Czy makowiec jest wskazany dla cukrzyków?

Właściwości odżywcze maku niebieskiego

Mak jest ziarnem wysoce odżywczym, zawiera bardzo dużo witamin i minerałów, w tym wapń i magnez. Obfituje również w antyoksydanty cenne w prewencji chorób nowotworowych. Mak jest źródłem białka, „dobrych” tłuszczów (wielonienasyconych kwasów tłuszczowych, kwasów omega-3 i omega-6) i aż 20 gramów błonnika na 100 gramów ziarna. Ten ostatni jest szczególnie cenny dla cukrzyków, ponieważ obniża indeks glikemiczny zjedzonego posiłku i reguluje działanie insuliny.
 
Mimo że mak jest bardzo zdrowy, spożywając go, należy zachować rozsądek ze względu na wysoką kaloryczność. W 100 gramach tego ziarna jest aż 478 kcal. Umiar jest szczególnie istotny, gdy obok maku w cieście znajdą się obfitujące w tłuszcze orzechy, słodki miód i suszone owoce.

Czy makowiec jest wskazany dla każdego?

Makowiec przyrządzony wedle klasycznej receptury to ciasto o pośredniej zawartości węglowodanów. Jeśli jednak wypiek jest przygotowywany z dobrej jakości składników, ciężko powiedzieć, aby był „pustą kalorią”. Zarówno suszone owoce, jak i orzechy oraz mak dostarczają, obok cukrów i tłuszczów, błonnika pokarmowego, a także bardzo wielu witamin i minerałów niezbędnych w naszej diecie.

Jedząc słodycze, zawsze powinniśmy zachować umiar i starać się wybrać ich najzdrowsze, najbardziej wartościowe wersje. Również cukrzyk, pod warunkiem dobrej kontroli glikemii i rozsądnych nawyków żywieniowych na co dzień, może pozwolić sobie na mały kawałek makowca od święta.

Jak powinna wyglądać dieta diabetyka?

Zgodnie z aktualnymi wytycznymi Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego pacjent zmagający się z cukrzycą powinien stosować ogólne zasady zdrowej diety z uwzględnieniem własnych preferencji żywieniowych. Oznacza to, że w piramidzie wyboru produktów żywnościowych podstawę powinny stanowić produkty pełnoziarniste, strączki, warzywa i owoce oraz kolejno tłuszcze roślinne i chudy nabiał.

Ponadto diabetyk powinien unikać tłuszczów nasyconych (tłuste mięsa), które w postaci cholesterolu odkładają się w naczyniach krwionośnych, potęgując i tak wysokie w cukrzycy ryzyko zawałów i udarów. Cukrzyk powinien jeść regularnie i nigdy nie może pomijać posiłków, zwłaszcza jeżeli przyjmuje insulinę, ponieważ grozi to poważną w skutkach hipoglikemią. W diecie diabetyka:

• 45% powinny stanowić węglowodany – ich głównym źródłem mają być pełnoziarniste produkty zbożowe o indeksie glikemicznym (IG)* <55; w celu obniżenia kaloryczności posiłków dopuszczalne jest (a nawet wskazane) stosowanie słodzików;
• tłuszcze mogą stanowić 25-40% wartości energetycznej diety, przy czym najważniejsze jest, aby spożywać nie więcej niż 10% tłuszczów nasyconych;
• 15-20% powinno stanowić białko;
• minimalna dzienna dawka błonnika pokarmowego to 25 gramów – pomaga on zachować sytość na dłużej, obniża IG posiłku i zwiększa wrażliwość tkanek organizmu na insulinę;
• niewskazane jest, aby znajdował się w niej alkohol i duże ilości soli.

* Indeks glikemiczny to parametr mówiący o tym, jak szybko po spożyciu danego produktu wzrośnie stężenie glukozy we krwi. Jego maksymalna wartość to 100 – tyle wynosi IG dla czystej glukozy.

Jak do tego ma się makowiec?

Wiele zależy od tego, z jakich składników zostanie przygotowany. Klasyczny makowiec w porównaniu z innymi ciastami zawiera bardzo dużo błonnika pokarmowego (4,5 g/100 g) i dość dużo białka (9,5 g/100 g) oraz znaczną ilość tłuszczu (16 g/100 g). Taki skład pozwala na dłuższe przebywanie spożytego deseru w żołądku i jego wolniejsze trawienie. W efekcie glukoza uwalnia się do krwiobiegu stopniowo, bez nagłych, niebezpiecznych dla cukrzyka wyrzutów. Można zatem stwierdzić, że indeks glikemiczny tego wypieku jest niższy niż przeciętnego wyrobu cukierniczego, a więc jest też nieco lepszym wyborem dla diabetyka.

Dieta diabetyka w wigilijny wieczór

Mimo że to tylko jeden wieczór w roku, warto zadbać, aby spożywane w Wigilię produkty były jak najmniej szkodliwe dla diabetyka i jego rodziny. Warto więc pomyśleć o tym, aby klasyczny przepis na makowiec odrobinę zmodyfikować. Ciasto będzie zdrowsze, jeżeli:

• sami przygotujemy masę makową, ponieważ gotowe mieszanki zawierają duże ilości dodanego cukru i syropu glukozowo-fruktozowego;
• do wypieku użyjemy mąki z pełnego przemiału o IG <55, np. orkiszowej, gryczanej, pszennej pełnoziarnistej;
• dodamy do niego bogate w błonnik pokarmowy otręby;
• cukier zastąpimy słodzikiem, najlepiej sprawdzi się erytrol, który nie zawiera kalorii i ma zerowy indeks glikemiczny, a do drożdżowego zaczynu użyjemy miodu;
• zadbamy, aby dodawane do niego bakalie nie były słodzone;
• masło lub margarynę zastąpimy zdrowszym, nieutwardzonym olejem roślinnym, np. olejem słonecznikowym.

Dodatkowo spożywając makowiec razem z tłustymi, bogatymi w białko rybami, spowolnimy jego trawienie, a cukier będzie uwalniał się do krwiobiegu stopniowo bez ryzyka wystąpienia nagłej hiperglikemii.