Dieta miażdżycowa – zasady, produkty, jadłospis, przepisy
Maria Brzegowy

Dieta miażdżycowa – zasady, produkty, jadłospis, przepisy

Choroby układu krążenia, w tym m.in. miażdżyca, wciąż stanowią jedną z głównych przyczyn zgonów w naszych kraju. Wśród czynników ryzyka ich rozwoju wymienia się m.in. niską aktywność fizyczną oraz niewłaściwą dietę. Jak powinno wyglądać żywienie w profilaktyce i leczeniu miażdżycy? Co jeść, a czego unikać? 

Dieta w miażdżycy – jaka jest jej rola?  

Miażdżyca należy do grupy chorób układu krążenia. Stanowi chorobę dużych oraz średnich tętnic wywołaną odkładaniem się w ich ścianach cholesterolu, co prowadzi do zwężenia tętnicy oraz utrudnień w przepływie przez nią krwi. Za dominujące czynniki ryzyka rozwoju miażdżycy uważa się te związane z prowadzonym stylem życia jak np. niską aktywność fizyczną, niewłaściwe odżywianie się, palenie papierosów i nadużywanie alkoholu. 

Wśród najważniejszych czynników żywieniowych występowania chorób sercowo-naczyniowych wymienia się nadmierne spożycie m.in. nasyconych kwasów tłuszczowych (obecnych zwłaszcza w wysoko przetworzonej żywności, np. typu fast-food, instant, w słodyczach i słonych przekąskach) oraz nadmiar energii (kilokalorii) ogółem, który prowadzi do pojawienia się otyłości. Właściwie skomponowana dieta, skierowana na unikanie poszczególnych grup produktów spożywczych oraz wspierająca zachowanie prawidłowej masy ciała, będzie stanowić więc profilaktykę rozwoju miażdżycy, a w sytuacji jej zdiagnozowania – ułatwi nad nią kontrolę. 

Najważniejsze zasady w diecie miażdżycowej 

Zgodnie z aktualnym stanem wiedzy w diecie mającej za zadanie obniżyć ryzyko rozwoju chorób układu sercowo-naczyniowego albo ułatwić ich leczenie rekomenduje się zastosowanie elementów śródziemnomorskiego modelu żywienia tj.: 

  • zwiększenie spożycia warzyw i owoców,
  • ograniczenie mięsa oraz jego przetworów, zwłaszcza mięsa czerwonego
  • zwiększenie spożycia roślinnego źródła białka, tj. nasion roślin strączkowych i ich przetworów (np. soja, ciecierzyca, tofu, hummus), 
  • codzienne spożywanie orzechów (zwłaszcza włoskich, laskowych, migdałów), ok. 30 g na dzień,  
  • zwiększenie spożycia ryb i olejów rybich dostarczających wielonienasyconych kwasów tłuszczowych omega-3 (przynajmniej 2 porcje ryb tygodniowo, z czego 1 porcja to ryba tłusta),
  • unikanie nadmiaru cukru, obecnego zwłaszcza w słodyczach i deserach, a także w słodkich napojach,
  • nieprzekraczanie spożycia 5 g soli kuchennej dziennie (1 płaska łyżeczka) – poprzez zaprzestanie dosalania gotowych potraw, unikanie przetworów konserwowych, jak również zwracanie uwagi na skład wybranych produktów przetworzonych takich jak sery, wędlina czy pieczywo. 

Polskie Towarzystwo Dietetyki, formułując zasady żywienia w profilaktyce chorób sercowo-naczyniowych pod postacią Standardów, wymienia także: 

  • spożycie 1 ząbku lub 2 ząbków czosnku każdego dnia,
  • codzienne spożywanie minimum 25 g białka sojowego, 
  • wprowadzenie do diety stanoli i steroli roślinnych (2 g na dzień), 
  • podaż błonnika pokarmowego na poziomie przynajmniej 14 g włókna na każde 1000 kcal spożywanej diety (w błonnik bogate są przede wszystkim produkty zbożowe z pełnego ziarna, warzywa, owoce, nasiona roślin strączkowych). 
Zaleca się także dostosowanie codziennej diety do danej osoby w taki sposób, aby pozwolić na ewentualną redukcję nadwyżki kilogramów oraz utrzymanie prawidłowej masy ciała. W tym celu nieodzownym elementem stylu życia jest także podejmowanie regularnej aktywności fizycznej, trwającej przynajmniej 30 minut jednorazowo. Wskazane jest także wykonywanie każdego dnia minimum 8–10 tysięcy kroków. 

Powiązane produkty

Co jeść przy miażdżycy – produkty dozwolone

Opierając się o wcześniej omówione założenia diety śródziemnomorskiej, wśród produktów zalecanych i dozwolonych w diecie przy miażdżycy można wymienić: 

  • produkty zbożowe z pełnego ziarna,
  • surowe i gotowane warzywa, 
  • nasiona roślin strączkowych (soczewica, fasola, groch, bób, soja, ciecierzyca), 
  • świeże lub mrożone owoce, 
  • chude i tłuste ryby morskie, 
  • odtłuszczone mleko, jogurt naturalny, naturalny kefir i maślanka, 
  • chude gatunki mięsa (np. indyk, kurczak), 
  • dressingi bez dodatku majonezu, śmietany, 
  • dania gotowane we wodzie, na parze. 
Podane produkty i dania to oczywiście także elementy wskazane w diecie przeciwmiażdżycowej. 

Czego unikać w miażdżycy?  

W diecie przy miażdżycy zaleca się natomiast unikać bądź ograniczyć spożycie: 

  • ciast, ciastek, lodów, 
  • słodkiego pieczywa, białego chleba, bułek, 
  • słodzonych napojów gazowanych,
  • tłustych przetworów mięsnych (np. kiełbasy, salami, bekonu),
  • tłustych gatunków mięs, 
  • tłustych serów, śmietany, tłustego mleka, 
  • tłuszczy trans, twardych margaryn, oleju palmowego, masła, smalcu, słoniny, oleju kokosowego,
  • dań smażonych, zwłaszcza na głębokim oleju. 

Przykładowy jadłospis dla osób chorych na miażdżycę 

Śniadanie – Kanapki z pieczywa razowego, z hummusem, awokado i rukolą 

Pieczywo razowe obłóż naturalną, domową pastą hummus (patrz przepis poniżej). Dodaj plastry świeżego awokado, skrop całość sokiem z limonki, odrobiną oliwy extra vergine, posyp świeżą rukolą. 

Obiad – Makaron z łososiem, cukinią i suszonymi pomidorami 

Ugotuj al dente makaron tagliatelle z pełnego ziarna. Łososia (filet) podziel na kawałki, skrop sokiem z cytryny, oprósz pieprzem i razem z plasterkami cukinii (nie obieraj jej ze skórki), zgrilluj wszystko na patelni grillowej. Na patelnię (wyłącz ogień), dorzuć paseczki pomidorów odsączonych z zalewy, dodaj odrobinę świeżej oliwy, sosu sojowego o obniżonej ilości sodu, posiekaną, świeżą natkę pietruszki, wymieszaj, dopraw pieprzem. Tak przygotowanym sosem polewaj makaron, możesz dodać jeszcze kilka kropel octu balsamicznego. 

Podwieczorek – Zielony koktajl malinowy 

Kefir zmiksuj z garścią świeżego szpinaku oraz szklanką świeżych lub mrożonych malin. Dosłodź odrobiną miodu, ew. ksylitolu bądź erytrolu. Podawaj posypany świeżo zmielonym siemieniem lnianym. 

Kolacja – Sałatka z ciecierzycą 

Do miski wrzuć ulubiony mix sałat, dodaj pokrojoną w cieniutkie paseczki chwilę zblanszowaną we wodzie marchewkę (tj. wrzuconą na ok. 2 minuty na gotującą się wodę). Dodaj wiórka czerwonej cebuli oraz plasterki zielonego ogórka. Na wierzch wyłóż odsączoną z zalewy (lub świeżo ugotowaną) ciecierzycę. Sałatkę polej dressingiem na bazie świeżej oliwy, odrobiny musztardy, soku z cytryny, miodu, szczypty soli oraz pieprzu. Podawaj z grzanką z pełnoziarnistego pieczywa. 

Dieta przy miażdżycy – przepisy 

Domowy hummus 

1 szklankę suchych nasion ciecierzycy zalej na noc zimną wodą, rano ugotuj w świeżej z dodatkiem 1 łyżeczki sody oczyszczonej, gotuj do miękkości (ok. 40–60 minut). Ziarna zmiksuj z ¾ szklanki pasty tahina, 2–3 łyżkami soku z cytryny, 2 ząbkami czosnku i odrobiną soli. Dodaj 1/3 szklanki lodowatej wody i ucieraj, aż hummus będzie idealnie aksamitny i jasny. Gotową pastę skrop oliwą, posyp np. natką pietruszki albo słodką paprykę. Zamknięta (najlepiej w szklanym pojemniku) może być przechowywana w lodówce przez ok. 5 dni. 

Warzywa pieczone w piekarniku z dipem jogurtowym 

Na blasze wyłożonej papierem do pieczenia rozłóż rozmaite, ulubione warzywa pokrojone w paski, plastry, kawałki (np. kolorowe papryki, frytki z marchewek, batatów, krążki cebuli). Całość skrop oliwą, odrobiną sosu sojowego o obniżonej zawartości sodu, oprósz pieprzem, dokładnie obtocz rękoma tak, aby każdy kawałek był dobrze nasmarowany. Piecz w ok. 180℃ aż wszystkie warzywa zmiękną, a skórka apetycznie się pomarszczy. W międzyczasie, na bazie gęstego jogurtu naturalnego, przygotuj dip – z przeciśniętym przez praskę czosnkiem, posiekanym koperkiem (lub inną zieleniną), pieprzem. Podawaj wszystko razem. 

  1. A. Brytek-Matera, Psychodietetyka, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2020. 
  2. D. Włodarek i in., Dietoterapia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2015. 
  3. Polskie Towarzystwo Dietetyki, Standardy postępowania dietetyczne w kardiologii – Stanowisko PTD, vol. 9, 2016, ISSN 1897-7022 
  4. R. Kowalski, G. Kowalska, Diety dla zdrowia cz. 3. Dla chorych na miażdżycę i z problemami krążenia, Zdrowie i Uroda, 2019.  
  5. W. B. Szostak, Miażdżyca – cz. 1: Choroba cywilizacyjna na tle wadliwego żywienia, Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej IŻŻ, „ncez.pl” [online]  https://ncez.pl/choroba-a-dieta/choroby-ukladu-krazenia/miazdzyca-----cz--1--choroba-cywilizacyjna-na-tle-wadliwego-zywienia [dostęp:] 5.01.2021. 

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • O to musisz zadbać jesienią w trosce o odporność, skórę, sen i udany powrót na siłownię

    Jesień to pora roku, która może wyjątkowo dać się nam we znaki. To okres przejściowy między krótkim rękawem a kurtką, długimi dniami a szybką szarówką, powrót z wakacji do szkoły oraz powrót do rutyny związanej z dietą czy aktywnością fizyczną. Co zrobić, żeby nie przebodźcować swojego organizmu, wzmocnić odporność, ukoić zmęczone mięśnie i zasypiać bez problemu?

  • Jesienne osłabienie organizmu - jak uniknąć choroby?

    Jesienna aura sprzyja nie tylko obniżeniu nastroju, ale również osłabieniu organizmu, co powoduje, że jesteśmy bardziej podatni na infekcje i częściej chorujemy. Poznaj kilka sposobów na wzmocnienie organizmu i ograniczenie ryzyka wystąpienia choroby.

  • Dynia – wartości odżywcze i właściwości lecznicze. Dietetyczne przepisy z dynią

    Dynia jest warzywem bogatym w witaminy i minerały – m.in. w magnez, selen, potas i cynk. Stanowi także źródło białka i błonnika pokarmowego. Kto powinien włączyć ją do swojej diety? Jakie właściwości mają pestki z dyni i olej z dyni? Czy to warzywo będzie odpowiednie dla cukrzyków?

  • Gruszka – właściwości, wartości odżywcze, przepisy

    Jej dodatek do diety może pomóc przy uciążliwych zaparciach. Świetnie sprawdzi się jako element maseczki na przetłuszczającą się cerę. W dodatku pysznie smakuje zarówno w daniach na słodko, jak i na wytrawnie. Gruszka – jakimi wartościami odżywczymi się charakteryzuje? Czy jedzenie jej może zaszkodzić? Co dobrego przygotować z gruszek?

  • Czym jest układ odpornościowy i jak skutecznie go wspierać?

    Po z natury ciepłym lecie przychodzi sezon jesienny, który wystawia na ciężką próbę nie tylko nasz nastrój, ale również układ odpornościowy, który w tym czasie jest wyjątkowo obciążony. Jest to okres infekcji, często nawracających lub przewlekłych. Istnieją jednak sposoby, aby sobie skutecznie pomóc i zniwelować ryzyko uciążliwych i osłabiających przeziębień, na tle których mogą rozwinąć się dużo poważniejsze choroby, jak zapalenie płuc czy oskrzeli. Spośród czynników mających wpływ na prawidłowo funkcjonujący układ immunologiczny, niewątpliwie ogromne znaczenie ma zdrowa dieta.

  • Kapary – smak, właściwości i zastosowanie w kuchni

    Kapary to roślina krzewiasta naturalnie występująca w strefie tropikalnej i w basenie Morza Śródziemnego. Pąki kwiatowe kaparów są znane już od wielu lat ze względu na swój charakterystyczny smak oraz działanie wspomagające trawienie i leczenie infekcji górnych dróg oddechowych. Kapary są ważnym źródłem wielu różnych biologicznie aktywnych substancji chemicznych, których właściwości terapeutyczne były już dobrze znane i cenione przez starożytnych Rzymian.

  • Czy proteinowa dieta Dukana działa? Fazy diety i skutki uboczne

    Dieta Dukana jest znana inaczej jako dieta proteinowa, białkowa oraz Protal (z jęz. fr. protéines alternatives). Pomysłodawcą tej słynnej diety jest były francuski dietetyk Pierre Dukan, który w 2013 roku otrzymał zakaz wykonywania zawodu lekarza na terenie Francji. Mimo to dieta Dukana zyskała w ostatnich latach miano jednej z najpopularniejszych diet odchudzających na całym świecie i stanowi model żywienia dla wielu osób.

  • Kiwi – właściwości odżywcze, wartości

    Kiwi jest niezwykle popularnym owocem, który nazywany bywa również chińskim agrestem. Owoce kiwi są jagodami, a ich miąższ jest soczysty, galaretowaty i zasobny w brązowe lub czarne nasiona. Kiwi zawiera wiele różnych składników bioaktywnych (m.in. witamin, składników mineralnych, karotenoidów i polifenoli), dzięki czemu wywiera pozytywny wpływ na organizm człowieka.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij