Makowiec na wigilijnym stole
Dominika Rynkiewicz

Czy makowiec jest wskazany dla cukrzyków?

Mak, a zatem również makowiec, jest nieodzownym elementem Świąt Bożego Narodzenia. Zgodnie z ludowymi wierzeniami jego spożycie podczas wieczerzy wigilijnej miało zapewnić szczęście i uchronić przed złymi siłami. W tej legendzie jest zapewne ziarnko prawdy, ponieważ aktualnie mak jest uznawany za „superfoods” z racji swoich właściwości odżywczych i prozdrowotnych.

Właściwości odżywcze maku niebieskiego

Mak jest ziarnem wysoce odżywczym, zawiera bardzo dużo witamin i minerałów, w tym wapń i magnez. Obfituje również w antyoksydanty cenne w prewencji chorób nowotworowych. Mak jest źródłem białka, „dobrych” tłuszczów (wielonienasyconych kwasów tłuszczowych, kwasów omega-3 i omega-6) i aż 20 gramów błonnika na 100 gramów ziarna. Ten ostatni jest szczególnie cenny dla cukrzyków, ponieważ obniża indeks glikemiczny zjedzonego posiłku i reguluje działanie insuliny.
 
Mimo że mak jest bardzo zdrowy, spożywając go, należy zachować rozsądek ze względu na wysoką kaloryczność. W 100 gramach tego ziarna jest aż 478 kcal. Umiar jest szczególnie istotny, gdy obok maku w cieście znajdą się obfitujące w tłuszcze orzechy, słodki miód i suszone owoce.

Czy makowiec jest wskazany dla każdego?

Makowiec przyrządzony wedle klasycznej receptury to ciasto o pośredniej zawartości węglowodanów. Jeśli jednak wypiek jest przygotowywany z dobrej jakości składników, ciężko powiedzieć, aby był „pustą kalorią”. Zarówno suszone owoce, jak i orzechy oraz mak dostarczają, obok cukrów i tłuszczów, błonnika pokarmowego, a także bardzo wielu witamin i minerałów niezbędnych w naszej diecie.

Jedząc słodycze, zawsze powinniśmy zachować umiar i starać się wybrać ich najzdrowsze, najbardziej wartościowe wersje. Również cukrzyk, pod warunkiem dobrej kontroli glikemii i rozsądnych nawyków żywieniowych na co dzień, może pozwolić sobie na mały kawałek makowca od święta.

Powiązane produkty

Jak powinna wyglądać dieta diabetyka?

Zgodnie z aktualnymi wytycznymi Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego pacjent zmagający się z cukrzycą powinien stosować ogólne zasady zdrowej diety z uwzględnieniem własnych preferencji żywieniowych. Oznacza to, że w piramidzie wyboru produktów żywnościowych podstawę powinny stanowić produkty pełnoziarniste, strączki, warzywa i owoce oraz kolejno tłuszcze roślinne i chudy nabiał.

Wysoce niewskazane jest z kolei spożywanie tzw. cukrów prostych (słodyczy, białego pieczywa, makaronów i mąk), ponieważ jako źródła łatwej do uwolnienia glukozy skutkują hiperglikemią, a w dłuższym czasie rozwojem powikłań cukrzycy.

Ponadto diabetyk powinien unikać tłuszczów nasyconych (tłuste mięsa), które w postaci cholesterolu odkładają się w naczyniach krwionośnych, potęgując i tak wysokie w cukrzycy ryzyko zawałów i udarów. Cukrzyk powinien jeść regularnie i nigdy nie może pomijać posiłków, zwłaszcza jeżeli przyjmuje insulinę, ponieważ grozi to poważną w skutkach hipoglikemią. W diecie diabetyka:

  • 45% powinny stanowić węglowodany – ich głównym źródłem mają być pełnoziarniste produkty zbożowe o indeksie glikemicznym (IG)* <55; w celu obniżenia kaloryczności posiłków dopuszczalne jest (a nawet wskazane) stosowanie słodzików;
  • tłuszcze mogą stanowić 25-40% wartości energetycznej diety, przy czym najważniejsze jest, aby spożywać nie więcej niż 10% tłuszczów nasyconych;
  • 15-20% powinno stanowić białko;
  • minimalna dzienna dawka błonnika pokarmowego to 25 gramów – pomaga on zachować sytość na dłużej, obniża IG posiłku i zwiększa wrażliwość tkanek organizmu na insulinę;
  • niewskazane jest, aby znajdował się w niej alkohol i duże ilości soli.
Wyjątkiem od tych dość liberalnych reguł jest dieta otyłych diabetyków, która powinna cechować się minimalnie ujemnym bilansem energetycznym (podażą kalorii mniejszą od zapotrzebowania) celem stopniowego obniżania masy ciała.

Indeks glikemiczny to parametr mówiący o tym, jak szybko po spożyciu danego produktu wzrośnie stężenie glukozy we krwi. Jego maksymalna wartość to 100 – tyle wynosi IG dla czystej glukozy.


Powiązane tematy: 


Jak do tego ma się makowiec?

Wiele zależy od tego, z jakich składników zostanie przygotowany. Klasyczny makowiec w porównaniu z innymi ciastami zawiera bardzo dużo błonnika pokarmowego (4,5 g/100 g) i dość dużo białka (9,5 g/100 g) oraz znaczną ilość tłuszczu (16 g/100 g). Taki skład pozwala na dłuższe przebywanie spożytego deseru w żołądku i jego wolniejsze trawienie. W efekcie glukoza uwalnia się do krwiobiegu stopniowo, bez nagłych, niebezpiecznych dla cukrzyka wyrzutów. Można zatem stwierdzić, że indeks glikemiczny tego wypieku jest niższy niż przeciętnego wyrobu cukierniczego, a więc jest też nieco lepszym wyborem dla diabetyka.

Dowiedz się, co może jeść cukrzyk podczas świąt - sprawdź na DOZ.pl

Dieta diabetyka w wigilijny wieczór

Mimo że to tylko jeden wieczór w roku, warto zadbać, aby spożywane w Wigilię produkty były jak najmniej szkodliwe dla diabetyka i jego rodziny. Warto więc pomyśleć o tym, aby klasyczny przepis na makowiec odrobinę zmodyfikować. Ciasto będzie zdrowsze, jeżeli:

  • sami przygotujemy masę makową, ponieważ gotowe mieszanki zawierają duże ilości dodanego cukru i syropu glukozowo-fruktozowego;
  • do wypieku użyjemy mąki z pełnego przemiału o IG <55, np. orkiszowej, gryczanej, pszennej pełnoziarnistej;
  • dodamy do niego bogate w błonnik pokarmowy otręby;
  • cukier zastąpimy słodzikiem, najlepiej sprawdzi się erytrol, który nie zawiera kalorii i ma zerowy indeks glikemiczny, a do drożdżowego zaczynu użyjemy miodu;
  • zadbamy, aby dodawane do niego bakalie nie były słodzone;
  • masło lub margarynę zastąpimy zdrowszym, nieutwardzonym olejem roślinnym, np. olejem słonecznikowym.

Dodatkowo spożywając makowiec razem z tłustymi, bogatymi w białko rybami, spowolnimy jego trawienie, a cukier będzie uwalniał się do krwiobiegu stopniowo bez ryzyka wystąpienia nagłej hiperglikemii.

  1. Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę 2022. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego, Curr Top Diabetes 2022; 2(1): 1–134.
  2. Żywienie osób z cukrzycą i chorobami towarzyszącymi, pod red. A. Jeznach-Steinhagen, Warszawa 2020, s. 86-92.
  3. A. Juruć, D. Pisarczyk-Wiza, Zalecenia dietetyczne i zachowania żywieniowe u osób z cukrzycą typu 1 — czy mają wpływ na kontrolę metaboliczną?, Diabetologia Kliniczna 2014, tom 3, nr 1.
  4. Praktyczny poradnik żywieniowy w odchudzaniu, profilaktyce i leczeniu cukrzycy typu 2 oraz chorób sercowo-naczyniowych, pod red. P. Doroba, Warszawa 2016, s. 25-27, 47-50.
  5. F. S. Atkinson, K. Foster-Powell, J. C. Brand-Miller, International Tables of Glycemic Index and Glycemic Load Values: 2008, Diabetes Care 2008;31(12):2281–2283.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Zdrowe żywienie ucznia, czyli dieta pomocna w nauce

    Wrzesień jest miesiącem, kiedy dla ucznia wszystko zaczyna się od nowa. Nowe podręczniki, obowiązki, czasami nowe przedmioty i nauczyciele, zajęcia dodatkowe. Czy pamiętamy o wszystkich jego potrzebach, w tym żywieniowych? Dowiedz się więcej!

  • Peskatarianizm – na czym polega?

    Obecnie coraz więcej osób postanawia zmienić swój sposób żywienia, decydując się na przejście na wegetarianizm i wykluczenie mięsa z diety. Modelem żywieniowym bazującym na diecie wegetariańskiej jest peskatarianizm, który zakłada wykluczenie mięsa czerwonego i białego, ale pozostawienie w menu ryb oraz owoców morza. Jakie są zasady diety peskatariańskiej i dla kogo będzie ona dobrym wyborem?

  • Co zabrać ze sobą na wakacje?

    Wakacje to wyjątkowy czas, na który czekamy przez cały rok. Aby jednak nasz urlop przebiegł tak, jak sobie wymarzyliśmy, konieczne jest podjęcie odpowiednich przygotowań. Sprawdź filmowy poradnik DOZ.pl dotyczący najpotrzebniejszych rzeczy, które należy zabrać ze sobą w podróż, aby wypoczynek upłynął nam bezpiecznie i spokojnie.

  • Dieta kapuściana (prezydencka) – na czym polega? Czy działa?

    Stale rosnąca liczba osób z nadwagą i otyłością sprawia, że diety odchudzające cieszą się nadal dużym zainteresowaniem wśród społeczeństwa. Jednym ze skutecznych sposobów na szybką utratę masy ciała jest dieta kapuściana, zwana również dietą prezydencką. Pomimo że przynosi szybkie efekty, to nie jest zalecana przez wykwalifikowanych dietetyków i lekarzy.

  • Skurczowe bóle menstruacyjne: czym są i jak sobie z nimi radzić?

    Bóle menstruacyjne, czyli skurczowe bóle w trakcie okresu (miesiączki), to dolegliwość, której doświadczyła większość kobiet1. Bóle menstruacyjne mogą pojawić się już przed miesiączką i mogą mieć duże natężenie. Zazwyczaj występują w podbrzuszu, ale mogą też rozprzestrzeniać się na górną część ud, nogi i plecy2,3. Mogą im również towarzyszyć nudności, wymioty, wzdęcia i biegunka3. Wszystko to, w połączeniu z utratą krwi i bólem, może powodować naprawdę kiepskie samopoczucie.

  • Maślanka – właściwości zdrowotne i przeciwwskazania. Czy maślanka jest zdrowa?

    Mleko oraz przetwory mleczne to ważna grupa produktów w żywieniu zarówno dzieci, jak i osób dorosłych. Produkty te zawierają duże ilości dobrze przyswajalnego wapnia, pełnowartościowe białko, witaminy oraz składniki mineralne. Jednym z najważniejszych wyrobów przemysłu mleczarskiego jest maślanka. Na co jest dobra maślanka? Jakie ma właściwości oraz kto powinien unikać jej spożywania?

  • Czy proteinowa dieta Dukana działa? Fazy diety i skutki uboczne

    Dieta Dukana jest znana inaczej jako dieta proteinowa, białkowa oraz Protal (z jęz. fr. protéines alternatives). Pomysłodawcą tej słynnej diety jest były francuski dietetyk Pierre Dukan, który w 2013 roku otrzymał zakaz wykonywania zawodu lekarza na terenie Francji. Mimo to dieta Dukana zyskała w ostatnich latach miano jednej z najpopularniejszych diet odchudzających na całym świecie i stanowi model żywienia dla wielu osób.

  • Kiwi – właściwości odżywcze, wartości

    Kiwi jest niezwykle popularnym owocem, który nazywany bywa również chińskim agrestem. Owoce kiwi są jagodami, a ich miąższ jest soczysty, galaretowaty i zasobny w brązowe lub czarne nasiona. Kiwi zawiera wiele różnych składników bioaktywnych (m.in. witamin, składników mineralnych, karotenoidów i polifenoli), dzięki czemu wywiera pozytywny wpływ na organizm człowieka.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij