białe i ciemne winogrona
Maria Brzegowy

Winogrono – wartości odżywcze, właściwości, zastosowanie, przeciwwskazania

Winogrona to owoce o bardzo długiej historii. Szacuje się, że pojawiły się w naszej diecie już ponad 6000 lat temu, w Egipcie. Poza tym, że wybornie smakują, są także źródłem wielu cennych dla naszego zdrowia składników. Jakimi wartościami odżywczymi charakteryzują się winogrona? Czy są zdrowe? Co można z nich przygotować?

Winogrono – charakterystyka, odmiany, uprawa, występowanie

Winorośl właściwa (Vitis vinifera L.) to roślina należąca do rodziny winoroślowatych (Vitaceae), pochodząca z Azji. Uprawia się ją przede wszystkim w Europie, gdzie znajduje się aż 2/3 jej upraw.  

Winorośl jest długowiecznym pnączem o drewniejącej wraz z wiekiem łodydze, pokrytej dłoniastymi, ząbkowanymi na brzegach liśćmi i wąsem czepnym. Dorasta do 30–40 metrów długości. Owoc stanowi soczysta, kulista lub podłużna jagoda, zawierająca nasiona zwane winogronem.

Odmian winogrona nie sposób zliczyć. W Polsce obserwuje się obecnie rosnące zainteresowanie uprawą tego owocu – głównie ze względu na możliwość produkcji i sprzedaży wytwarzanego z niego wina. Wśród popularniejszych odmian można wymieć m.in. odmianę: aurora, bolero, cabernet, hibernal, jutrzenka, muskat, riesling, blanc, seyval czy solaris. Owoce winogrona dzielimy też ze względu na ich barwę: owoce białe, czerwone albo różowe.

Które winogrona są najzdrowsze?

W sklepach możemy znaleźć zarówno winogrona z pestkami, jak i bez, o niewielkich rozmiarach i o słodszym smaku. Te drugie powstają na drodze odpowiednich krzyżówek i mutacji genetycznych. Same pestki nie są trujące – wykorzystuje się je m.in. do tłoczenia oleju. Nie każdemu jednak odpowiada ich gorzkawy smak. Niektórzy muszą ich też unikać ze względów zdrowotnych - nie będą wskazane chorym z nieprawidłową krzepliwością krwi czy z zaleceniami spożywania diety łatwostrawnej. Zawsze jednak można spróbować je wyjąć lub po prostu wypluć.

Polecane dla Ciebie

Winogrono – wartości odżywcze, kcal, witaminy, minerały, IG  

Dobroczynny wpływ związków zawartych w winogronach przypisywany jest najczęściej obecności resweratrolu, występującego przede wszystkim w skórce owoców.

Owoce winorośli zawierają cukry, witaminy (A, B1, B2, C), garbniki oraz pektyny. W pestkach winogron stwierdza się z kolei obecność katechin, procyjanidyn oraz kwasów fenolowych. Nasiona dostarczają też lipidów, białka i węglowodanów. Natomiast olej z pestek winogron – to 90% nienasyconych kwasów tłuszczowych, w tym ok. 58–78% kwasu linolowego i 3–15% kwasu oleinowego.  

Winogrona należą do nieco bardziej kalorycznych owoców w porównaniu z jabłkami, malinami albo truskawkami. Dwie ich garście (ok. 140 g) dostarczają 100 kcal, z czego 0,7 g białka, 0,3 g tłuszczów, 22,5 g węglowodanów i 2,1 g błonnika pokarmowego. Indeks glikemiczny winogron jest niski i wynosi 46. Należy jednak pamiętać, że jego wartość może być zmienna w zależności od odmiany.

Winogrono – właściwości zdrowotne, na co pomoże?  

Jak już wcześniej wspomniano, korzyści zdrowotne związane z jedzeniem winogron, przypisuje się zwłaszcza obecnych w nich substancji fenolowych. Substancje te wpływają na m.in. zmniejszenie ryzyka wystąpienia choroby wieńcowej, miażdżycy czy niektórych typów nowotworów. W latach 90-tych ubiegłego stulecia popularnym terminem był tzw. „paradoks francuski”. Uważano, że w populacji, w której stosowana jest dieta stosunkowo obfitująca w tłuszcze nasycone, niski odsetek chorób sercowo-naczyniowych może wynikać z częstego, choć umiarkowanego spożywania czerwonego wina. Miało mieć ono protekcyjne działanie związane z obecnością właśnie związków fenolowych.   

Prócz polifenoli właściwości zdrowotne winogron mogą być również związane z obecnością nienasyconych kwasów tłuszczowych, tj. linolowego i oleinowego. Ich wysoka zawartość ma istotne znaczenie w profilaktyce i leczeniu miażdżycy, m.in. ze względu na możliwość redukowania za wysokiego poziomu cholesterolu całkowitego w surowicy krwi.

Jedzenie winogron może korzystnie wpływać na zmniejszenie ryzyka rozwoju cukrzycy, zaburzeń sercowo-naczyniowych i problemów trawiennych.

Winogrono – zastosowanie w kuchni. Do czego je dodawać?

Winogrona, podobnie jak większość owoców, nadają się do bezpośredniego spożycia. Nie trzeba ich obierać, pozbawiać pestek – oczywiście o ile nie ma ku temu wskazań zdrowotnych. Można je jeść w całości lub jako element sałatki, zupy, koktajlu czy pasty do pieczywa. Z owoców przyrządza się dżemy, kompoty, soki oraz oczywiście wino, natomiast z pestek - olej. W gastronomii bywają wykorzystywane również liście winogron – np. podczas robienia kiszonek, jako dodatek smakowy i aromatyczny. W Turcji, Rumunii, Grecji czy w krajach arabskich niezwykle popularne są także gołąbki zawijane w liście winogronowe (Turcja – dolma, sarma; Rumunia – sarmale; Grecja – dolmades; kraje arabskie – jebra, yabrak).

Na co zwracać uwagę przy zakupie winogron i jak je przechowywać?

Kupując winogrono, należy zwrócić oczywiście uwagę na jego świeżość. Jagody nie powinny być uszkodzone ani pokryte pleśnią.  

Aby móc przechowywać winogrono w domu przez dłuższy czas, można je np. zawiesić na strychu zwinięte sznurkiem w kiściach. Najbardziej skuteczna wydaje się opcja trzymania owoców w lodówce albo ich mrożenie (najlepiej mrozić ciemne odmiany). Rozmrożone jagody nie powinny być ponownie zamrażane.

Winogrona w przemyśle kosmetycznym

Winogrono jest wykorzystywane nie tylko w celach spożywczych, ale także jako składnik wysokiej jakości kosmetyków. Ekstrakty z m.in. nasion wingoron działają przeciwpróchniczo, przeciwłupieżowo, przeciwgrzybicznie, przeciwbakteryjnie i przeciwutleniająco, dzięki czemu znalazły zastosowanie w kosmetykach do pielęgnacji jamy ustnej czy skóry. Wykorzystuje się je także w środkach przeciwsłonecznych, w leczeniu łuszczycy, odleżyn i oparzeń.

Ze względu na zawartość witaminy E olej z nasion winogron jest polecany do skóry dojrzałej – hamuje procesy starzenia, działa normalizująco i zmiękczająco.

Sprawdź: kosmetyki naturalne na DOZ.pl

Winogrona – przeciwwskazania do spożywania

Z bezcennych właściwości winogron może korzystać w zasadzie każdy. Będą świetnym elementem diety kobiety w ciąży, karmiącej piersią, dziecka czy osoby starszej. W przypadku niektórych może być konieczne obranie owoców ze skórki oraz pozbawienie ich pestek.  

Winogrona to owoce należące do grupy produktów LOW FODMAP, tj. takich, które odznaczają się niską zawartością tzw. łatwo fermentujących cukrów. Mogą więc znaleźć się w jadłospisie chorych na SIBO (zespół przerostu flory bakteryjnej jelita cienkiego) albo zespół jelita drażliwego. Ze względu na stosunkowo wysoką wartość kaloryczną na ilość zjadanych winogron powinny uważać osoby próbujące zmniejszyć swoją masę ciała. 

Przepisy z wykorzystaniem winogron

Grzanki z domowym pasztetem i winogronem

Składniki: wątróbka drobiowa (50 g), masło (4 łyżki), czosnek (1 ząbek), cebula (1 mała), sól pieprz, świeży tymianek, winogrono czerwone (1 garść), pieczywo na grzanki

Na rozgrzanym maśle uduś wątróbkę, posiekany czosnek i pokrojoną cebulę. Do gotowej dorzuć tymianek i zblenduj na gładką masę. Dopraw solą i pieprzem. Pieczywo opiecz w tosterze, obkładaj pasztetem i połówkami winogrona.

Sałatka z szynką parmeńską, orzechami włoskimi, serem feta i winogronem

Składniki: mieszanka sałat, szynka parmeńska (kilka płatów), orzechy włoskie (kilka sztuk), ser feta (1 garść), winogrono białe (1 garść), woda (1 łyżeczka), oliwa (1 łyżka), miód (1/2 łyżeczki), sok z cytryny (1 łyżeczka), sól, pieprz, pieczywo na grzanki

Na talerz wyłóż sałatę, kawałki szynki, połówki orzechów, ser feta oraz połówki winogrona. Przygotuj dip z oliwy, wody, miodu, soku z cytryny, dopraw. Dipem polej sałatkę. Podawaj z grzankami.

  1. B. Kołodziejczyk, B. Olas, Pestki winogron jako cenne źródło związków chroniących układ krążenia, „Postępy Fitoterapii”, nr 1 2011.
  2. M. Imran i in., Health benefits of grapes polyphenols, „Journal of Environmental and Agricultural Sciences”, nr 10 2017.
  3. Ilustrowany katalog odmian winorośli, „inhort.pl” [online] http://www.inhort.pl/files/program_wieloletni/wykaz_publikacji/obszar7/7.6_katalog_odmian%20winorosli_2014.pdf [dostęp:] 15.02.2022.
  4. Jak przechowywać winogrona? Reguły przechowywania, „pl.agrolib.rs” [online] https://pl.agrolib.rs/jak-przechowywac-winogrona-reguly-przechowywania-187 [dostęp:] 15.02.2022.
  5. J. Zielonka-Brzezicka i in., Wybrane owoce jako źródło cennych składników stosowanych w kosmetologii, „Postępy Fitoterapii”, nr 18 (2) 2017.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Tłusty Czwartek na zdrowo. Co zamiast pączków?

    Pączek średniej wielkości dostarcza ok. 300 kalorii. W Tłusty Czwartek najczęściej zjadamy więcej niż jeden, często przy tej okazji kosztujemy również popularnych faworków, co w sumie daje bardzo dużą ilość dostarczanych kalorii. Niestety po zjedzeniu tłustych pączków możemy odczuwać nieprzyjemną zgagę lub niestrawność.

  • W Tłusty Czwartek nie zapomnij o zdrowiu

    Zjedzenie przynajmniej pączka w Tłusty Czwartek ma gwarantować pomyślność przez cały nadchodzący rok. W imię tradycji i zdrowia z ich liczbą lepiej nie przesadzać, bo obżarstwo nie przysporzy nam szczęścia, a tylko problemów z wątrobą bądź trzustką.

  • ABC biegania. Od czego zacząć przygodę z bieganiem?

    Bieganie wyszczupla sylwetkę, wzmacnia mięśnie, pozwala na trening w zasadzie w każdych warunkach i okolicznościach. Można biegać zarówno na siłowni (na bieżni), jak i pod gołym niebem. Na początku bieganie wymaga chwili przygotowania i dostosowania swojego organizmu do nowych warunków, jednak w miarę zdobywania doświadczenia i wiedzy staje się codziennym nawykiem. Od czego zacząć, aby nie zrobić sobie krzywdy?

  • Dlaczego warto biegać? Korzyści wynikające z treningów biegowych

    Do zalet biegania, poprawiających nasze zdrowie i możliwości fizyczne, chyba nie trzeba nikogo przekonywać. Regularnie wykonywana aktywność fizyczna przyczynia się do poprawy parametrów krwi, obniżenia odkładającego się w naczyniach cholesterolu, uregulowania glikemii i uwrażliwienia tkanek na insulinę. Zapobiega to rozwijaniu się chorób, takich jak cukrzyca, miażdżyca tętnic, choroby serca i układu krążenia. Jeśli należysz do osób, które bardziej niż zasadę „lepiej zapobiegać niż leczyć” cenią efektywność w pracy – tutaj również bieganie może okazać się czynnikiem wpływającym na Twoje lepsze wyniki. Dlaczego warto uwzględnić biegową terapię antystresową w naszym planie dnia?

  • Blue Monday – co to jest? Kiedy wypada? Czy Blue Monday to mit?

    Blue Monday to termin określający najbardziej depresyjny dzień w roku. Według wyliczeń twórcy tej teorii przypada on na trzeci poniedziałek stycznia. To właśnie w tym dniu we wszystkich mediach słyszymy o niebieskim poniedziałku. Wiele osób zastanawia się wówczas, ile jest prawdy w teorii Blue Monday.

  • Posiłek potreningowy – czy trzeba go jeść? Co najlepiej jeść po treningu?

    Posiłek potreningowy to jedzenie, które zazwyczaj jest spożywane po to, aby zapewnić organizmowi odpowiednie zasoby energetyczne i składniki odżywcze do prawidłowej regeneracji i rozwoju mięśni. Mogą to być na przykład jogurty, batony energetyczne lub specjalne suplementy diety. Co jeść po treningu na masę, a co podczas redukcji? Kto powinien uzupełniać „węgle” w trakcie treningu?  

  • Nunchi – na czym polega koreański przepis na relacje międzyludzkie?

    Czym jest tajemnicze nunchi – element koreańskiej kultury, który ma zapewnić zdrowe relacje międzyludzkie, a co za tym idzie również dobrostan psychiczny. Czy taka strategia ma szansę sprawdzić się także w Polsce?  

  • Jak się przygotować do maratonu?

    Przygotowania do maratonu należy rozpocząć jak najwcześniej. Specjaliści zalecają, aby stopniowo zwiększać dystans treningów biegowych. Poprawę wydolności organizmu można uzyskać również poprzez inne formy aktywności – pływanie czy jazdę na rowerze. W czasie treningów ważna jest także regeneracja i wykonywanie przerw w cyklach ćwiczeń. Dostępnych jest szereg zabiegów sprzyjających regeneracji powysiłkowej, np. pole magnetyczne i masaż pneumatyczny.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij