsekwencje, gdyż może prowadzić do rozległych zmian skórnych, zapalenia tkanki podskórnej, powstawania czyraków, a także zapalenia naczyń limfatycznych. Nie obserwuje się samoistnego ustępowania zmian w przypadku zakażenia świerzbowcem, dlatego jedyną opcją wyleczenia choroby jest stosowanie leków.  

Świerzb – diagnostyka i leczenie. Jakie leki na świerzb? Ile trwa leczenie?

Rozpoznanie świerzbu stawia się na podstawie typowych objawów klinicznych, czyli świądu skóry oraz zmian skórnych w typowych lokalizacjach. Typową cechą świądu w przypadku zakażenia świerzbem jest jego nasilenie w godzinach nocnych. Dodatkowo pomocny bywa wywiad rodziny i występowanie podobnych objawów u pozostałych domowników.  

W leczeniu świerzbu stosuje się miejscowo leki hamujące rozwój pasożyta w skórze. Lekiem pierwszego wyboru jest permetryna, którą aplikuje się jednorazowo na okres 8-10 godzin na skórę. Skuteczne bywa także zastosowanie leków zawierających benzoesan benzylu, preparaty siarki oraz krotamiton, które należy stosować przez trzy kolejne dni.

Warto pamiętać, iż w przypadku rozpoznania świerzbu konieczne jest leczenie pozostałych domowników, nawet jeśli nie występują u nich objawy zakażenia.

Konieczna jest zmiana pościeli, ręczników oraz przyborów toaletowych. Świąd skóry u osób zakażonych świerzbowcem może utrzymać się jeszcze po zakończeniu leczenia i nie świadczy on o nieskuteczności terapii.  

Domowe sposoby na świerzb  

W przypadku rozpoznania zakażenia świerzbem należy wyprać ubrania, pościel oraz ręczniki w temperaturze co najmniej 60°C oraz wyprasować je gorącym żelazkiem. Przez około 14 dni należy unikać noszenia ubrań, które były użytkowane przed wdrożeniem leczenia. Przedmioty, które nie mogą być wyprane i wyprasowane należy szczelnie zamknąć w foliowym worku na co najmniej 72 godziny lub zamrozić na 12 godzin.  Należy także dokładnie odkurzyć dywany i tapicerki, gdyż świerzbowce mogą bytować na nich wraz ze złuszczonym naskórkiem. Warto także pamiętać o używaniu klapek na basenach.  

Profilaktyka świerzbu  

W profilaktyce świerzbu ważne jest przestrzeganie zasad higieny osobistej, unikanie użytkowania cudzych ręczników, pościeli, przyborów toaletowych, obuwia oraz odzieży. 

  1. B.A.Cohen, Dermatologia Pediatryczna, Wrocław 2006.
  2. S.Jabłońska, S.Majewski, Choroby skóry i choroby przenoszone drogą płciową, Warszawa 2008.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Jak powstaje nowotwór?

    Nowotwory są główną przyczyną zgonów na świecie. Szacuje się, że w Polsce choruje na nie ponad milion osób, a ok. 100 tys. umiera. Niestety, statystyki te z roku na rok są coraz mniej optymistyczne. Jak powstaje nowotwór? Czy da się zapobiec jego rozwojowi?

  • Gorączka plamista Gór Skalistych – przyczyny, objawy, leczenie

    Dla przeciętnego Polaka gorączka plamista Gór Skalistych brzmi niezwykle egzotycznie. Nie da się ukryć, że choroba w Polsce jest bardzo rzadko spotykana. Zagrożenie jest jednak realne, zwłaszcza dla osób, które podróżują do Stanów Zjednoczonych.

  • Zatrucie nikotynowe – objawy, leczenie przedawkowania

    Objawy zatrucia nikotyną zależne są głównie od liczby wypalonych papierosów. Uznaje się, że aby doszło do wystąpienia zatrucia nikotynowego, konieczne jest przyjęcie w krótkim czasie ok. 4-8 mg nikotyny. Podstawą oczyszczania organizmu z nikotyny jest oczywiście rzucenie palenia papierosów. Większość nikotyny dostarczanej wraz z wypalanym papierosem wydalana jest niemal natychmiastowo przez nerki.

  • WZW C – przyczyny, objawy, czynniki ryzyka wirusowego zapalenia wątroby typu C

    Wirusowe zapalenie wątroby typu C (HCV) to choroba wywołana przez wirusa zapalenia wątroby typu C. Choroba ta jest często nazywana „cichym zabójcą”, ponieważ wczesne stadium infekcji często nie daje objawów, a osoba zakażona może przez wiele lat nie wiedzieć, że jest chora. Wirusowe zapalenie wątroby typu C może prowadzić do poważnych powikłań, takich jak marskość wątroby, rak wątrobowokomórkowy i niewydolność wątroby, jeśli nie zostanie zdiagnozowane i leczone na czas. Objawy wirusowego zapalenia wątroby typu C mogą obejmować zmęczenie, utratę apetytu, nudności i wymioty, bóle brzucha, ciemny mocz, żółtaczkę, świąd skóry czy bóle stawów.

  • Perforacja jelita – przyczyny, objawy, leczenie

    Perforacja jelita to bardzo poważne schorzenie, które wymaga natychmiastowej interwencji lekarskiej. Nieleczone może doprowadzić do śmierci. Jak rozpoznać przedziurawione jelito i co jest jego przyczyną? Jak wygląda leczenie i czy może się objeść bez interwencji chirurga?

  • Chłoniak – objawy, leczenie, rokowania i rodzaje nowotworu układu chłonnego

    Chłoniakiem określa się nieprawidłowy rozrost tkanki limfatycznej. Jednoznaczne wyjaśnienie pochodzenia chłoniaków i przyczyn ich występowania nadal pozostaje wyzwaniem dla współczesnej medycyny. Podstawą leczenia wszystkich rodzajów chłoniaków jest chemioterapia.

  • By-passy, czyli pomostowanie aortalno-wieńcowe – na czym polega ten zabieg?

    Pojęcie by-passów, używane często w środowisku medycznym, nadal nie jest do końca jasne dla reszty społeczeństwa. Pomostowanie aortalno-wieńcowe umożliwia doprowadzenie krwi do serca, co jest szczególnie istotne w przypadku m.in. zablokowania tętnic wieńcowych przez blaszki miażdżycowe.

  • Jak odchudzić dziecko? Praktyczne porady dietetyka

    Statystyki w kwestii nadwagi i otyłości u dzieci i młodzieży pogarszają się z roku na rok. Coraz więcej dzieci w Polsce boryka się ze zbyt wysoką masą ciała. Jako rodzice chcemy jak najlepiej dla swoich pociech, dlatego zaczynamy wyszukiwać informacje dotyczące odchudzania dzieci. Jak poradzić sobie z nadwagą lub otyłością dziecka? Jakie kroki warto podjąć w tym kierunku? I ostatnie – czy dzieci powinno się odchudzać?

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij