Makowiec na wigilijnym stole
Dominika Rynkiewicz

Czy makowiec jest wskazany dla cukrzyków?

Mak, a zatem również makowiec, jest nieodzownym elementem Świąt Bożego Narodzenia. Zgodnie z ludowymi wierzeniami jego spożycie podczas wieczerzy wigilijnej miało zapewnić szczęście i uchronić przed złymi siłami. W tej legendzie jest zapewne ziarnko prawdy, ponieważ aktualnie mak jest uznawany za „superfoods” z racji swoich właściwości odżywczych i prozdrowotnych.

Właściwości odżywcze maku niebieskiego

Mak jest ziarnem wysoce odżywczym, zawiera bardzo dużo witamin i minerałów, w tym wapń i magnez. Obfituje również w antyoksydanty cenne w prewencji chorób nowotworowych. Mak jest źródłem białka, „dobrych” tłuszczów (wielonienasyconych kwasów tłuszczowych, kwasów omega-3 i omega-6) i aż 20 gramów błonnika na 100 gramów ziarna. Ten ostatni jest szczególnie cenny dla cukrzyków, ponieważ obniża indeks glikemiczny zjedzonego posiłku i reguluje działanie insuliny.
 
Mimo że mak jest bardzo zdrowy, spożywając go, należy zachować rozsądek ze względu na wysoką kaloryczność. W 100 gramach tego ziarna jest aż 478 kcal. Umiar jest szczególnie istotny, gdy obok maku w cieście znajdą się obfitujące w tłuszcze orzechy, słodki miód i suszone owoce.

Czy makowiec jest wskazany dla każdego?

Makowiec przyrządzony wedle klasycznej receptury to ciasto o pośredniej zawartości węglowodanów. Jeśli jednak wypiek jest przygotowywany z dobrej jakości składników, ciężko powiedzieć, aby był „pustą kalorią”. Zarówno suszone owoce, jak i orzechy oraz mak dostarczają, obok cukrów i tłuszczów, błonnika pokarmowego, a także bardzo wielu witamin i minerałów niezbędnych w naszej diecie.

Jedząc słodycze, zawsze powinniśmy zachować umiar i starać się wybrać ich najzdrowsze, najbardziej wartościowe wersje. Również cukrzyk, pod warunkiem dobrej kontroli glikemii i rozsądnych nawyków żywieniowych na co dzień, może pozwolić sobie na mały kawałek makowca od święta.

Powiązane produkty

Jak powinna wyglądać dieta diabetyka?

Zgodnie z aktualnymi wytycznymi Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego pacjent zmagający się z cukrzycą powinien stosować ogólne zasady zdrowej diety z uwzględnieniem własnych preferencji żywieniowych. Oznacza to, że w piramidzie wyboru produktów żywnościowych podstawę powinny stanowić produkty pełnoziarniste, strączki, warzywa i owoce oraz kolejno tłuszcze roślinne i chudy nabiał.

Wysoce niewskazane jest z kolei spożywanie tzw. cukrów prostych (słodyczy, białego pieczywa, makaronów i mąk), ponieważ jako źródła łatwej do uwolnienia glukozy skutkują hiperglikemią, a w dłuższym czasie rozwojem powikłań cukrzycy.

Ponadto diabetyk powinien unikać tłuszczów nasyconych (tłuste mięsa), które w postaci cholesterolu odkładają się w naczyniach krwionośnych, potęgując i tak wysokie w cukrzycy ryzyko zawałów i udarów. Cukrzyk powinien jeść regularnie i nigdy nie może pomijać posiłków, zwłaszcza jeżeli przyjmuje insulinę, ponieważ grozi to poważną w skutkach hipoglikemią. W diecie diabetyka:

  • 45% powinny stanowić węglowodany – ich głównym źródłem mają być pełnoziarniste produkty zbożowe o indeksie glikemicznym (IG)* <55; w celu obniżenia kaloryczności posiłków dopuszczalne jest (a nawet wskazane) stosowanie słodzików;
  • tłuszcze mogą stanowić 25-40% wartości energetycznej diety, przy czym najważniejsze jest, aby spożywać nie więcej niż 10% tłuszczów nasyconych;
  • 15-20% powinno stanowić białko;
  • minimalna dzienna dawka błonnika pokarmowego to 25 gramów – pomaga on zachować sytość na dłużej, obniża IG posiłku i zwiększa wrażliwość tkanek organizmu na insulinę;
  • niewskazane jest, aby znajdował się w niej alkohol i duże ilości soli.
Wyjątkiem od tych dość liberalnych reguł jest dieta otyłych diabetyków, która powinna cechować się minimalnie ujemnym bilansem energetycznym (podażą kalorii mniejszą od zapotrzebowania) celem stopniowego obniżania masy ciała.

Indeks glikemiczny to parametr mówiący o tym, jak szybko po spożyciu danego produktu wzrośnie stężenie glukozy we krwi. Jego maksymalna wartość to 100 – tyle wynosi IG dla czystej glukozy.


Powiązane tematy: 


Jak do tego ma się makowiec?

Wiele zależy od tego, z jakich składników zostanie przygotowany. Klasyczny makowiec w porównaniu z innymi ciastami zawiera bardzo dużo błonnika pokarmowego (4,5 g/100 g) i dość dużo białka (9,5 g/100 g) oraz znaczną ilość tłuszczu (16 g/100 g). Taki skład pozwala na dłuższe przebywanie spożytego deseru w żołądku i jego wolniejsze trawienie. W efekcie glukoza uwalnia się do krwiobiegu stopniowo, bez nagłych, niebezpiecznych dla cukrzyka wyrzutów. Można zatem stwierdzić, że indeks glikemiczny tego wypieku jest niższy niż przeciętnego wyrobu cukierniczego, a więc jest też nieco lepszym wyborem dla diabetyka.

Dowiedz się, co może jeść cukrzyk podczas świąt - sprawdź na DOZ.pl

Dieta diabetyka w wigilijny wieczór

Mimo że to tylko jeden wieczór w roku, warto zadbać, aby spożywane w Wigilię produkty były jak najmniej szkodliwe dla diabetyka i jego rodziny. Warto więc pomyśleć o tym, aby klasyczny przepis na makowiec odrobinę zmodyfikować. Ciasto będzie zdrowsze, jeżeli:

  • sami przygotujemy masę makową, ponieważ gotowe mieszanki zawierają duże ilości dodanego cukru i syropu glukozowo-fruktozowego;
  • do wypieku użyjemy mąki z pełnego przemiału o IG <55, np. orkiszowej, gryczanej, pszennej pełnoziarnistej;
  • dodamy do niego bogate w błonnik pokarmowy otręby;
  • cukier zastąpimy słodzikiem, najlepiej sprawdzi się erytrol, który nie zawiera kalorii i ma zerowy indeks glikemiczny, a do drożdżowego zaczynu użyjemy miodu;
  • zadbamy, aby dodawane do niego bakalie nie były słodzone;
  • masło lub margarynę zastąpimy zdrowszym, nieutwardzonym olejem roślinnym, np. olejem słonecznikowym.

Dodatkowo spożywając makowiec razem z tłustymi, bogatymi w białko rybami, spowolnimy jego trawienie, a cukier będzie uwalniał się do krwiobiegu stopniowo bez ryzyka wystąpienia nagłej hiperglikemii.

  1. Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę 2022. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego, Curr Top Diabetes 2022; 2(1): 1–134.
  2. Żywienie osób z cukrzycą i chorobami towarzyszącymi, pod red. A. Jeznach-Steinhagen, Warszawa 2020, s. 86-92.
  3. A. Juruć, D. Pisarczyk-Wiza, Zalecenia dietetyczne i zachowania żywieniowe u osób z cukrzycą typu 1 — czy mają wpływ na kontrolę metaboliczną?, Diabetologia Kliniczna 2014, tom 3, nr 1.
  4. Praktyczny poradnik żywieniowy w odchudzaniu, profilaktyce i leczeniu cukrzycy typu 2 oraz chorób sercowo-naczyniowych, pod red. P. Doroba, Warszawa 2016, s. 25-27, 47-50.
  5. F. S. Atkinson, K. Foster-Powell, J. C. Brand-Miller, International Tables of Glycemic Index and Glycemic Load Values: 2008, Diabetes Care 2008;31(12):2281–2283.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Tłusty Czwartek na zdrowo. Co zamiast pączków i faworków?

    Pączek średniej wielkości dostarcza ok. 300 kalorii. W Tłusty Czwartek najczęściej zjadamy więcej niż jeden, często przy tej okazji kosztujemy również popularnych faworków, co w sumie daje bardzo dużą liczbę dostarczanych kalorii. Niestety po zjedzeniu tłustych pączków możemy odczuwać nieprzyjemną zgagę lub niestrawność. Czy można świętować Tłusty Czwartek bez nadmiaru kalorii i dolegliwości trawiennych?

  • Jak zacząć odchudzanie na wiosnę? Praktyczne wskazówki dla początkujących

    Wiosna to czas sprzyjający wprowadzaniu zdrowych zmian w stylu życia. Dłuższe dni i słońce zachęcają do większej aktywności oraz lepszego dbania o siebie, co pozytywnie wpływa na zdrowie i samopoczucie. Wiosna to także czas, kiedy zaczynają pojawiać się świeże sezonowe produkty pełne witamin i składników odżywczych wspierających odchudzanie. Warto pamiętać, że kluczem do sukcesu i długoterminowych zmian jest przede wszystkim racjonalne podejście do redukcji masy ciała. Jak zacząć odchudzanie na wiosnę? O jakie nawyki żywieniowe warto zadbać?

  • Meal prep – na czym polega?

    Meal prep to metoda polegająca na przygotowywaniu posiłków i półproduktów na kilka dni. Mealprepowanie jest jednym z popularnych sposobów na dbanie o zdrowe odżywianie i kształtowanie prawidłowych nawyków żywieniowych, a jednocześnie pozwala zaoszczędzić czas i pieniądze.

  • Rośliny trujące dla kota i psa. Wiosną zwróć uwagę na kwiaty w doniczce i w ogrodzie

    Wiosna to czas, gdy w domach coraz częściej pojawiają się żywe kwiaty – zarówno cięte, jak i w doniczkach. Niewiele osób jednak wie, że znaczna część tych roślin jest trująca dla psów i kotów.

  • Trening autogenny Schultza – na czym polega ta metoda relaksacji? Jakie przynosi efekty?

    Trening autogenny Schultza to jedna z najbardziej znanych metod relaksacyjnych, której skuteczność została potwierdzona w wielu badaniach naukowych. Czym jest trening autogenny Schultza i jak go praktykować?

  • Jak zmotywować się do ćwiczeń? Porady, jak utrzymać regularną aktywność fizyczną

    Regularna aktywność fizyczna jest jednym z kluczowych elementów zdrowego stylu życia. Dla wielu osób utrzymanie systematyczności w ćwiczeniach bywa jednak trudne, w szczególności w obliczu natłoku codziennych obowiązków. Jak znaleźć w sobie motywację i sprawić, by ćwiczenia stały się nawykiem i częścią naszej codzienności?

  • Czy sprzątanie może być niebezpieczne dla zdrowia? Na te środki musisz uważać

    Sprzątanie przy użyciu chemicznych środków czystości negatywnie wpływa na płuca – wynika z najnowszych badań. Naukowcy ostrzegają, że regularne wdychanie oparów detergentów może przyczyniać się m.in. do rozwoju przewlekłych chorób układu oddechowego, a nawet pogarszać funkcjonowanie płuc u zdrowych osób. Jakich detergentów najlepiej unikać? Na co jeszcze wpływają środki czystości?

  • Jak wzmocnić stawy kolanowe? Praktyczne porady i zestawy ćwiczeń na kolana

    Stawy kolanowe są jednymi z najważniejszych stawów w ludzkim ciele. Ich prawidłowe funkcjonowanie ma kluczowe znaczenie dla mobilności i komfortu w codziennym życiu. Problemy z kolanami mogą wystąpić z różnych powodów, a ból i osłabienie potrafią poważnie ograniczyć naszą aktywność. W tym artykule przedstawimy przyczyny bólu kolan, skuteczne sposoby na ich wzmocnienie, zalecane ćwiczenia oraz inne metody, które pomagają w utrzymaniu zdrowych stawów kolanowych.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl