Dieta miażdżycowa – zasady, produkty, jadłospis, przepisy
Maria Brzegowy

Dieta miażdżycowa – zasady, produkty, jadłospis, przepisy

Choroby układu krążenia, w tym m.in. miażdżyca, wciąż stanowią jedną z głównych przyczyn zgonów w naszych kraju. Wśród czynników ryzyka ich rozwoju wymienia się m.in. niską aktywność fizyczną oraz niewłaściwą dietę. Jak powinno wyglądać żywienie w profilaktyce i leczeniu miażdżycy? Co jeść, a czego unikać? 

Dieta w miażdżycy – jaka jest jej rola?  

Miażdżyca należy do grupy chorób układu krążenia. Stanowi chorobę dużych oraz średnich tętnic wywołaną odkładaniem się w ich ścianach cholesterolu, co prowadzi do zwężenia tętnicy oraz utrudnień w przepływie przez nią krwi. Za dominujące czynniki ryzyka rozwoju miażdżycy uważa się te związane z prowadzonym stylem życia jak np. niską aktywność fizyczną, niewłaściwe odżywianie się, palenie papierosów i nadużywanie alkoholu. 

Wśród najważniejszych czynników żywieniowych występowania chorób sercowo-naczyniowych wymienia się nadmierne spożycie m.in. nasyconych kwasów tłuszczowych (obecnych zwłaszcza w wysoko przetworzonej żywności, np. typu fast-food, instant, w słodyczach i słonych przekąskach) oraz nadmiar energii (kilokalorii) ogółem, który prowadzi do pojawienia się otyłości. Właściwie skomponowana dieta, skierowana na unikanie poszczególnych grup produktów spożywczych oraz wspierająca zachowanie prawidłowej masy ciała, będzie stanowić więc profilaktykę rozwoju miażdżycy, a w sytuacji jej zdiagnozowania – ułatwi nad nią kontrolę. 

Najważniejsze zasady w diecie miażdżycowej 

Zgodnie z aktualnym stanem wiedzy w diecie mającej za zadanie obniżyć ryzyko rozwoju chorób układu sercowo-naczyniowego albo ułatwić ich leczenie rekomenduje się zastosowanie elementów śródziemnomorskiego modelu żywienia tj.: 

  • zwiększenie spożycia warzyw i owoców,
  • ograniczenie mięsa oraz jego przetworów, zwłaszcza mięsa czerwonego
  • zwiększenie spożycia roślinnego źródła białka, tj. nasion roślin strączkowych i ich przetworów (np. soja, ciecierzyca, tofu, hummus), 
  • codzienne spożywanie orzechów (zwłaszcza włoskich, laskowych, migdałów), ok. 30 g na dzień,  
  • zwiększenie spożycia ryb i olejów rybich dostarczających wielonienasyconych kwasów tłuszczowych omega-3 (przynajmniej 2 porcje ryb tygodniowo, z czego 1 porcja to ryba tłusta),
  • unikanie nadmiaru cukru, obecnego zwłaszcza w słodyczach i deserach, a także w słodkich napojach,
  • nieprzekraczanie spożycia 5 g soli kuchennej dziennie (1 płaska łyżeczka) – poprzez zaprzestanie dosalania gotowych potraw, unikanie przetworów konserwowych, jak również zwracanie uwagi na skład wybranych produktów przetworzonych takich jak sery, wędlina czy pieczywo. 

Polskie Towarzystwo Dietetyki, formułując zasady żywienia w profilaktyce chorób sercowo-naczyniowych pod postacią Standardów, wymienia także: 

  • spożycie 1 ząbku lub 2 ząbków czosnku każdego dnia,
  • codzienne spożywanie minimum 25 g białka sojowego, 
  • wprowadzenie do diety stanoli i steroli roślinnych (2 g na dzień), 
  • podaż błonnika pokarmowego na poziomie przynajmniej 14 g włókna na każde 1000 kcal spożywanej diety (w błonnik bogate są przede wszystkim produkty zbożowe z pełnego ziarna, warzywa, owoce, nasiona roślin strączkowych). 
Zaleca się także dostosowanie codziennej diety do danej osoby w taki sposób, aby pozwolić na ewentualną redukcję nadwyżki kilogramów oraz utrzymanie prawidłowej masy ciała. W tym celu nieodzownym elementem stylu życia jest także podejmowanie regularnej aktywności fizycznej, trwającej przynajmniej 30 minut jednorazowo. Wskazane jest także wykonywanie każdego dnia minimum 8–10 tysięcy kroków. 

Polecane dla Ciebie

Co jeść przy miażdżycy – produkty dozwolone

Opierając się o wcześniej omówione założenia diety śródziemnomorskiej, wśród produktów zalecanych i dozwolonych w diecie przy miażdżycy można wymienić: 

  • produkty zbożowe z pełnego ziarna,
  • surowe i gotowane warzywa, 
  • nasiona roślin strączkowych (soczewica, fasola, groch, bób, soja, ciecierzyca), 
  • świeże lub mrożone owoce, 
  • chude i tłuste ryby morskie, 
  • odtłuszczone mleko, jogurt naturalny, naturalny kefir i maślanka, 
  • chude gatunki mięsa (np. indyk, kurczak), 
  • dressingi bez dodatku majonezu, śmietany, 
  • dania gotowane we wodzie, na parze. 
Podane produkty i dania to oczywiście także elementy wskazane w diecie przeciwmiażdżycowej. 

Czego unikać w miażdżycy?  

W diecie przy miażdżycy zaleca się natomiast unikać bądź ograniczyć spożycie: 

  • ciast, ciastek, lodów, 
  • słodkiego pieczywa, białego chleba, bułek, 
  • słodzonych napojów gazowanych,
  • tłustych przetworów mięsnych (np. kiełbasy, salami, bekonu),
  • tłustych gatunków mięs, 
  • tłustych serów, śmietany, tłustego mleka, 
  • tłuszczy trans, twardych margaryn, oleju palmowego, masła, smalcu, słoniny, oleju kokosowego,
  • dań smażonych, zwłaszcza na głębokim oleju. 

Przykładowy jadłospis dla osób chorych na miażdżycę 

Śniadanie – Kanapki z pieczywa razowego, z hummusem, awokado i rukolą 

Pieczywo razowe obłóż naturalną, domową pastą hummus (patrz przepis poniżej). Dodaj plastry świeżego awokado, skrop całość sokiem z limonki, odrobiną oliwy extra vergine, posyp świeżą rukolą. 

Obiad – Makaron z łososiem, cukinią i suszonymi pomidorami 

Ugotuj al dente makaron tagliatelle z pełnego ziarna. Łososia (filet) podziel na kawałki, skrop sokiem z cytryny, oprósz pieprzem i razem z plasterkami cukinii (nie obieraj jej ze skórki), zgrilluj wszystko na patelni grillowej. Na patelnię (wyłącz ogień), dorzuć paseczki pomidorów odsączonych z zalewy, dodaj odrobinę świeżej oliwy, sosu sojowego o obniżonej ilości sodu, posiekaną, świeżą natkę pietruszki, wymieszaj, dopraw pieprzem. Tak przygotowanym sosem polewaj makaron, możesz dodać jeszcze kilka kropel octu balsamicznego. 

Podwieczorek – Zielony koktajl malinowy 

Kefir zmiksuj z garścią świeżego szpinaku oraz szklanką świeżych lub mrożonych malin. Dosłodź odrobiną miodu, ew. ksylitolu bądź erytrolu. Podawaj posypany świeżo zmielonym siemieniem lnianym. 

Kolacja – Sałatka z ciecierzycą 

Do miski wrzuć ulubiony mix sałat, dodaj pokrojoną w cieniutkie paseczki chwilę zblanszowaną we wodzie marchewkę (tj. wrzuconą na ok. 2 minuty na gotującą się wodę). Dodaj wiórka czerwonej cebuli oraz plasterki zielonego ogórka. Na wierzch wyłóż odsączoną z zalewy (lub świeżo ugotowaną) ciecierzycę. Sałatkę polej dressingiem na bazie świeżej oliwy, odrobiny musztardy, soku z cytryny, miodu, szczypty soli oraz pieprzu. Podawaj z grzanką z pełnoziarnistego pieczywa. 

Dieta przy miażdżycy – przepisy 

Domowy hummus 

1 szklankę suchych nasion ciecierzycy zalej na noc zimną wodą, rano ugotuj w świeżej z dodatkiem 1 łyżeczki sody oczyszczonej, gotuj do miękkości (ok. 40–60 minut). Ziarna zmiksuj z ¾ szklanki pasty tahina, 2–3 łyżkami soku z cytryny, 2 ząbkami czosnku i odrobiną soli. Dodaj 1/3 szklanki lodowatej wody i ucieraj, aż hummus będzie idealnie aksamitny i jasny. Gotową pastę skrop oliwą, posyp np. natką pietruszki albo słodką paprykę. Zamknięta (najlepiej w szklanym pojemniku) może być przechowywana w lodówce przez ok. 5 dni. 

Warzywa pieczone w piekarniku z dipem jogurtowym 

Na blasze wyłożonej papierem do pieczenia rozłóż rozmaite, ulubione warzywa pokrojone w paski, plastry, kawałki (np. kolorowe papryki, frytki z marchewek, batatów, krążki cebuli). Całość skrop oliwą, odrobiną sosu sojowego o obniżonej zawartości sodu, oprósz pieprzem, dokładnie obtocz rękoma tak, aby każdy kawałek był dobrze nasmarowany. Piecz w ok. 180℃ aż wszystkie warzywa zmiękną, a skórka apetycznie się pomarszczy. W międzyczasie, na bazie gęstego jogurtu naturalnego, przygotuj dip – z przeciśniętym przez praskę czosnkiem, posiekanym koperkiem (lub inną zieleniną), pieprzem. Podawaj wszystko razem. 

  1. A. Brytek-Matera, Psychodietetyka, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2020. 
  2. D. Włodarek i in., Dietoterapia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2015. 
  3. Polskie Towarzystwo Dietetyki, Standardy postępowania dietetyczne w kardiologii – Stanowisko PTD, vol. 9, 2016, ISSN 1897-7022 
  4. R. Kowalski, G. Kowalska, Diety dla zdrowia cz. 3. Dla chorych na miażdżycę i z problemami krążenia, Zdrowie i Uroda, 2019.  
  5. W. B. Szostak, Miażdżyca – cz. 1: Choroba cywilizacyjna na tle wadliwego żywienia, Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej IŻŻ, „ncez.pl” [online]  https://ncez.pl/choroba-a-dieta/choroby-ukladu-krazenia/miazdzyca-----cz--1--choroba-cywilizacyjna-na-tle-wadliwego-zywienia [dostęp:] 5.01.2021. 

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • ABC biegania. Od czego zacząć przygodę z bieganiem?

    Bieganie wyszczupla sylwetkę, wzmacnia mięśnie, pozwala na trening w zasadzie w każdych warunkach i okolicznościach. Można biegać zarówno na siłowni (na bieżni), jak i pod gołym niebem. Na początku bieganie wymaga chwili przygotowania i dostosowania swojego organizmu do nowych warunków, jednak w miarę zdobywania doświadczenia i wiedzy staje się codziennym nawykiem. Od czego zacząć, aby nie zrobić sobie krzywdy?

  • 5 patentów na lekkostrawną Wielkanoc

    Za chwilę zasiądziemy do wielkanocnego, obfitego stołu. Tylko podczas jednego dnia możemy dostarczyć do organizmu średnio około 4000 kalorii. Poprzez zachowanie odrobiny rozsądku i przygotowanie mniej kalorycznych potraw, uchronimy się przed zbędnymi kilogramami i niestrawnością.

  • Chrzan i ćwikła – wielkanocne trawienie pod kontrolą

    Chrzan i ćwikła to niemalże symbol Świąt Wielkanocnych. Nie może ich zabraknąć na naszych stołach – nie tylko ze względu na tradycję. Doskonale wpływają też na trawienie.

  • Dlaczego warto biegać? Korzyści wynikające z treningów biegowych

    Do zalet biegania, poprawiających nasze zdrowie i możliwości fizyczne, chyba nie trzeba nikogo przekonywać. Regularnie wykonywana aktywność fizyczna przyczynia się do poprawy parametrów krwi, obniżenia odkładającego się w naczyniach cholesterolu, uregulowania glikemii i uwrażliwienia tkanek na insulinę. Zapobiega to rozwijaniu się chorób, takich jak cukrzyca, miażdżyca tętnic, choroby serca i układu krążenia. Jeśli należysz do osób, które bardziej niż zasadę „lepiej zapobiegać niż leczyć” cenią efektywność w pracy – tutaj również bieganie może okazać się czynnikiem wpływającym na Twoje lepsze wyniki. Dlaczego warto uwzględnić biegową terapię antystresową w naszym planie dnia?

  • Nunchi – na czym polega koreański przepis na relacje międzyludzkie?

    Czym jest tajemnicze nunchi – element koreańskiej kultury, który ma zapewnić zdrowe relacje międzyludzkie, a co za tym idzie również dobrostan psychiczny. Czy taka strategia ma szansę sprawdzić się także w Polsce?  

  • Jak się przygotować do maratonu?

    Przygotowania do maratonu należy rozpocząć jak najwcześniej. Specjaliści zalecają, aby stopniowo zwiększać dystans treningów biegowych. Poprawę wydolności organizmu można uzyskać również poprzez inne formy aktywności – pływanie czy jazdę na rowerze. W czasie treningów ważna jest także regeneracja i wykonywanie przerw w cyklach ćwiczeń. Dostępnych jest szereg zabiegów sprzyjających regeneracji powysiłkowej, np. pole magnetyczne i masaż pneumatyczny.

  • Masaż sportowy – rodzaje, technika, efekty

    Masaż sportowy wykonywany jest przez fizjoterapeutę, który dostosowuje techniki masażu do danej dyscypliny i rodzaju ewentualnej kontuzji. Masaż sportowy nóg, grzbietu i pleców może także poprawić ciśnienie krwi, tętno oraz zwiększać krążenie i przepływ limfy. Ko Z tego typu zabiegów powinny korzystać nie tylko osoby ćwiczące na co dzień, ale także pacjenci skarżący się na ogólne przemęczenie i stres.

  • Na czym najlepiej smażyć? Olej, oliwa, masło czy smalec?

    Smażenie to najczęściej wybierana i najbardziej znana metoda obróbki termicznej pożywienia. Na przestrzeni lat powstało wiele mitów i kontrowersji w tym temacie, szczególnie jeśli chodzi o to, na czym najlepiej smażyć. Olej, oliwa, masło, smalec, a może najlepiej beztłuszczowo? Dlaczego nie każdy olej nadaje się do smażenia? W tekście poniżej rozwiewamy wszelkie wątpliwości.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij