Makowiec na wigilijnym stole
Dominika Rynkiewicz

Czy makowiec jest wskazany dla cukrzyków?

Mak, a zatem również makowiec, jest nieodzownym elementem Świąt Bożego Narodzenia. Zgodnie z ludowymi wierzeniami jego spożycie podczas wieczerzy wigilijnej miało zapewnić szczęście i uchronić przed złymi siłami. W tej legendzie jest zapewne ziarnko prawdy, ponieważ aktualnie mak jest uznawany za „superfoods” z racji swoich właściwości odżywczych i prozdrowotnych.

Właściwości odżywcze maku niebieskiego

Mak jest ziarnem wysoce odżywczym, zawiera bardzo dużo witamin i minerałów, w tym wapń i magnez. Obfituje również w antyoksydanty cenne w prewencji chorób nowotworowych. Mak jest źródłem białka, „dobrych” tłuszczów (wielonienasyconych kwasów tłuszczowych, kwasów omega-3 i omega-6) i aż 20 gramów błonnika na 100 gramów ziarna. Ten ostatni jest szczególnie cenny dla cukrzyków, ponieważ obniża indeks glikemiczny zjedzonego posiłku i reguluje działanie insuliny.
 
Mimo że mak jest bardzo zdrowy, spożywając go, należy zachować rozsądek ze względu na wysoką kaloryczność. W 100 gramach tego ziarna jest aż 478 kcal. Umiar jest szczególnie istotny, gdy obok maku w cieście znajdą się obfitujące w tłuszcze orzechy, słodki miód i suszone owoce.

Czy makowiec jest wskazany dla każdego?

Makowiec przyrządzony wedle klasycznej receptury to ciasto o pośredniej zawartości węglowodanów. Jeśli jednak wypiek jest przygotowywany z dobrej jakości składników, ciężko powiedzieć, aby był „pustą kalorią”. Zarówno suszone owoce, jak i orzechy oraz mak dostarczają, obok cukrów i tłuszczów, błonnika pokarmowego, a także bardzo wielu witamin i minerałów niezbędnych w naszej diecie.

Jedząc słodycze, zawsze powinniśmy zachować umiar i starać się wybrać ich najzdrowsze, najbardziej wartościowe wersje. Również cukrzyk, pod warunkiem dobrej kontroli glikemii i rozsądnych nawyków żywieniowych na co dzień, może pozwolić sobie na mały kawałek makowca od święta.

Polecane dla Ciebie

Jak powinna wyglądać dieta diabetyka?

Zgodnie z aktualnymi wytycznymi Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego pacjent zmagający się z cukrzycą powinien stosować ogólne zasady zdrowej diety z uwzględnieniem własnych preferencji żywieniowych. Oznacza to, że w piramidzie wyboru produktów żywnościowych podstawę powinny stanowić produkty pełnoziarniste, strączki, warzywa i owoce oraz kolejno tłuszcze roślinne i chudy nabiał.

Wysoce niewskazane jest z kolei spożywanie tzw. cukrów prostych (słodyczy, białego pieczywa, makaronów i mąk), ponieważ jako źródła łatwej do uwolnienia glukozy skutkują hiperglikemią, a w dłuższym czasie rozwojem powikłań cukrzycy.

Ponadto diabetyk powinien unikać tłuszczów nasyconych (tłuste mięsa), które w postaci cholesterolu odkładają się w naczyniach krwionośnych, potęgując i tak wysokie w cukrzycy ryzyko zawałów i udarów. Cukrzyk powinien jeść regularnie i nigdy nie może pomijać posiłków, zwłaszcza jeżeli przyjmuje insulinę, ponieważ grozi to poważną w skutkach hipoglikemią. W diecie diabetyka:

  • 45% powinny stanowić węglowodany – ich głównym źródłem mają być pełnoziarniste produkty zbożowe o indeksie glikemicznym (IG)* <55; w celu obniżenia kaloryczności posiłków dopuszczalne jest (a nawet wskazane) stosowanie słodzików;
  • tłuszcze mogą stanowić 25-40% wartości energetycznej diety, przy czym najważniejsze jest, aby spożywać nie więcej niż 10% tłuszczów nasyconych;
  • 15-20% powinno stanowić białko;
  • minimalna dzienna dawka błonnika pokarmowego to 25 gramów – pomaga on zachować sytość na dłużej, obniża IG posiłku i zwiększa wrażliwość tkanek organizmu na insulinę;
  • niewskazane jest, aby znajdował się w niej alkohol i duże ilości soli.
Wyjątkiem od tych dość liberalnych reguł jest dieta otyłych diabetyków, która powinna cechować się minimalnie ujemnym bilansem energetycznym (podażą kalorii mniejszą od zapotrzebowania) celem stopniowego obniżania masy ciała.

Indeks glikemiczny to parametr mówiący o tym, jak szybko po spożyciu danego produktu wzrośnie stężenie glukozy we krwi. Jego maksymalna wartość to 100 – tyle wynosi IG dla czystej glukozy.

Jak do tego ma się makowiec?

Wiele zależy od tego, z jakich składników zostanie przygotowany. Klasyczny makowiec w porównaniu z innymi ciastami zawiera bardzo dużo błonnika pokarmowego (4,5 g/100 g) i dość dużo białka (9,5 g/100 g) oraz znaczną ilość tłuszczu (16 g/100 g). Taki skład pozwala na dłuższe przebywanie spożytego deseru w żołądku i jego wolniejsze trawienie. W efekcie glukoza uwalnia się do krwiobiegu stopniowo, bez nagłych, niebezpiecznych dla cukrzyka wyrzutów. Można zatem stwierdzić, że indeks glikemiczny tego wypieku jest niższy niż przeciętnego wyrobu cukierniczego, a więc jest też nieco lepszym wyborem dla diabetyka.

Dowiedz się, co może jeść cukrzyk podczas świąt - sprawdź na DOZ.pl

Dieta diabetyka w wigilijny wieczór

Mimo że to tylko jeden wieczór w roku, warto zadbać, aby spożywane w Wigilię produkty były jak najmniej szkodliwe dla diabetyka i jego rodziny. Warto więc pomyśleć o tym, aby klasyczny przepis na makowiec odrobinę zmodyfikować. Ciasto będzie zdrowsze, jeżeli:

  • sami przygotujemy masę makową, ponieważ gotowe mieszanki zawierają duże ilości dodanego cukru i syropu glukozowo-fruktozowego;
  • do wypieku użyjemy mąki z pełnego przemiału o IG <55, np. orkiszowej, gryczanej, pszennej pełnoziarnistej;
  • dodamy do niego bogate w błonnik pokarmowy otręby;
  • cukier zastąpimy słodzikiem, najlepiej sprawdzi się erytrol, który nie zawiera kalorii i ma zerowy indeks glikemiczny, a do drożdżowego zaczynu użyjemy miodu;
  • zadbamy, aby dodawane do niego bakalie nie były słodzone;
  • masło lub margarynę zastąpimy zdrowszym, nieutwardzonym olejem roślinnym, np. olejem słonecznikowym.

Dodatkowo spożywając makowiec razem z tłustymi, bogatymi w białko rybami, spowolnimy jego trawienie, a cukier będzie uwalniał się do krwiobiegu stopniowo bez ryzyka wystąpienia nagłej hiperglikemii.

  1. Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę 2022. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego, Curr Top Diabetes 2022; 2(1): 1–134.
  2. Żywienie osób z cukrzycą i chorobami towarzyszącymi, pod red. A. Jeznach-Steinhagen, Warszawa 2020, s. 86-92.
  3. A. Juruć, D. Pisarczyk-Wiza, Zalecenia dietetyczne i zachowania żywieniowe u osób z cukrzycą typu 1 — czy mają wpływ na kontrolę metaboliczną?, Diabetologia Kliniczna 2014, tom 3, nr 1.
  4. Praktyczny poradnik żywieniowy w odchudzaniu, profilaktyce i leczeniu cukrzycy typu 2 oraz chorób sercowo-naczyniowych, pod red. P. Doroba, Warszawa 2016, s. 25-27, 47-50.
  5. F. S. Atkinson, K. Foster-Powell, J. C. Brand-Miller, International Tables of Glycemic Index and Glycemic Load Values: 2008, Diabetes Care 2008;31(12):2281–2283.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Roztocza kurzu domowego wywołujące alergię – jak sobie z nimi radzić?

    Objawy związane z alergią na roztocza kurzu domowego są najbardziej odczuwalne w okresie jesienno-zimowym, który dla większości alergików jest czasem wytchnienia związanym z przekwitnięciem roślin. Charakterystyczne dla alergii na roztocza jest również nasilanie się dolegliwości w trakcie zamiatania i ścierania kurzu.

  • 5 zasad grillowania bez problemów z trawieniem

    Wraz z nadejściem wyższych temperatur coraz chętniej spędzamy czas na świeżym powietrzu. Przy tej okazji często decydujemy się na przygotowanie i zjedzenie posiłku w ogrodzie, w towarzystwie zaproszonych gości. Największą popularnością cieszą się potrawy przyrządzane na grillu. Czy możemy przygotować potrawy grillowane, które będą wyglądać apetycznie, smakować gościom i jednocześnie nie będą szkodziły ich zdrowiu?

  • Co kupić mamie na Dzień Matki?

    Wielkimi krokami zbliża się Dzień Matki. To szczególne święto jest doskonałą okazją, aby podziękować mamom za ich bezwarunkową miłość i akceptację, trud wychowania, okazywane serce. Tego dnia każda mama powinna czuć się doceniona. Produkty pomagające zachować zdrowie i dbać o urodę to świetne inspiracje na wyjątkowy prezent dla najukochańszej mamy.

  • Jak obliczyć ilość promili po spożytym alkoholu?

    Alkohol rozluźnia ciało, wprowadza w błogi stan relaksu i radości. Nic dziwnego, że dla wielu osób jest to niezbędny element udanej zabawy czy spotkania ze znajomymi. Mając jednak na uwadze bezpieczeństwo swoje i innych, warto wiedzieć, jak szybko organizm metabolizuje wypity alkohol. Jazda pod wpływem alkoholu to nie tylko naruszenie prawa, ale przede wszystkim skrajna nieodpowiedzialność.

  • Piramida Maslowa – co to jest?

    Piramida Abrahama Maslowa to jedna z najpopularniejszych koncepcji odnoszących się do mechanizmu zaspokajania ludzkich potrzeb. Hierarchia potrzeb Maslowa została rozpowszechniona na całym świecie i do dziś znajduje szerokie zastosowanie w różnych dziedzinach. Według amerykańskiego psychologa każdy człowiek ma pięć podstawowych potrzeb, które determinują jego codzienne funkcjonowanie. Co wchodzi w skład piramidy Maslowa?

  • Terapia tańcem (choreoterapia) – na czym polega?

    Choreoterapia, czyli terapia tańcem, stosowana jest zarówno wśród dzieci, jak i dorosłych, zdrowych i chorych. Na czym polega? Jakie korzyści z niej wynikają?

  • Dzień Dziecka – pomysły na zdrowe prezenty dla dzieci

    Na Dzień Dziecka nasi milusińscy czekają przez cały rok. Nieważne, czy mają lat kilka, czy kilkanaście – każdy cieszy się z perspektywy otrzymania wymarzonego prezentu. Obdarowujący prezentowych inspiracji szukają z reguły w sklepach z zabawkami. Spójrzmy jednak na to święto z innej strony, a przekonamy się, że prezent na Dzień Dziecka z apteki może być nie tylko ciekawy, ale również przynoszący korzyści zdrowiu.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij