Dieta lekkostrawna – zasady, produkty lekkostrawne, przepisy, jadłospis
Maria Brzegowy

Dieta lekkostrawna – zasady, produkty lekkostrawne, przepisy, jadłospis

Dieta lekkostrawna to modyfikacja diety tradycyjnej, która jest zalecana chorym w okresie okołooperacyjnym, osobom starszym oraz zmagającym się z problemami trawiennymi. To także sposób na zwiększenie ilości spożytych kilokalorii w sytuacji, gdy musimy zapobiec utracie masy ciała, np. w trakcie leczenia onkologicznego. Dieta lekkostrawna – dla kogo jest przeznaczona, co jeść, a czego unikać? Jakie metody przygotowywania posiłków będą najlepsze i które dania będą łatwostrawne? 

Dieta lekkostrawna – najważniejsze zasady 

Dieta lekkostrawna, a raczej poprawnie – łatwostrawna – to sposób żywienia pacjenta, będący modyfikacją diety podstawowej, mający za zadanie: 

  • oszczędzać przewód pokarmowy lub konkretny, chory narząd; 
  • złagodzić dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego; 
  • w związku z powyższym – wpłynąć na poprawę stanu zdrowia.  

Główną modyfikacją w diecie łatwostrawnej jest dobór odpowiednich technik kulinarnych stosowanych w celu przygotowania potraw. Zaleca się, aby posiłki przyrządzać metodami gotowania we wodzie, na parze, pieczenia we folii, rękawie albo w zamkniętym naczyniu żaroodpornym. Potrawy będą też łatwiej przyswajalne i prostsze do skonsumowania, jeśli wcześniej się je „spulchni” – poprzez dodatek ubitych białek jaj albo namoczonej w wodzie lub mleku pszennej bułki.

Tłuszcz należy dodawać do gotowanej potrawy, na zimno – zakazane jest smażenie, grillowanie, duszenie z obsmażaniem, a także sporządzanie zasmażek czy panierek. 

Ponadto z diety wyklucza się produkty oraz dania długo zalegające w żołądku, ciężkostrawne, wywołujące wzdęcia, wędzone, ostro przyprawione i marynowane, a także te o dużej zawartości błonnika pokarmowego. Ponieważ jednak ten ostatni jest elementem niezbędnym w codziennej diecie, a dostarczony przy okazji spożycia np. surowych warzyw czy produktów zbożowych z pełnego ziarna może na przewód pokarmowy działać drażniąco, zaleca się, aby jego podstawowym źródłem były raczej młode, delikatne warzywa, dojrzałe owoce, drobne kasze, a także pieczywo graham (jeśli tolerowane). 

Ważną kwestią jest spożywanie regularnych, niewielkich objętościowo posiłków (4–5 x dziennie), dokładne gryzienie i żucie każdego przyjmowanego kęsa oraz obowiązkowo – wypijanie min. 1,5 litra czystej wody. 

Kiedy stosować dietę łatwostrawną? 

Dieta łatwostrawna, jak już wyżej wspomniano, będzie polecana m.in. pacjentom w okresie okołooperacyjnym oraz w czasie rekonwalescencji po zabiegach na przewodzie pokarmowym. To także sposób żywienia rekomendowany osobom z problemami ze strony żołądka i/lub jelit, takimi jak wzdęcia, gazy czy biegunki. Należy jednak podkreślić, że wprowadzenie samej diety łatwostrawnej może nie wystarczyć – opisane dolegliwości towarzyszą bowiem często określonym nietolerancjom, które dla pełnego, prawidłowego postępowania dietetycznego należy wcześniej wyłapać, potwierdzić lub wykluczyć. 

Dieta lekkostrawna bywa też często wybierana przez osoby starsze, w podeszłym wieku, których przewód pokarmowy nie toleruje już tak dobrze dań surowych, smażonych, pieczonych czy bogatych w błonnik pokarmowy.  Przeczytaj, jak powinna wyglądać dieta dla seniora.

Co ciekawe, dieta lekkostrawna, a przynajmniej jej elementy, mogą stać się przydatne w żywieniu osób zmagających się z chorobą nowotworową, walczących o utrzymanie stałej masy ciała, a dzięki temu – prawidłowego stanu odżywienia (niedożywienie może być jedną z głównych przyczyn powikłań w trakcie zaordynowanego leczenia). Pacjent, który ma pogorszony apetyt, zwykle zje znacznie więcej białego pieczywa, makaronu czy dań na bazie białej mąki (np. kopytek, klusek), które wprawdzie są uboższe w składniki odżywcze w porównaniu z ich „ciemnymi” odpowiednikami, ale dostarczą dzięki temu o wiele więcej potrzebnych kalorii. Nie oznacza to jednak, że pacjent nie może także sięgnąć po produkty spoza tej kategorii – jeśli ma na nie ochotę i dobrze je toleruje (np. po surowe warzywa, surowe owoce). 

Dietę łatwostrawną poleca się także w stanach podgorączkowych, w czasie przeziębień oraz grypy. 

Powiązane produkty

Lekkostrawne produkty – które będą odpowiednie w diecie łatwostrawnej? 

Wśród produktów dozwolonych znajdują się następujące: 

  • produkty zbożowe – pieczywo jasne, drobne kasze (manna, kuskus, krakowska itp.), biały ryż, drobne makarony, 
  • mleko i produkty mleczne – mleko zsiadłe, kefir, jogurt naturalny, mleko słodkie – jeśli tolerowane, 
  • jaja – na miękko, ścięte na parze w formie jajecznicy albo omletu, 
  • mięso, wędliny, ryby – chude gatunki (wołowina, cielęcina, królik, kurczak, indyk, dorsz, pstrąg, flądra, sandacz), 
  • tłuszcze – masło, słodka śmietanka, oleje roślinne podawane na zimno, 
  • warzywa – gotowane, przetarte, zmiksowane: ziemniaki, marchew, buraki, szpinak, dynia, młoda fasolka szparagowa, kabaczek; na surowo: zielona sałata, cykoria, pomidor bez skórki, utarta marchewka z jabłkiem, 
  • owoce – dojrzałe bez pestek, skórki: jabłka, morele, brzoskwinie, pomarańcze, melony, przetarte przez sitko jagody, 
  • cukier i słodycze – cukier, miód, dżemy bez pestek, 
  • przyprawy – wanilia, cynamon, koper zielony, kminek, bazylia, imbir, pietruszka, sok z cytryny,
  • desery – kisiele, kompoty, musy, galaretki z owoców dozwolonych, biszkopty, 
  • napoje – woda niegazowana, kompoty z dozwolonych owoców, rozcieńczone soki z dozwolonych owoców.

Ciężkostrawne produkty – które będą nieodpowiednie w diecie łatwostrawnej? 

Wśród produktów przeciwwskazanych znajdują się następujące: 

  • produkty zbożowe – pieczywo z pełnego ziarna, razowe, żytnie na zakwasie, grube kasze, grube płatki zbożowe,
  • jaja – smażone, na twardo, 
  • mięso, wędliny, ryby – tłuste gatunki (dziczyzna, tłuste części wieprzowiny, wołowiny, łosoś, tłuste wędliny, kiełbasa itp.), 
  • tłuszcze – używane do smażenia, 
  • warzywa – wszystkie nie wymienione wcześniej, w tym nasiona roślin strączkowych, cebula, czosnek, kapusta, 
  • owoce – wszystkie, które nie zostały wymienione wcześniej, 
  • przyprawy – ostre, marynaty, 
  • desery – torty, ciężkie kremy itp., 
  • napoje – woda gazowana, słodkie napoje gazowane, alkohol.

Przykładowy jadłospis w diecie łatwostrawnej – przepisy dla dzieci i dorosłych 

Śniadanie – weka (bułka paryska, angielka) z twarożkiem 

Wekę pokrój w kromki, posmaruj cienko masłem. Przygotuj pastę z chudego twarogu rozgniecionego z naturalnym jogurtem, odrobiną soli i posiekanym koperkiem. Obłóż pastą pieczywo, dodaj po plasterku pomidora pozbawionego skórki. 

II śniadanie – mus jabłkowy z cynamonem 

Jabłko obierz ze skórki, pokrój w kostkę, wrzuć do rondelka z grubym dnem z odrobiną wody. Duś, aż owoc zmięknie i będzie dał się rozgnieść widelcem na mus. Dodaj szczyptę cynamonu. Mus podawaj z jogurtem naturalnym. 

Obiad – indyk pieczony z jarzynką, purée ziemniaczane 

Filet z indyka (500 g) pokrój w grubsze paski, wrzuć do zamkniętego z jednej strony rękawa razem z pokrojoną w talarki marchewką (1 sztuka) oraz obraną cukinią (1/4 sztuki). Do środka wlej szklankę chudego bulionu, dorzuć kilka łodyżek natki pietruszki. Rękaw zamknij, przełóż do naczynia żaroodpornego, piecz w piekarniku w ok. 180°C przez min. 30–40 minut. W międzyczasie ugotuj ziemniaki, rozgnieć na purée z łyżeczką świeżego masła. Podawaj z indykiem oraz warzywami. 

Przekąska – pankejki na jogurcie 

Do miski wrzuć szklankę mąki pszennej, płaską łyżeczkę proszku do pieczenia, 2 łyżki cukru, dokładnie połącz. Osobno wymieszaj 2 łyżki oleju rzepakowego, 150 g naturalnego jogurtu oraz 2 jajka. Składniki mokre dodaj do suchych, połącz łyżką. Smaż okrągłe placki na nieprzywierającej patelni. Podawaj np. z naturalnym serkiem oraz dozwolonymi owocami. 

Kolacja – jajko na miękko z bułką 

Bułkę pokrój w kromki, posmaruj naturalnym serkiem homogenizowanym, obłóż sałatą zieloną. Zjedz z ugotowanym na miękko jajkiem. 

  1. H. Kunachowicz, B. Przygoda, I. Nadolna, K. Iwanow, Tabele składu i wartości odżywczej żywności, PZWL Wydawnictwo Lekarski, Warszawa 2017. 
  2. M. Jarosz, 2017, Dietetyka. Żywność, żywienie w prewencji i leczeniu, Wydawnictwo IŻŻ, Warszawa 2017. 
  3. D. Włodarek i in., Dietoterapia, PZWL Wydawnictwo Lekarskie Warszawa 2015. 

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Błonnik pokarmowy – gdzie i czym jest? Jak wpływa na zdrowie?

    Błonnik pokarmowy, zwany włóknem pokarmowym, to grupa substancji, która odgrywa ważną rolę w funkcjonowaniu układu pokarmowego człowieka. Wyróżnia się dwie frakcje błonnika pokarmowego: rozpuszczalną i nierozpuszczalną w wodzie. Każda wywiera określony wpływ na organizm. W jakich produktach można znaleźć błonnik pokarmowy i jakie są jego właściwości?

  • Dynia – wartości odżywcze i właściwości lecznicze. Dietetyczne przepisy z dynią

    Dynia jest warzywem bogatym w witaminy i minerały – m.in. w magnez, selen, potas i cynk. Stanowi także źródło białka i błonnika pokarmowego. Kto powinien włączyć ją do swojej diety? Jakie właściwości mają pestki z dyni i olej z dyni? Czy to warzywo będzie odpowiednie dla cukrzyków?

  • Mleko kokosowe – wartości odżywcze, właściwości, zastosowanie. Jak zrobić je w domu?

    Mleko kokosowe stanowi smaczną alternatywę dla mleka krowiego, dzięki czemu może znaleźć miejsce m.in. w diecie osób chorujących na celiakię, cukrzycę czy nietolerancję laktozy. Jakie właściwości i zastosowanie ma mleko kokosowe? Jak w łatwy sposób przygotować je samodzielnie w domu?

  • Gruszka – właściwości, wartości odżywcze, przepisy

    Jej dodatek do diety może pomóc przy uciążliwych zaparciach. Świetnie sprawdzi się jako element maseczki na przetłuszczającą się cerę. W dodatku pysznie smakuje zarówno w daniach na słodko, jak i na wytrawnie. Gruszka – jakimi wartościami odżywczymi się charakteryzuje? Czy jedzenie jej może zaszkodzić? Co dobrego przygotować z gruszek?

  • Czym jest układ odpornościowy i jak skutecznie go wspierać?

    Po z natury ciepłym lecie przychodzi sezon jesienny, który wystawia na ciężką próbę nie tylko nasz nastrój, ale również układ odpornościowy, który w tym czasie jest wyjątkowo obciążony. Jest to okres infekcji, często nawracających lub przewlekłych. Istnieją jednak sposoby, aby sobie skutecznie pomóc i zniwelować ryzyko uciążliwych i osłabiających przeziębień, na tle których mogą rozwinąć się dużo poważniejsze choroby, jak zapalenie płuc czy oskrzeli. Spośród czynników mających wpływ na prawidłowo funkcjonujący układ immunologiczny, niewątpliwie ogromne znaczenie ma zdrowa dieta.

  • Kapary – smak, właściwości i zastosowanie w kuchni

    Kapary to roślina krzewiasta naturalnie występująca w strefie tropikalnej i w basenie Morza Śródziemnego. Pąki kwiatowe kaparów są znane już od wielu lat ze względu na swój charakterystyczny smak oraz działanie wspomagające trawienie i leczenie infekcji górnych dróg oddechowych. Kapary są ważnym źródłem wielu różnych biologicznie aktywnych substancji chemicznych, których właściwości terapeutyczne były już dobrze znane i cenione przez starożytnych Rzymian.

  • Blue Monday – co to jest? Kiedy wypada? Czy Blue Monday to mit?

    Blue Monday to termin określający rzekomo najbardziej depresyjny dzień w roku. Według wyliczeń twórcy tej teorii przypada on na trzeci poniedziałek stycznia. To właśnie w tym dniu we wszystkich mediach słyszymy o niebieskim poniedziałku. Wiele osób zastanawia się wówczas, ile jest prawdy w teorii Blue Monday.

  • Żele energetyczne – jak używać? Czy są tylko dla sportowców?

    Podczas długotrwałej, zwiększonej aktywności fizycznej, jak udział w maratonie, intensywny trening czy wyścig kolarski, organizm potrzebuje dużej ilości energii, którą czerpie z glukozy i glikogenu. W celu utrzymania wydolności na tym samym poziomie oraz niedopuszczenia do uczucia zmęczenia dobrym rozwiązaniem jest stosowanie żeli energetycznych, które w prosty sposób dostarczają łatwo przyswajalne węglowodany i pozwalają utrzymać cukier na odpowiednim poziomie.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij