Semaglutyd, Semaglutidum - Zastosowanie, działanie, opis

Semaglutyd został zarejestrowany w leczeniu nieuregulowanej cukrzycy typu II u osób odpowiednią dietą i dostosowanym wysiłkiem fizycznym. 
Lek może być stosowany w terapii skojarzonej z innymi preparatami wykorzystywanymi w terapii cukrzycy typu II lub w monoterapii u pacjentów, u których stosowanie leków przeciwcukrzycowych jest przeciwwskazane. 

W Stanach Zjednoczonych semaglutyd został również zarejestrowany w leczeniu otyłości u pacjentów ze współistniejącym nadciśnieniem tętniczym lub wysokim stężeniem cholesterolu w osoczu lub cukrzycą typu II. 

Semaglutyd może być podawany podskórnie lub doustnie. 

W przypadku podania podskórnego, dawkę semaglutydu można podać w okolicę brzucha, uda lub ramienia. Zaleca się regularną zmianę miejsca iniekcji. Lek powinien być przyjmowany raz w tygodniu, niezależnie od posiłku. Podczas leczenia semaglutydem, lek należy wprowadzać stopniowo zaczynając od 0.25 mg substancji czynnej w tygodniu. Po upływie trzydziestu dni dawkę można zwiększyć do 0.5 mg na tydzień, a przy dobrej tolerancji ostatecznie do 2 mg na tydzień zachowując miesięczne odstępy przy zwiększaniu dawki. 
Semaglutyd podawany podskórnie nie wymaga dostosowania dawek innych przyjmowanych leków przeciwcukrzycowych. Zaleca się jednak monitorowanie poziomu glikemii w przypadku zmniejszania dawki jednocześnie przyjmowanych insulin lub pochodnych sulfonylomocznika.
W przypadku pominięcia dawki semaglutydu istnieje możliwość przyjęcia jej bez zmiany schematu dawkowania jeśli nie minęło więcej niż 5 dni od daty pominięcia. Zmiany w schemacie dawkowania podskórnego semglutydu są możliwe jeśli od przyjęcia leku minęło więcej niż 72 godziny. 

Podczas doustnego przyjmowania semaglutydu dawka początkowa wynosi 3 mg substancji czynnej na dobę. W przypadku dobrej tolerancji dawki początkowej, dawkę dobową można zwiększyć do 7 mg po upływie 30 dni od rozpoczęcia kuracji. Dawka maksymalna wynosi 14 mg na dobę i powinna być przyjmowana jednorazowo o stałej porze. 
Lek należy przyjmować codziennie na pusty żołądek, po przyjęciu leku zalecane jest wstrzymanie się trzydzieści minut od przyjęcia innych substancji czynnych, ponieważ może to wpłynąć negatywnie na wchłanianie semaglutydu. 

Jeśli występuje konieczność zamiany semaglutydu stosowanego doustnie na semaglutyd przyjmowany podskórnie przyjmuje się, że dawka 14 mg substancji czynnej przyjmowanej doustnie odpowiada dawce 0.5 mg semaglutydu podskórnego. Należy pamiętać, że znaczenie mają również cechy osobnicze. 

W przypadku stosowania semaglutydu podczas leczenia otyłości zalecana dawka początkowa również wynosi 0.25 mg substancji czynnej podawanej podskórnie. Ostateczną dawką podtrzymującą jest dawka 2,4 mg. Zwiększenie dawki powinno przebiegać stopniowo

Stosowanie semaglutydu jest przeciwwskazane w przypadku gdy w przeszłości wystąpiła nadwrażliwość na tę substancję czynną. 

Podczas stosowania semaglutydu istnieje ryzyko wystąpienia zaburzeń ze strony układu pokarmowego. W przypadku pojawienia się biegunki oraz nudności prowadzących do wymiotów szczególnie ważne jest dbanie o prawidłowy bilans wodny i zapobieganie odwodnieniu w trakcie terapii.

Wykorzystanie semaglutydu w terapii pacjentów z niewydolnością serca klasy IV według NYHA nie jest zalecane, ze względu na brak doświadczenia klinicznego w tej grupie pacjentów. 

W trakcie kuracji należy pamiętać, że semaglutyd nie jest zamiennikiem insuliny, a przerwanie przyjmowania insuliny zleconej przez diabetologa może skutkować wystąpieniem kwasicy ketonowej. 

Semaglutydu nie należy wykorzystywać w leczeniu cukrzycy typu I. 

Podczas terapii semaglutydem występowały przypadki ostrego zapalenia trzustki, ze względu na co wskazane jest zachowanie szczególnej ostrożności w grupie pacjentów cierpiących na zapalenie trzustki w przeszłości.

Pacjenci przyjmujący semaglutyd mogą spodziewać się zwiększonego ryzyka wystąpienia retinopatii cukrzycowej podczas terapii. W przypadku osób z rozpoznaną i źle kontrolowaną retinopatią cukrzycową nie zaleca się stosowania dawek przekraczających 1 mg semaglutydu na tydzień. 

W trakcie jednoczesnej terapii semaglutydem oraz insuliną lub pochodnymi sulfonylomocznika istnieje ryzyko wystąpienia hipoglikemii. W tym celu należy dostosować dawkę przyjmowanych leków przeciwcukrzycowych. 

Brak odpowiedzi na leczenie może być skutkiem niewielkiej dostępności semaglutydu stosowanego doustnie. U kilku procent pacjentów nie zgłaszano odpowiedzi na leczenie. 

Wchłanianie semaglutydu jest zwiększone w przypadku przyjęcia leku na czczo. Doustne przyjęcie leku z pokarmem lub dużą ilością wody zmniejsza stopień wchłaniania semaglutydu. 

Semaglutyd wywiera niewielki wpływ na zdolność prowadzenia pojazdów. Lek w połączeniu z innymi substancjami wykorzystywanymi w leczeniu cukrzycy typu II może spowodować wystąpienie hipoglikemii, co może ograniczać zdolność prowadzenia pojazdów. 

Substancja czynna przyspiesza opróżnianie żołądka co może spowodować zmniejszenie wchłaniania niektórych leków, których absorpcja zachodzi w żołądku. 

Stosowanie leku podczas ciąży nie jest zalecane. Semaglutyd wykazywał działanie embriotoksyczne u zwierząt, zmniejszając ilość przeżywających zarodków oraz opóźniając proces dojrzewania płciowego samic i samców. Ze względu na brak informacji odnośnie stosowania semaglutydu u kobiet ciężarnych, kobiety planujące posiadanie potomstwa powinny odstawić lek dwa miesiące przed planowaną ciążą. 

Wysoka masa cząsteczkowa oraz niewielka biodostępność po podaniu doustnym sprawia, że przejście substancji czynnej do mleka matki karmiącej jest mało prawdopodobne jednak nie można go całkowicie wykluczyć. U zwierząt semaglutyd był wykrywany w mleku samic. Stosowanie leku podczas karmienia piersią nie jest zalecane chyba, że lekarz zdecyduje inaczej. 

Brak informacji odnośnie wpływu semaglutydu na płodność u ludzi. Substancja czynna może powodować zmniejszenie częstości owulacji i wydłużenie czasu jajeczkowania u zwierząt. 

W przypadku podania podskórnego istnieje również możliwość pojawienia się kamicy żółciowej, obrzęku naczynioruchowego oraz reakcji w miejscu podania roztworu. Podczas podania zgłaszano również występowanie wysypki lub rumienia w miejscu iniekcji. 

W przypadku przedawkowania semaglutydu objawy niepożądane pochodziły głównie ze strony przewodu pokarmowego. U większości pacjentów jednym z głównych objawów były nudności.

Semaglutyd jest analogiem glukagonopodobnego peptydu-1 (GLP-1). Substancja czynna wykazuje działania identyczne do GLP-1 występującego w organizmie. 

Mechanizm działania analogów GLP-1 jest złożony. Semaglutyd, po połączeniu z receptorami GLP-1 powoduje zwiększenie uwalniania insuliny z wysp trzustkowych, spowalnia opróżnianie żołądka, oraz zmniejsza uwalnianie glukagonu z wysp trzustkowych. Najważniejsze w mechanizmie działania semaglutydu jest to, że zmniejsza on glikemię w zależności od stężenia glukozy w osoczu. W przypadku wystąpienia hipoglikemii, substancja czynna zmniejsza uwalnianie insuliny, nie wpływając na ilość uwalnianego glukagonu.

Ogromna popularność semaglutydu wynika z jego właściwości odchudzających. Lek zmniejsza apetyt ograniczając ilość przyjmowanych kalorii dzięki czemu może on powodować spadek masy ciała. Zmniejszenie apetytu jest prawdopodobnie związane z wpływem semaglutydu na receptoru GLP-1 w ośrodkowym układzie nerwowym. Substancja czynna ogranicza apetyt na pokarmy wysokotłuszczowe, co ma duże znaczenie w ograniczaniu masy ciała. 

W związku z występowaniem receptorów GLP-1 w mózgu, naczyniach, sercu, oraz nerkach i układzie immunologicznym semaglutyd wykazuje korzystny wpływ na profil lipidowy, ciśnienie tętnicze oraz rozwój miażdżycy. W przypadku działania przeciwmiażdżycowego, mechanizm działania polega prawdopodobnie na zmniejszeniu stanów zapalnych towarzyszących procesowi powstawania blaszki miażdżycowej. 

W przypadku podania podskórnego, maksymalne stężenie w osoczu występowało po trzech dniach, a stan stacjonarny występował dopiero po miesiącu stosowania. Biodostępność po podaniu podskórnym wynosiła około 89%.

Z kolei podczas podania doustnego, biodostępność semaglutydu jest bardzo niska i zależy również od cech osobniczych. Codzienne stosowanie substancji czynnej ogranicza wahania semglutydu podczas terapii.

Semaglutyd występuje w osoczu w postaci połączonej z białkami na poziomie około 99%. 

Metabolizm semaglutydu polega na degradacji cząsteczki leku na drodze rozkładu wiązań między białkami. Następnie zachodzi utlenienie łańcucha kwasu tłuszczowego i rozpoczęcie procesu eliminacji leku. 

Semaglutyd podany doustnie lub podskórnie jest usuwany z moczem lub kałem. Jedynie 3% przyjętej dawki było usuwane z organizmu w postaci niezmienionej. Okres półtrwania substancji czynnej wynosi około 7 dni.