Dieta po usunięciu pęcherzyka (woreczka) żółciowego – zasady, produkty, przepisy

Kamica żółciowa uważana jest za chorobę cywilizacyjną. Dotyka głównie mieszkańców krajów wysoko rozwiniętych, cierpiących na nadwagę i otyłość. Ryzyko jej rozwoju rośnie wraz z nieprawidłowo prowadzoną dietą, dlatego odpowiednie żywienie będzie miało znaczenie zarówno przy jej profilaktyce, jak i również w trakcie leczenia, po zabiegu operacyjnym, tzw. cholecystektomii. Co można jeść po usunięciu pęcherzyka żółciowego?

Rola diety po cholecystektomii

Główną funkcją woreczka żółciowego jest przechowywanie i zagęszczanie żółci, która pomaga trawić tłuszcze. To dlatego każdy chory poddany zabiegowi cholekcystektomii powinien stosować specjalną dietę.

Dieta po usunięciu woreczka żółciowego – zasady

W pierwszym okresie po usunięciu (resekcji) pęcherzyka żółciowego zaleca się spożywanie diety o charakterze łatwostrawnej z ograniczeniem tłuszczów. Najważniejsze zasady tego sposobu żywienia obejmują:
– eliminację produktów i pokarmów ciężkostrawnych (takich jak tłuste mięsa, pełnotłuste przetwory mleczne, żółtka jaj itp.);
– eliminację dań zawierających dodatek podgrzanych do wysokiej temperatury tłuszczów;
– stosowanie tzw. dobrych tłuszczy, w niewielkiej ilości, w postaci np. oliwy z oliwek, dodawanej do potraw na zimno;
– znaczne ograniczenie ilości błonnika pokarmowego (czyli surowych warzyw i owoców, razowego pieczywa, grubych kasz, otrębów, pestek i nasion, roślin strączkowych);
– wybieranie łatwostrawnych technik przygotowywania potraw (gotowanie we wodzie, na parze, stopniowo pieczenie w zamkniętym naczyniu albo w rękawie);
– regularne spożywanie posiłków, które nie mogą być zbyt obfite (najlepiej 5 posiłków dziennie, o jednakowych porach dnia).

Ile trwa dieta po wycięciu pęcherzyka żółciowego?

Okres, w którym należy stosować zalecenia diety łatwostrawnej niskotłuszczowej to ok. 3–4 miesięcy (tzw. okres adaptacyjny). W przypadku operacji metodą laparoskopową może być on nieco krótszy – zaleca się skrupulatną samoobserwację i powolne testowanie kolejnych produktów oraz dań.

W kolejnym okresie stopniowo, zgodnie z własną tolerancją rozszerza się dietę o produkty z większą zawartością błonnika pokarmowego (owoce, warzywa, kasze, płatki), który będzie niezbędny w diecie celem dalszej profilaktyki. Zaleca się stosowanie zasady „złotego środka”, tj. np. stopniowe odstawianie chleba pszennego, ale ponieważ przykładowo chleb żytni może być zbyt ciężki, kolejnym rodzajem testowanego pieczywa będzie ten pszenno-żytni, następnie graham, a na końcu razowiec. Jeśli surowe warzywa i owoce, to bez skórki, dojrzałe, o soczystym, delikatnym miąższu, następnie stopniowo całe itd.

Co można jeść, a czego unikać w diecie bez woreczka żółciowego?

Wśród produktów polecanych w pierwszym etapie diety po cholecystektomii znajdują się:

• produkty zbożowe – pszenne pieczywo, suchary, drobny makaron pszenny, ryż biały, drobne kasze (manna, kuskus), komosa ryżowa, płatki owsiane błyskawiczne, płatki kukurydziane, mąka pszenna, skrobia ziemniaczana, tapioka, amarantus;
• nabiał – świeże mleko, jogurty, kefiry, maślanki, twarogi, serki twarogowe – chude;
• tłuszcze (stosowane z rozwagą, na zimno) – oliwa z oliwek, oleje (słonecznikowy, rzepakowy, sezamowy, lniany), masło, margaryna;
• mięso – drobiowe, cielęcina, chude mięso wołowe, królik; wieprzowina chuda w niewielkich ilościach;
• ryby – chude ryby (świeże i mrożone) – dorsz, mintaj, morszczuk, sola, tilapia, leszcz, sandacz, pstrąg, flądra, tuńczyk;
• warzywa – obrane ze skóry, przetworzone (ugotowane, przetarte), młode i soczyste: marchew, buraki, dynia, kabaczki, cukinia, pietruszka, patisony, pomidor bez skórki, szpinak, koperek, ziemniaki;
• owoce – pieczone jabłka, bez skóry, morele, brzoskwinie – bez skóry, owoce jagodowe, mało dojrzałe banany, wszystkie owoce w formie obranej i przetworzonej (gotowane, pieczone, przecierane, kisiele, budynie, dżemy);
• napoje – woda (1,5–2 l dziennie), herbata zielona, owocowa, ziołowa (melisa, mięta, rumianek), słaba czarna herbata, bawarka;
• zioła, przyprawy – zioła (oregano, bazylia, rozmaryn, natka pietruszki, koperek), wanilia, cynamon.

Wśród produktów przeciwwskazanych w pierwszym etapie po operacji usunięcia pęcherzyka żółciowego znajdują się z kolei:

• produkty zbożowe – pieczywo razowe, pełnoziarniste, pumpernikiel, otręby pszenne, grube kasze (gryczana, jęczmienna), ryż brązowy, dziki, płatki zbożowe (żytnie, jęczmienne, płatki owsiane górskie);
• tłuszcze – olej palmowy, kokosowy, smalec;
• mięso – tłuste mięso: wieprzowina, kaczka, dziczyzna, tłuste części wołowiny, kiełbasy, podroby, wędzone, pasztety, parówki;
• ryby – wędzone, przetwory rybne, śledzie w occie, tłuste ryby (łosoś, halibut, pstrąg tęczowy)
• warzywa - warzywa kapustne, cebula, czosnek, por, suche nasiona roślin strączkowych, ogórki, brokuły, fasolka szparagowa, brukiew, szparagi, seler, rzodkiewka, rzepa, sałata zielona, surówki, sałatki z majonezem, warzywa marynowane i solone;
• owoce – nie zaleca się spożywania surowych owoców, ze skórą oraz tych, które mogą przyczyniać się do powstawania wzdęć i zaparć, czereśnie, winogrona, gruszki, surowe śliwki;
• napoje – napoje gazowane i słodzone, kawa, mocna czarna herbata, alkohol;
• przyprawy – ostre przyprawy (ostra papryka, chili, czosnek, cebula), gotowe mieszanki przypraw i przyprawy typu „warzywko”.

Dieta po cholecystektomii – przykładowe przepisy w pierwszym etapie po resekcji pęcherzyka żółciowego

Śniadanie – Kanapki z serkiem grani
Wekę (bułkę paryską) skrop odrobiną świeżej oliwy z oliwek. Obłóż serkiem naturalnym typu grani. Posyp posiekanym drobno koperkiem. Podawaj ze słabą czarną herbatą albo bawarką z dodatkiem chudego mleka.

Obiad – Pomarańczowa zupa krem z warzyw
Na parze ugotuj po filiżance pokrojonych w kostkę marchewek oraz dyni, a także pół szklanki ziemniaków. Wrzuć do większego garnka, zalej 1–2 szklankami chudego bulionu – w zależności od gęstości zupy, jaką preferujesz. Całość zmiksuj na gładki krem, dopraw odrobiną soli. Podawaj z posiekaną natką pietruszki, kleksem z naturalnego jogurtu oraz z grzankami z białego pieczywa, przyrządzonymi samodzielnie w domu.

Przekąska – Mus owocowy z pieczonego jabłka i banana
Jabłko obierz, pokrój w kostkę, upraż w rondelku z grubym dnem z odrobiną wody. Gdy będzie całkowicie miękkie, rozgnieć na mus widelcem. Dodaj cynamon, przełóż do szklanki. Średnio dojrzałego banana również rozgnieć widelcem, dodaj do jabłka, delikatnie, częściowo łącząc owoce. Wyłóż na wierzch jogurt naturalny, posyp deser cynamonem.

Kolacja – Grysik na mleku
Szklankę chudego mleka wlej do garnka z nieprzywierającym dnem. Dodaj 1,5 łyżki kaszy manny błyskawicznej oraz łyżeczkę cukru, zagotuj. Odstaw do zgęstnienia i wystudzenia kaszy. Podawaj z łyżką musu owocowego dla dzieci, przygotowanego z dozwolonych owoców.