Dieta lekkostrawna – zasady, produkty lekkostrawne, przepisy, jadłospis
Maria Brzegowy

Dieta lekkostrawna – zasady, produkty lekkostrawne, przepisy, jadłospis

Dieta lekkostrawna to modyfikacja diety tradycyjnej, która jest zalecana chorym w okresie okołooperacyjnym, osobom starszym oraz zmagającym się z problemami trawiennymi. To także sposób na zwiększenie ilości spożytych kilokalorii w sytuacji, gdy musimy zapobiec utracie masy ciała, np. w trakcie leczenia onkologicznego. Dieta lekkostrawna – dla kogo jest przeznaczona, co jeść, a czego unikać? Jakie metody przygotowywania posiłków będą najlepsze i które dania będą łatwostrawne? 

Dieta lekkostrawna – najważniejsze zasady 

Dieta lekkostrawna, a raczej poprawnie – łatwostrawna – to sposób żywienia pacjenta, będący modyfikacją diety podstawowej, mający za zadanie: 

  • oszczędzać przewód pokarmowy lub konkretny, chory narząd; 
  • złagodzić dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego; 
  • w związku z powyższym – wpłynąć na poprawę stanu zdrowia.  

Główną modyfikacją w diecie łatwostrawnej jest dobór odpowiednich technik kulinarnych stosowanych w celu przygotowania potraw. Zaleca się, aby posiłki przyrządzać metodami gotowania we wodzie, na parze, pieczenia we folii, rękawie albo w zamkniętym naczyniu żaroodpornym. Potrawy będą też łatwiej przyswajalne i prostsze do skonsumowania, jeśli wcześniej się je „spulchni” – poprzez dodatek ubitych białek jaj albo namoczonej w wodzie lub mleku pszennej bułki.

Tłuszcz należy dodawać do gotowanej potrawy, na zimno – zakazane jest smażenie, grillowanie, duszenie z obsmażaniem, a także sporządzanie zasmażek czy panierek. 

Ponadto z diety wyklucza się produkty oraz dania długo zalegające w żołądku, ciężkostrawne, wywołujące wzdęcia, wędzone, ostro przyprawione i marynowane, a także te o dużej zawartości błonnika pokarmowego. Ponieważ jednak ten ostatni jest elementem niezbędnym w codziennej diecie, a dostarczony przy okazji spożycia np. surowych warzyw czy produktów zbożowych z pełnego ziarna może na przewód pokarmowy działać drażniąco, zaleca się, aby jego podstawowym źródłem były raczej młode, delikatne warzywa, dojrzałe owoce, drobne kasze, a także pieczywo graham (jeśli tolerowane). 

Ważną kwestią jest spożywanie regularnych, niewielkich objętościowo posiłków (4–5 x dziennie), dokładne gryzienie i żucie każdego przyjmowanego kęsa oraz obowiązkowo – wypijanie min. 1,5 litra czystej wody. 

Kiedy stosować dietę łatwostrawną? 

Dieta łatwostrawna, jak już wyżej wspomniano, będzie polecana m.in. pacjentom w okresie okołooperacyjnym oraz w czasie rekonwalescencji po zabiegach na przewodzie pokarmowym. To także sposób żywienia rekomendowany osobom z problemami ze strony żołądka i/lub jelit, takimi jak wzdęcia, gazy czy biegunki. Należy jednak podkreślić, że wprowadzenie samej diety łatwostrawnej może nie wystarczyć – opisane dolegliwości towarzyszą bowiem często określonym nietolerancjom, które dla pełnego, prawidłowego postępowania dietetycznego należy wcześniej wyłapać, potwierdzić lub wykluczyć. 

Dieta lekkostrawna bywa też często wybierana przez osoby starsze, w podeszłym wieku, których przewód pokarmowy nie toleruje już tak dobrze dań surowych, smażonych, pieczonych czy bogatych w błonnik pokarmowy.  Przeczytaj, jak powinna wyglądać dieta dla seniora.

Co ciekawe, dieta lekkostrawna, a przynajmniej jej elementy, mogą stać się przydatne w żywieniu osób zmagających się z chorobą nowotworową, walczących o utrzymanie stałej masy ciała, a dzięki temu – prawidłowego stanu odżywienia (niedożywienie może być jedną z głównych przyczyn powikłań w trakcie zaordynowanego leczenia). Pacjent, który ma pogorszony apetyt, zwykle zje znacznie więcej białego pieczywa, makaronu czy dań na bazie białej mąki (np. kopytek, klusek), które wprawdzie są uboższe w składniki odżywcze w porównaniu z ich „ciemnymi” odpowiednikami, ale dostarczą dzięki temu o wiele więcej potrzebnych kalorii. Nie oznacza to jednak, że pacjent nie może także sięgnąć po produkty spoza tej kategorii – jeśli ma na nie ochotę i dobrze je toleruje (np. po surowe warzywa, surowe owoce). 

Dietę łatwostrawną poleca się także w stanach podgorączkowych, w czasie przeziębień oraz grypy. 

Polecane dla Ciebie

Lekkostrawne produkty – które będą odpowiednie w diecie łatwostrawnej? 

Wśród produktów dozwolonych znajdują się następujące: 

  • produkty zbożowe – pieczywo jasne, drobne kasze (manna, kuskus, krakowska itp.), biały ryż, drobne makarony, 
  • mleko i produkty mleczne – mleko zsiadłe, kefir, jogurt naturalny, mleko słodkie – jeśli tolerowane, 
  • jaja – na miękko, ścięte na parze w formie jajecznicy albo omletu, 
  • mięso, wędliny, ryby – chude gatunki (wołowina, cielęcina, królik, kurczak, indyk, dorsz, pstrąg, flądra, sandacz), 
  • tłuszcze – masło, słodka śmietanka, oleje roślinne podawane na zimno, 
  • warzywa – gotowane, przetarte, zmiksowane: ziemniaki, marchew, buraki, szpinak, dynia, młoda fasolka szparagowa, kabaczek; na surowo: zielona sałata, cykoria, pomidor bez skórki, utarta marchewka z jabłkiem, 
  • owoce – dojrzałe bez pestek, skórki: jabłka, morele, brzoskwinie, pomarańcze, melony, przetarte przez sitko jagody, 
  • cukier i słodycze – cukier, miód, dżemy bez pestek, 
  • przyprawy – wanilia, cynamon, koper zielony, kminek, bazylia, imbir, pietruszka, sok z cytryny,
  • desery – kisiele, kompoty, musy, galaretki z owoców dozwolonych, biszkopty, 
  • napoje – woda niegazowana, kompoty z dozwolonych owoców, rozcieńczone soki z dozwolonych owoców.

Ciężkostrawne produkty – które będą nieodpowiednie w diecie łatwostrawnej? 

Wśród produktów przeciwwskazanych znajdują się następujące: 

  • produkty zbożowe – pieczywo z pełnego ziarna, razowe, żytnie na zakwasie, grube kasze, grube płatki zbożowe,
  • jaja – smażone, na twardo, 
  • mięso, wędliny, ryby – tłuste gatunki (dziczyzna, tłuste części wieprzowiny, wołowiny, łosoś, tłuste wędliny, kiełbasa itp.), 
  • tłuszcze – używane do smażenia, 
  • warzywa – wszystkie nie wymienione wcześniej, w tym nasiona roślin strączkowych, cebula, czosnek, kapusta, 
  • owoce – wszystkie, które nie zostały wymienione wcześniej, 
  • przyprawy – ostre, marynaty, 
  • desery – torty, ciężkie kremy itp., 
  • napoje – woda gazowana, słodkie napoje gazowane, alkohol.

Przykładowy jadłospis w diecie łatwostrawnej – przepisy dla dzieci i dorosłych 

Śniadanie – weka (bułka paryska, angielka) z twarożkiem 

Wekę pokrój w kromki, posmaruj cienko masłem. Przygotuj pastę z chudego twarogu rozgniecionego z naturalnym jogurtem, odrobiną soli i posiekanym koperkiem. Obłóż pastą pieczywo, dodaj po plasterku pomidora pozbawionego skórki. 

II śniadanie – mus jabłkowy z cynamonem 

Jabłko obierz ze skórki, pokrój w kostkę, wrzuć do rondelka z grubym dnem z odrobiną wody. Duś, aż owoc zmięknie i będzie dał się rozgnieść widelcem na mus. Dodaj szczyptę cynamonu. Mus podawaj z jogurtem naturalnym. 

Obiad – indyk pieczony z jarzynką, purée ziemniaczane 

Filet z indyka (500 g) pokrój w grubsze paski, wrzuć do zamkniętego z jednej strony rękawa razem z pokrojoną w talarki marchewką (1 sztuka) oraz obraną cukinią (1/4 sztuki). Do środka wlej szklankę chudego bulionu, dorzuć kilka łodyżek natki pietruszki. Rękaw zamknij, przełóż do naczynia żaroodpornego, piecz w piekarniku w ok. 180°C przez min. 30–40 minut. W międzyczasie ugotuj ziemniaki, rozgnieć na purée z łyżeczką świeżego masła. Podawaj z indykiem oraz warzywami. 

Przekąska – pankejki na jogurcie 

Do miski wrzuć szklankę mąki pszennej, płaską łyżeczkę proszku do pieczenia, 2 łyżki cukru, dokładnie połącz. Osobno wymieszaj 2 łyżki oleju rzepakowego, 150 g naturalnego jogurtu oraz 2 jajka. Składniki mokre dodaj do suchych, połącz łyżką. Smaż okrągłe placki na nieprzywierającej patelni. Podawaj np. z naturalnym serkiem oraz dozwolonymi owocami. 

Kolacja – jajko na miękko z bułką 

Bułkę pokrój w kromki, posmaruj naturalnym serkiem homogenizowanym, obłóż sałatą zieloną. Zjedz z ugotowanym na miękko jajkiem. 

  1. H. Kunachowicz, B. Przygoda, I. Nadolna, K. Iwanow, Tabele składu i wartości odżywczej żywności, PZWL Wydawnictwo Lekarski, Warszawa 2017. 
  2. M. Jarosz, 2017, Dietetyka. Żywność, żywienie w prewencji i leczeniu, Wydawnictwo IŻŻ, Warszawa 2017. 
  3. D. Włodarek i in., Dietoterapia, PZWL Wydawnictwo Lekarskie Warszawa 2015. 

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Roztocza kurzu domowego wywołujące alergię – jak sobie z nimi radzić?

    Objawy związane z alergią na roztocza kurzu domowego są najbardziej odczuwalne w okresie jesienno-zimowym, który dla większości alergików jest czasem wytchnienia związanym z przekwitnięciem roślin. Charakterystyczne dla alergii na roztocza jest również nasilanie się dolegliwości w trakcie zamiatania i ścierania kurzu.

  • Zdrowe i lekkie grillowanie – czy to możliwe?

    Sezon grillowy kocha chyba każdy. Niezależnie od tego, czy jesteśmy smakoszami wege, czy z uwielbieniem wcinamy mięso, z niecierpliwością oczekujemy pierwszej sprzyjającej biesiadowaniu pod chmurką pogody! Co jednak, gdy dbamy o figurę, a żołądek niekoniecznie przyjmuje cięższą dietę? Czy da się grillować zdrowo?

  • 5 zasad grillowania bez problemów z trawieniem

    Wraz z nadejściem wyższych temperatur coraz chętniej spędzamy czas na świeżym powietrzu. Przy tej okazji często decydujemy się na przygotowanie i zjedzenie posiłku w ogrodzie, w towarzystwie zaproszonych gości. Największą popularnością cieszą się potrawy przyrządzane na grillu. Czy możemy przygotować potrawy grillowane, które będą wyglądać apetycznie, smakować gościom i jednocześnie nie będą szkodziły ich zdrowiu?

  • Co kupić mamie na Dzień Matki?

    Wielkimi krokami zbliża się Dzień Matki. To szczególne święto jest doskonałą okazją, aby podziękować mamom za ich bezwarunkową miłość i akceptację, trud wychowania, okazywane serce. Tego dnia każda mama powinna czuć się doceniona. Produkty pomagające zachować zdrowie i dbać o urodę to świetne inspiracje na wyjątkowy prezent dla najukochańszej mamy.

  • Jak obliczyć ilość promili po spożytym alkoholu?

    Alkohol rozluźnia ciało, wprowadza w błogi stan relaksu i radości. Nic dziwnego, że dla wielu osób jest to niezbędny element udanej zabawy czy spotkania ze znajomymi. Mając jednak na uwadze bezpieczeństwo swoje i innych, warto wiedzieć, jak szybko organizm metabolizuje wypity alkohol. Jazda pod wpływem alkoholu to nie tylko naruszenie prawa, ale przede wszystkim skrajna nieodpowiedzialność.

  • Piramida Maslowa – co to jest?

    Piramida Abrahama Maslowa to jedna z najpopularniejszych koncepcji odnoszących się do mechanizmu zaspokajania ludzkich potrzeb. Hierarchia potrzeb Maslowa została rozpowszechniona na całym świecie i do dziś znajduje szerokie zastosowanie w różnych dziedzinach. Według amerykańskiego psychologa każdy człowiek ma pięć podstawowych potrzeb, które determinują jego codzienne funkcjonowanie. Co wchodzi w skład piramidy Maslowa?

  • Czy makowiec jest wskazany dla cukrzyków?

    Mak, a zatem również makowiec, jest nieodzownym elementem Świąt Bożego Narodzenia. Zgodnie z ludowymi wierzeniami jego spożycie podczas wieczerzy wigilijnej miało zapewnić szczęście i uchronić przed złymi siłami. W tej legendzie jest zapewne ziarnko prawdy, ponieważ aktualnie mak jest uznawany za „superfoods” z racji swoich właściwości odżywczych i prozdrowotnych.

  • Terapia tańcem (choreoterapia) – na czym polega?

    Choreoterapia, czyli terapia tańcem, stosowana jest zarówno wśród dzieci, jak i dorosłych, zdrowych i chorych. Na czym polega? Jakie korzyści z niej wynikają?

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij