Semaglutyd – czy pomaga schudnąć? Zagrożenia, skutki uboczne stosowania bez wskazania

Semaglutyd jest lekiem hipoglikemicznym. Reguluje poziom glukozy we krwi. Stosuje się go w cukrzycy typu 2. Mechanizm działania semaglutydu polega na aktywacji receptorów GLP-1. Semaglutyd wydawany jest w aptekach jedynie na receptę. Dodatkowym efektem stosowania semaglutydu jest redukcja masy ciała. Z tego względu semaglutyd budzi zainteresowanie u osób chcących zgubić zbędne kilogramy. Temat tego preparatu jest obecnie jednym z trendów w social mediach.

Co to jest semaglutyd? Jakie ma właściwości?

Semaglutyd jest lekiem stosowanym w leczeniu cukrzycy typu 2. Wykazuje właściwości hipoglikemizujące. Jest agonistą receptora GLP-1 (glukonopodobnego peptydu 1). GLP-1 jest naturalnym hormonem występującym w organizmie ludzkim. Receptory GLP-1 znajdują się m.in. w trzustce i mózgu, w wyniku czego hormon ten wykazuje wielokierunkowe działanie na normowanie apetytu i poziomu glukozy (glikemię). Dodatkowo GLP-1 wpływa na regulowanie pracy układu sercowo-naczyniowego, a receptory GLP-1 znajdują się w sercu i układzie krążenia, naczyniach układu immunologicznego oraz w nerkach. Semaglutyd wiąże się z receptorem GLP-1 selektywnie i powoduje jego aktywację. Prowadzi to do regulowania stężenia glukozy we krwi. W przypadku podwyższonego poziomu glukozy (hiperglikemii) we krwi następuje pobudzenie uwalniania insuliny oraz ograniczenie wydzielania glukagonu, co prowadzi do obniżenia poziomu cukru we krwi. Dodatkowo następuje niewielkie spowolnienie wczesnego opróżniania żołądka po jedzeniu. W sytuacji obniżonego poziomu glukozy we krwi (hipoglikemii) semaglutyd nie wpływa na uwalnianie glukagonu, a jedynie ogranicza wydzielanie insuliny.

Semaglutyd poza hamowaniem łaknienia obniża chęć spożywania produktów wysokotłuszczowych. W badaniach zaobserwowano pozytywny wpływ semaglutydu na poziom lipidów, redukcję procesu zapalnego oraz obniżenie skurczowego ciśnienia krwi. Dodatkowo u zwierząt, którym podawano semaglutyd, odnotowano przeciwdziałanie rozwojowi oraz redukcję stanu zapalnego blaszki miażdżycowej, co powodowało zahamowanie rozwoju miażdżycy.

Kto powinien stosować semaglutyd?

Lek zawierający semaglutyd wskazany jest do przyjmowania u dorosłych pacjentów z niedostatecznie kontrolowaną cukrzycą typu 2, przy jednoczesnym stosowaniu zbilansowanej diety oraz włączeniu aktywności fizycznej. Semaglutyd stosuje się w monoterapii chorych na cukrzycę typu 2, którzy nie mogą przyjmować metforminy na skutek nietolerancji lub innych przeciwwskazań. Semaglutyd może być również wskazany do leczenia cukrzycy w połączeniu z innymi lekami.

Dlaczego semaglutyd jest modny w social mediach jako lek na odchudzanie?

W jednym z badań wykazano, że stosowanie semaglutydu u pacjentów z otyłością, niechorujących na cukrzycę typu 2, spowodowało obniżenie masy ciała. W badaniu wzięło udział 957 osób, a 65% stanowiły kobiety. Żaden z uczestników nie chorował na cukrzycę, a ich wskaźnik BMI był powyżej 30. Uczestników losowo przydzielono do siedmiu grup. W pięciu grupach podawano różne dawki leku: od 0,05 mg do 0,4 mg semaglutydu raz dziennie. W szóstej grupie podawano placebo, a w siódmej 3 mg leku przeciwcukrzycowego – liraglutydu. Dodatkowo każdego miesiąca badani korzystali z konsultacji dietetycznych oraz porad dotyczących ćwiczeń. Po roku badania zaobserwowano, że wszyscy badani, którym podawano semaglutyd, odnotowali większy spadek masy ciała niż osoby przyjmujące placebo. Jednak inne badanie z 2022 roku wykazało, że po upływie roku od zaprzestania podawania semaglutydu osobom otyłym niechorującym na cukrzycę pojawiło się gwałtowne cofnięcie rezultatów. Odnotowano, że u tych osób 2/3 zgubionych kilogramów wróciło. Analogicznie efekty cofnęły się w przypadku wcześniej uzyskanych pozytywnych rezultatów dla parametrów układu krwionośnego.

Skutki uboczne stosowania semaglutydu u osób, które nie mają cukrzycy

Przyjmowanie semaglutydu może prowadzić do wystąpienia skutków ubocznych ze strony przewodu pokarmowego. W trakcie badań klinicznych najczęściej zgłaszano zaburzenia ze strony żołądka i jelit. Bardzo często obserwowano nudności, biegunkę oraz wymioty. Zazwyczaj działania niepożądane występowały krótkotrwale i miały łagodną postać. Warto jednak pamiętać, że objawy te mogą powodować odwodnienie, co może prowadzić do pogorszenia funkcjonowania nerek.

Jak dawkować semaglutyd?

Szczegółowe dawkowanie semaglutydu ustala lekarz prowadzący. Nie należy przyjmować leku na własną rękę bez wskazań diabetologa. Zazwyczaj rekomendowane jest podawanie dawki początkowej 0,25 mg semaglutydu 1 raz w tygodniu. Po 4 tygodniach terapii dawkę leku podwyższa się do 0,5 mg 1 raz w tygodniu. Po minimum miesiącu zażywania semaglutydu w dawce 0,5 mg/tydzień dawkowanie można zwiększyć do 1 mg/tydzień. Jeśli istnieje dalsza potrzeba poprawy kontroli glikemii, po minimum 4 tygodniach stosowania dawki 1 mg/tydzień ponownie można zwiększyć dawkę do 2 mg przyjmowanych raz na tydzień. Niewskazane jest przyjmowanie semaglutydu w dawce powyżej 2 mg na tydzień. W przypadku stosowania metforminy i/lub tiazolidynodionu lub inhibitora SGLT2 w połączeniu z semaglutydem zazwyczaj dawki tych leków nie są zmienianie. Natomiast połączenie semaglutydu z insuliną lub pochodnymi sulfonylomocznika może wymagać obniżenia dotychczas stosowanej dawki tych leków, aby ograniczyć ryzyko wystąpienia hipoglikemii. Wówczas konieczne jest samodzielne dokonywanie pomiarów stężenia glukozy we krwi celem dobrania właściwej dawki insuliny lub pochodnych sulfonylomocznika. Rekomendowane jest stopniowe i łagodne obniżanie dawki insuliny.

Z czym nie łączyć semaglutydu? Interakcje

Przeciwwskazane jest stosowanie semaglutydu u osób chorych na cukrzycę typu 1, w terapii cukrzycopochodnej kwasicy ketonowej oraz zastoinowej niewydolności serca klasy IV według NYHA.

Stosowanie semaglutydu powoduje opóźnienie opróżniania żołądka, co może przyczyniać się do zmiany szybkości wchłaniania innych leków przyjmowanych doustnie w tym samym czasie. W przypadku osób stosujących doustne leki, które muszą ulec szybkiemu wchłonięciu w przewodzie pokarmowym, niezbędne jest zachowanie ostrożności przy jednoczesnym podawaniu semaglutydu. U pacjentów stosujących lewotyroksynę należy rozważyć monitorowanie czynności tarczycy. U osób przyjmujących warfarynę lub pochodne kumaryny przy jednoczesnym rozpoczęciu terapii semaglutydem wskazana jest częstsza kontrola czasu protrombinowego (INR).

Wyniki badań farmakokinetycznych sugerują, że przyjęcie wielu tabletek łącznie z semaglutydem ma wpływ na wchłanianie leku. Dlatego zalecane jest, aby po przyjęciu doustnym semaglutydu zrobić 30-minutową przerwę przed zastosowaniem innego doustnego produktu leczniczego.