Badanie prostaty — na czym polega?
Karolina Twardowska-Zgorzałek

Badanie prostaty — na czym polega?

Problemy z prostatą dotykają coraz młodszych mężczyzn. Utrudnione oddawanie moczu i nocne parcie to tylko niektóre z objawów jej łagodnego rozrostu. Jak im zapobiec? Wystarczą regularnie wykonywane badania profilaktyczne.

Gruczoł krokowy (inaczej prostata lub stercz) to narząd wielkości orzecha włoskiego występujący u mężczyzn. Jego zadaniem jest produkcja wydzieliny o mlecznym wyglądzie, która wchodzi w skład spermy i zwiększa ruchliwość plemników oraz ich żywotność, dzięki czemu sprzyja zapłodnieniu. Narząd zlokalizowany jest pomiędzy pęcherzem moczowym a odbytnicą, dlatego najprostsze badanie prostaty odbywa się właśnie przez odbyt (per rectum). 

Po co badać prostatę?

Prostata potrzebuje androgenów, by prawidłowo funkcjonować i dobrze wypełniać swoje zadania. Jednak w wyniku działania tych hormonów z czasem może dojść do wzrostu liczby komórek budujących narząd, czyli łagodnego rozrostu. Oznacza to zwiększoną objętość prostaty oraz pojawienie się uciążliwych objawów, np. trudności w oddawaniu moczu (długi czas rozpoczęcia tej czynności fizjologicznej i jej przebieg) ze względu na słaby strumień, uczucie nieopróżnionego pęcherza czy parcia na mocz. Dzieje się tak, ponieważ przez środek prostaty przebiega cewka moczowa, a jeżeli narząd się powiększa, to uciska na cewkę i utrudnia przepływ. 

Pierwsze oznaki rozrostu mogą pojawić się już po 40. roku życia, dlatego od tego momentu należy wykonywać badanie prostaty raz w roku. 

Do dyspozycji jest kilka badań, m.in. per rectum, oznaczenie PSA we krwi oraz USG. Najbardziej podstawowe to oczywiście per rectum, które wywołuje sporo emocji. Warto jednak pokonać strach oraz zbadać prostatę, ponieważ istnieją skuteczne leki, dzięki którym można powstrzymać rozrost i zmniejszyć uciążliwość objawów. 

Jak przebiega badanie prostaty?

Badanie przez odbyt stanowi podstawę w diagnostyce chorób prostaty i nie tylko. Najczęściej wykonywane bywa przez lekarzy rodzinnych i urologów. Specjalizacja nie jest do tego wymagana. Dostarcza informacji o zmianach chorobowych, m.in. w końcowym odcinku przewodu pokarmowego oraz prostaty. Nie wymaga ono przygotowania. Ważne jest właściwe ułożenie pacjenta, by ograniczyć jego dyskomfort. Najczęściej stosuje się pozycję kolankowo-łokciową, czyli na boku, przygięcie i przytrzymanie kolan rękami. Następnie lekarz zakłada rękawiczki oraz nakłada żel z lidokainą, by nieco znieczulić badaną okolicę.

Zasadnicza część badania to wprowadzenie palca do odbytu w celu oceny powierzchni, wielkości i konsystencji prostaty. Często budzi wstyd i strach w wielu osobach. Należy jednak pamiętać, że dla lekarza jest to rutynowe badanie wykonywane wielokrotnie, które daje możliwość wykrycia nawet niewielkich zmian. Trwa zaledwie kilka lub kilkanaście sekund.

Powiązane produkty

USG prostaty

Poza badaniem per rectum jedno z częściej wykonywanych badań prostaty to USG. Do dyspozycji jest przezodbytnicze oraz przezbrzuszne — wykonywane przy pełnym pęcherzu moczowym. O ile USG przezbrzuszne nie budzi większych emocji, o tyle przezodbytnicze już tak. Jest to zupełnie zrozumiałe. Może sprawiać spory dyskomfort psychiczny i fizyczny. Lekarz wykonujący badanie zdaje sobie z tego sprawę, dlatego stara się wykonać je jak najdelikatniej. W przypadku USG przezodbytniczego, czyli TRUS (transrektalna ultrasonografia) konieczne jest, aby pacjent był przygotowany. Dzień wcześniej należy wykonać lewatywę w celu oczyszczenia końcowego odcinka przewodu pokarmowego. Podczas tego badania (podobnie przy per rectum) bardzo ważne jest ułożenie pacjenta. Zwykle kładzie się on na boku, a następnie wprowadzana jest przez odbyt specjalna głowica (wąska o obłym kształcie) pokryta jednorazową osłonką.

USG pozwala na pomiar prostaty oraz ocenę jej budowy, a nawet pobranie wycinka do badania histopatologicznego (o ile istnieje taka konieczność). Jest jedną z lepszych metod diagnostycznych i bardzo dobrym narzędziem do ustalenia najkorzystniejszych opcji terapii w raku prostaty. Jednak badanie to nie jest stosowane rutynowo, ponieważ nie wykrywa wczesnego stadium nowotworu. 

Co oznacza podwyższony poziom PSA we krwi?

PSA, czyli swoisty antygen sterczowy to glikoproteina wytwarzana przez nabłonek gruczołowy prostaty. Jej podwyższone stężenie we krwi może świadczyć o łagodnym rozroście, zapaleniu lub raku, a nawet o niedawno wykonanym badaniu per rectum, dlatego wynik powinien być za każdym razem przeanalizowany przez urologa. Podwyższony poziom PSA może być też skutkiem różnych schorzeń, dlatego badanie nie jest stosowane, by definitywnie wykluczyć lub potwierdzić rozpoznanie. Może za to wskazywać na poważny problem, np. raka prostaty i skłaniać do pogłębionej diagnostyki. Jest to również świetne narzędzie do oceny progresji choroby. Wskazaniami do badania są: wiek powyżej 50. roku życia, krwiomocz, objawy związane z powiększeniem prostaty (np. trudności w oddawaniu moczu) oraz ból podbrzusza lub krocza. Jeżeli stężenie PSA jest podwyższone, lekarz zleci kolejne badania.

Jak dbać o prostatę? 

Z wyjątkiem wieku oraz obciążeń rodzinnych (u ojca, brata itp.) nie istnieją czynniki specyficzne dla chorób prostaty, które wskazywałyby na zwiększone ryzyko łagodnego rozrostu czy raka. Zaleca się przestrzeganie ogólnych zasad zdrowego stylu życia — regularne spożywanie warzyw i owoców, a mniejsze czerwonego mięsa oraz tłuszczów nasyconych. W dietę należy wpleść produkty bogate we flawonoidy i witaminy o działaniu przeciwutleniającym, tj, A, C, E, np. szpinak, szparagi, pomidory, paprykę czy kapustę. Istotne jest również ograniczenie spożywania alkoholu, regularna aktywność fizyczna oraz unikanie wielu stresujących sytuacji.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Próby wątrobowe (ALAT i ASPAT) — co oznaczają podwyższone wyniki?

    Próby wątrobowe to enzymy, po oznaczeniu których można stwierdzić, w jakim stanie jest wątroba i czy pracuje w prawidłowy sposób. Zalicza się do nich aminotransferazy ASPAT i ALAT oraz gamma-glutamylotranspeptydazę (GGTP). ALAT i ASPAT to najczęściej oznaczane próby wątrobowe. Ich pełne nazwy to aminotransferaza alaninowa, czyli ALAT oraz aminotransferaza asparaginowa — ASPAT.

  • Prawidłowe ciśnienie i puls. Jaka jest norma?

    Serce to najważniejszy narząd w organizmie. To dzięki jego pracy można żyć. Razem z nim współpracuje cały układ krążenia — on także powinien funkcjonować prawidłowo. W innym przypadku zaczynają pojawiać się problemy zdrowotne. Z sercem i układem krążenia są bez wątpienia ściśle związane dwa pojęcia — ciśnienie tętnicze oraz puls.

  • CRP – co oznacza CRP wysokie, a co CRP niskie? O jakich chorobach może świadczyć podwyższone CRP?

    Białko C-reaktywne (CRP) to białko ostrej fazy, stanowiące czuły i szybki marker stanu zapalnego i uszkodzenia tkanek wskutek martwicy, urazu lub infekcji. Oznaczenie poziomu CRP jest wskazane w diagnostyce i monitorowaniu terapii stanów zapalnych i infekcji bakteryjnych, chorób o podłożu autoimmunologicznym i nowotworowym oraz zawału serca. Badanie stężenia CRP pozwala również na ocenę ryzyka sercowo-naczyniowego u pacjentów z grupy ryzyka.

  • Rezonans magnetyczny głowy – co wykrywa, ile kosztuje, jak wygląda badanie?

    Rezonans magnetyczny (MRI) głowy to badanie, w którym wykorzystywane są właściwości pola magnetycznego. Najczęściej MRI głowy zleca się po wypadkach samochodowych i urazach głowy, a także w sytuacji pogłębienia diagnostyki neurologicznej. Główną wadą rezonansu, będącego badaniem refundowanym, jest czas oczekiwania na to prześwietlenie, liczony nawet w miesiącach. 

  • Rezonans magnetyczny kręgosłupa – przebieg badania, wskazania, cena

    Rezonans magnetyczny kręgosłupa to badanie pozwalające na ocenę elementów kostnych tego obszaru, jego tkanek miękkich oraz rdzenia kręgowego. Dzięki niemu możliwe jest wykrycie wszelkich zmian zapalnych, zwyrodnieniowych i nowotworowych. Najczęściej bada się pacjentów, którzy zgłaszają się do neurologa z bólami pleców i drętwieniem kończyn – zarówno rąk, jak i nóg. Częstym wskazaniem do badania jest także uraz kręgosłupa. Ile kosztuje MRI, jak długo trwa badanie i czy kobiety w ciąży mogą przystąpić do rezonansu magnetycznego kręgosłupa? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • IgE całkowite – wskazania do badania poziomu immunoglobuliny typu E (IgE), normy, wyniki

    Przeciwciała klasy IgE, obok przeciwciał klasy IgG, IgM, IgA i IgD, należą do jednej z pięciu podklas immunoglobulin wytwarzanych przez komórki układu odpornościowego. Cząsteczki immunoglobulin klasy IgE wytwarzane są w odpowiedzi na alergeny i obecność pasożytów. Badanie poziomu IgE całkowitego wykonywane jest w przebiegu diagnostyki alergii, atopii i parazytoz (obecność pasożytów w organizmie). Poziom IgE całkowitego zależy od wieku pacjenta, najniższy jest u noworodków i niemowląt, a maksimum osiąga pomiędzy 10. a 15. rokiem życia pacjenta.

  • Badanie poziomu witaminy D, metabolit 25(OH). Normy, cena, interpretacja wyników

    Witamina D bierze udział w gospodarce wapniowo-fosforanowej organizmu, wpływa również na prawidłową budowę i funkcję kości. Oznaczenie poziomu witaminy D ma zastosowanie m.in. w diagnostyce i leczeniu osteoporozy, osteomalacji i krzywicy, chorób wątroby i nerek, a także w monitorowaniu leczenia kortykosteroidami, lekami immunosupresyjnymi i przeciwpadaczkowymi oraz suplementacji witaminą D u pacjentów, którym ją zlecono.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij