Dieta wrzodowa – jak powinna wyglądać dieta przy wrzodach?
Choroba wrzodowa jest jednym z najczęściej pojawiających się schorzeń przewodu pokarmowego. Wrzody są ubytkami błony śluzowej wyścielającej żołądek lub dwunastnicę (fragment jelita), sięgającymi aż do warstwy mięśniowej. Choroba ta ma charakter przewlekły, co oznacza, że okresy bezobjawowe są przeplatane z nasilaniem się dolegliwości.
Najczęstszymi przyczynami wrzodów są: zakażenie żołądka bakterią Helicobacter pylori, nadużywanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ), nieodpowiednia dieta czy przewlekły stres. Dlatego tak ważne jest, aby – mając dolegliwości związane z wrzodami – zmienić swój styl życia oraz to, co jemy.
Założenia i rola diety w chorobie wrzodowej
Wrzody są pewnego rodzaju uszkodzeniami ścian żołądka lub dwunastnicy. W sytuacji, kiedy błona śluzowa jest podrażniona i pojawiają się nadżerki prowadzące do wrzodów, najlepiej ich nie podrażniać. Posiłki powinny być niewielkie objętościowo i spożywane regularnie w ciągu dnia, aby nie rozciągać ścian żołądka. Należy jeść powoli, spokojnie, dokładnie przeżuwając każdy kęs. Posiłki nie powinny być zbytnio gorące ani zimne, najlepiej, aby były spożywane letnie.
Jadłospis przy chorobie wrzodowej powinien być jak najbardziej urozmaicony i opierać się głównie na produktach oraz daniach łatwostrawnych. Nie wolno jednak eliminować wszystkich produktów z menu. Najbardziej ograniczony jadłospis jest wtedy, kiedy obecne są silne dolegliwości bólowe. Gdy ustępują, wprowadza się coraz więcej produktów, głównie dostarczających błonnika.
Dieta po perforacji wrzodów
Perforacja żołądka to najprościej ujmując przedziurawienie ścian w ten sposób, że kwaśna treść żołądka wydostaje się na zewnątrz. W takiej sytuacji konieczna jest interwencja chirurgiczna, aby nie doszło do zapalenia otrzewnej. W tym czasie chory nie może niczego jeść ani pić. Po zszyciu uszkodzeń, powoli i stopniowo wprowadza się żywienie doustne, oczywiście, za zgodą lekarza.
Dieta po operacji wrzodów
Jadłospis po operacji wrzodów jest bardzo łatwostrawny i powoli wprowadza się do niego nowe produkty. Dieta po operacji wrzodów zaczyna się od dań bardziej płynnych i papkowatych, łagodnych w smaku, aby potem kolejno przejść do żywienia o konsystencji stałej. Początkowo, bezpośrednio po operacji wprowadza się mleko, delikatne zupy na wywarach warzywnych oraz kleiki. W kolejnych dniach jadłospis rozszerza się o dania łatwostrawne, ale już o konsystencji stałej.
Dieta wrzodowa: czego unikać?
Dieta przy wrzodach, kiedy pojawia się zaostrzenie objawów, powinna zakładać spożycie produktów i dań łatwostrawnych: nie wolno spożywać dań smażonych, tłustych, zawiesistych zup na wywarach mięsnych, które mocno obciążają one żołądek przez to, że długo się trawią i zalegają w przewodzie pokarmowym. Unikać należy żywności wysoko przetworzonej – bogatej w konserwanty i inne dodatki chemiczne. Nie wolno jeść ostrych przypraw (tabasco, pieprz, ocet, chrzan, papryka).
Zakazane jest picie alkoholu, kawy, mocnej herbaty, nierozcieńczonych soków owocowych, napojów gazowanych. Nie powinno się spożywać kwaśnych owoców: cytrusów, porzeczek, wiśni czy czereśni. Niezalecane są także strączki (fasola, soczewica, ciecierzyca, soja, groch, bób), wzdymająca kapusta, grzyby, rzodkiew. Ograniczać należy produkty zawierające dużo błonnika: razowe pieczywo, grube kasze (gryczana, bulgur, komosa) oraz pieczywo chrupkie.
Dieta wrzodowa: co można jeść i pić?
Dieta przy wrzodach żołądka i dieta przy wrzodach dwunastnicy jest praktycznie identyczna. Zakłada spożywanie dań, które nie będą długo zalegać w przewodzie pokarmowym i pozwolą na szybki powrót do zdrowia. Początkowo, kiedy dolegliwości się pojawiają, dieta jest mocniej restrykcyjna i zakłada spożywanie jasnego pieczywa, białych makaronów, drobnych kasz (np. manna czy kuskus), ziemniaków i jasnego ryżu. Dozwolony jest cały chudy nabiał nieukwaszony: mleko, sery twarogowe, homogenizowane, wiejskie, mniejsze ilości jogurtu naturalnego lub słodkiej śmietanki. Wolno spożywać jaja, chude mięsa, ryby – przygotowane poprzez duszenie, pieczenie w folii lub gotowanie. Przyprawiać je można delikatnymi przyprawami: koperkiem, bazylią i zieloną pietruszką.
Zupy spożywać należy łagodne, na wywarach warzywnych, zabielane mlekiem lub odrobiną śmietanki. Z napojów można pić słabą herbatę, wodę, kawę zbożową, niewielkie ilości rozcieńczanych soków owocowych. Z ziół polecanych na wrzody także można przygotować wywary do picia, np. z rumianku lub melisy. Warzywa i owoce początkowo spożywa się po ugotowaniu i przetarciu (plus dodatkowo surowa sałata i pomidor obrany ze skórki i pozbawiony pestek). Później, kiedy dolegliwości się zmniejszają, można wprowadzić także inne warzywa surowe, bez rozdrabniania oraz nasiona roślin strączkowych. Można wtedy dodawać do diety także kasze razowe i pieczywo graham, kwaśny nabiał (np. jogurty, maślankę, kefir) i więcej przypraw.
Wskazówki żywieniowe dla chorych na wrzody:
- Jedz 5-6 małych, łatwostrawnych posiłków dziennie, które nie będą długo zalegać w żołądku.
- Ostatni posiłek jedz 2-3 godziny przed snem.
- Posiłki spożywaj o umiarkowanej temperaturze: ani za zimne, ani za gorące.
- Unikaj ostrych przypraw i dosalania posiłków.
- Staraj się spożywać posiłki spokojnie, bez pośpiechu, dokładnie przeczuwając każdy kęs.
- Nie pal papierosów – utrudniają gojenie się żołądka.
- Usuń z diety alkohol, dania ciężkostrawne i smażone.
Dieta przy wrzodach żołądka i dwunastnicy: przykładowy jadłospis
Oto przykładowy jadłospis dla osób cierpiących na wrzody żołądka i dwunastnicy:
Śniadanie: jajka na miękkoś z pieczywem pszennym i sałatą zieloną z obranym pomidorem bez pestek skropione oliwą z oliwek, kawa zbożowa z mlekiem.
II śniadanie: ryż z pieczonym jabłkiem i cynamonem, słaba herbata.
Obiad: zupa krem z dyni na wywarze warzywnym (bez ostrych przypraw), pieczony w folii dorsz z purée ziemniaczanym i sosem koperkowym, gotowana marchewka.
Podwieczorek: kasza manna z musem bananowym.
Kolacja: kanapki z chudą wędliną, odrobiną masła, sałatą i pomidorem obranym ze skórki bez pestek.
