Warto się badać - profilaktyka raka

Znamy wszyscy myśli, podpowiadające nam: „Nie idź do lekarza, bo jeszcze coś znajdzie. Samo przejdzie”. Mijają dni, tygodnie, a objawy nie mijają, a może nawet przybierają na sile. Pamiętaj: im wcześniej udasz się do lekarza, tym lepiej!

Jeżeli jakaś dolegliwość Cię niepokoi, nie ustępuje, idź do lekarza i mu o tym powiedz.

Boisz się, że to nowotwór?

Pamiętaj: wcześnie rozpoznany jest najczęściej całkowicie uleczalny. By przekonać się, że to prawda wystarczy spojrzeć na statystyki.

Twierdzenie, że "nie pójdę do lekarza, bo może się okazać, że jestem chory", jest wielkim błędem. Jeżeli faktycznie rozwija się jakaś choroba, to odwlekanie wizyty u lekarza sprawia, że zmniejszasz swoje szanse na wyleczenie. Nowotwór się sam nie wyleczy. Jeżeli się rozwija, to trzeba z nim walczyć nim urośnie w siłę.

Warto się badać!

W Polsce istnieją programy wczesnego wykrywania raka. Są one nastawione na często występujące nowotwory.

Wdrożenie tych programów ma na celu maksymalnie ułatwić dostęp do badań. Wiemy wszyscy, że na wizytę u specjalisty czeka się długo. Badania przesiewowe stworzone zostały po to, by konkretne testy można było wykonać bez skierowania od lekarza.

Pacjent nie traci czasu na oczekiwanie na skierowanie tylko sam robi badanie i dopiero z wynikiem zgłasza się na konsultację.

W naszym kraju funkcjonują trzy programy wczesnego wykrywania raka i dotyczą raka piersi, raka jelita grubego i raka szyjki macicy.

W różnych krajach funkcjonują różne programy w zależności od tego, jakie nowotwory występują w danej populacji najczęściej.

Celem wdrożenia programu badań profilaktycznych na danym terenie jest:

• Zwiększenie ilości wykrywanych raków we wczesnym stadium zaawansowania;
• Zwiększenie szans na wyleczenie
• Zmniejszenie umieralności
• Obniżenie kosztów leczenia

Rak jelita grubego - badania przesiewowe

Rak jelita grubego zajmuje 2. miejsce wśród nowotworów złośliwych w Polsce.

Badania przesiewowe polegają na badaniu kału w kierunku krwi utajonej (czyli niewidocznej gołym okiem).

Badanie powinno się przeprowadzać raz w roku. Raz na 5 lat powinno się wykonać sigmoideoskopię (czyli ocenę odbytnicy i esicy), a raz na 10 lat kolonoskopię (ocenę całego jelita grubego).

Badania według tego schematu powinny przeprowadzać rutynowo osoby po 50. roku życia bez dodatkowych obciążeń.

Rak piersi - mammografia

Rak piersi jest najczęściej występującym nowotworem złośliwym u kobiet w Polsce.

Badanie profilaktycznie obejmuje kobiety w wieku od 50 do 69 lat i polega na wykonaniu mammografii raz na 2 lata. Dodatkowo zalecane jest badanie lekarskie raz w roku.

Rak szyjki macicy - szczepienia przeciwko HPV

W przypadku tego nowotworu bardzo ważna jest edukacja, czyli informowanie kobiet jak unikać czynników ryzyka.

Najistotniejszym czynnikiem zachorowania na raka szyjki macicy jest zakażenie wirusem HPV.

W Polsce dostępne są dwie szczepionki przeciw temu wirusowi. Zalecane są u dziewcząt przed rozpoczęciem życia płciowego. Ponda to program profilaktyczny zakłada konieczność wykonywania badania cytologicznego u kobiet w wieku 25-59 lat.

Wymienione badania są przeprowadzane w ramach programów profilaktycznych.

Kryteria wiekowe, czy inni też mogą się zbadać?

Często błędnie rozumiane przez pacjentów są kryteria wiekowe. To, że do mammografii w ramach programu kwalifikowane są kobiety w wieku 50-69 lat nie oznacza, że pacjentki starsze nie mogą wykonać tego badania. Od 70 roku życia potrzebne jest zwykłe skierowanie, takie samo jak na inne badania.

W przedziale wiekowym ujętym w założeniach programu badanie przeprowadzane jest bez konieczności posiadania skierowania do specjalisty.

Słuszność będzie miał ten, kto powie: To tylko trzy raki, a co z resztą? Odpowiedzią jest początek tego artykułu. Każdy z nas musi zwracać uwagę na to co dzieje się z jego organizmem i reagować, a nie chować głowę w piasek.

Niepokojące objawy, których nie należy bagateliazować

Objawy, których z punktu widzenia onkologa nie powinno się lekceważyć:

• Utrata masy ciała
• Osłabienie
• Brak apetytu
• Zmiana rytmu wypróżnień
• Wyczuwalne guzy
• Trudności w połykaniu
• Przewlekłe bóle
• Zmiana wyglądu stolca (smoliste, krew)
• Wymioty (także z krwią)
• Żółtaczka
• Chrypka
• I inne

Objawów, za którymi może kryć się nowotwór, jest wiele. Nie można wpadać w panikę w każdym przypadku, gdy z naszym ciałem dzieje się coś nie tak, ale nie można też pozostawać zbyt beztroskim.

Jeżeli np. u palacza nasila się kaszel, nawracają infekcje dróg oddechowych, czy pojawia się krwioplucie – trzeba iść do lekarza.

Jeżeli zjemy coś smażonego i ociekającego tłuszczem i następnego dnia pojawi się ból brzucha, to raczej nie rak, a podrażniona wątroba.

Ważne jest, by słuchać tego, co mówi nam nasz organizm. W razie wątpliwości proszę nie sięgać do stron internetowych, ani forów, gdzie wypowiadają się przypadkowi ludzie. Od problemów zdrowotnych jest lekarz.

Warto wiedzieć, by... spać spokojnie

Do onkologa nie jest potrzebne skierowanie od lekarza pierwszego kontaktu.

Sposoby leczenia raka są w dalszym ciągu niedoskonałe i czasem zawodzą. Należy jednak pamiętać, że rak w początkowym stadium zaawansowania to zupełnie inny problem niż rak zaawansowany. Dlatego bardzo ważne jest, by zwracać uwagę na objawy, które się pojawiają i nie lekceważyć ich.

Trzeba pamiętać, że czas w chorobie nowotworowej, jaki upływa od pojawienia się objawów do postawienia diagnozy, gra na niekorzyść pacjenta.