Kwercetyna – właściwości prozdrowotne. Jakie są naturalne źródła kwercetyny? Kiedy warto ją suplementować?

Kwercetyna należy do grupy bioaktywnych związków roślinnych o działaniu antyoksydacyjnym, zwanych flawonoidami. Jest to naturalny barwnik roślinny występujący w wielu owocach i warzywach, znajduje się np. w liściach zielonej herbaty, cebuli, brokułach, jabłkach, jagodach, winogronach. Kwercetyna posiada cenne właściwości przeciwzapalne i przeciwnowotworowe, wpływa również korzystnie na układ sercowo-naczyniowy oraz na metabolizm. 

Kwercetyna – charakterystyka

Kwercetyna to związek należący do flawonoidów roślinnych, a dokładniej do flawonoli. Flawonoidy to organiczne związki chemiczne, w większości przypadków są one barwnikami – przyjmują barwy żółte lub białe, rzadziej są bezbarwne. 

Kwercetyna występuje w postaci glikozydów, a także w postaci wolnej. Uzyskuje się ją poprzez krystalizację z ekstraktów roślinnych. Glikozyd kwercetyny jest rozpuszczalny w tłuszczach i w porównaniu do wolnej postaci, zwiększa się jego rozpuszczalność w wodzie. Kwercetyna występuje m.in. w zielonej herbacie, czerwonej kapuście, cebuli, owocach jagodowych, pomidorach, winogronach. W literaturze zwraca się również uwagę na zastosowanie kwercetyny w przemyśle jako barwnik (np. do barwienia bawełny na kolor pomarańczowy i czerwony).

Kwercetyna – działanie          

Kwercetyna – właściwości przeciwzapalne

Kwercetyna wpływa również na pracę i aktywność enzymów cyklooksygenaz (głównie COX-2). Działanie to przekłada się na zahamowanie napływu leukocytów i zmniejszenie się stanu zapalnego. Aktywność ta przekłada się również na utrzymywanie odpowiedniego stanu napięcia naczyń włosowatych.

Kwercetyna – właściwości przeciwnowotworowe

Dane literaturowe podają, iż kwercetyna wykazuje korzystne właściwości przeciwnowotworowe. Działanie tego związku polega między innymi na pomocy w usuwaniu nieprawidłowych i uszkodzonych komórek organizmu, a także poprzez przejawianie właściwości antyproliferacyjnych. Właściwości te sprawiają, iż kwercetyna jest związkiem, który potencjalnie może wspomagać chemioterapię.

Warto zwrócić również uwagę na wyniki badań przeprowadzonych w kierunku połączenia kwercetyny w terapii z cytostatykami, np. z doksorubicyną oraz antyestrogenem (tamoksyfenem). Zaobserwowano hamowanie proliferacji komórek nowotworowych, a także hamowanie ich angiogenezy. Również inne badania dowodzą, iż komórki nowotworowe pod wpływem określonego stężenia kwercetyny wykazały mniejszą zdolność do rozwoju oraz podziału. 

Kwercetyna – właściwości przeciwmiażdżycowe

W badaniach udowodniono, iż u osób, u których dieta była bogata w duże ilości flawonoidów, występowało mniej chorób związanych z układem krążenia. W badaniach można zauważyć korzystne zmiany związane z gospodarką lipidową, poprawę uelastycznienia naczyń, wzmocnienie naczyń krwionośnych oraz zmniejszenie ich łamliwości.

Kwercetyna – właściwości przeciwwirusowe

Literatura zwraca również uwagę na właściwości przeciwwirusowe kwercetyny. Badania wskazują, iż kwercetyna wykazuje zdolności wiązania się z białkami płaszcza wirusa.

Wymieniają następujące rodzaje wirusów, których aktywność została zahamowana przez kwercetynę: wirusy opryszczki (HSV), wścieklizny, grypy oraz wirus polio. Badania potwierdziły również wpływ kwercetyny na hamowanie aktywności wirusa HIV-1, między innymi na zahamowanie wnikania wirusa HIV-1 do wnętrza limfocytów CD4.

Kwercetyna w otyłości

W badaniach przeprowadzonych w kierunku walki z otyłością wykazano, iż kwercetyna może kontrolować masę tkanki tłuszczowej. Flawonoid ten może wpływać na komórki tkanki tłuszczowej poprzez:

• indukowanie apoptozy (naturalnej śmierci) komórek tłuszczowych,
• hamowanie tworzenia komórek tłuszczowych,
• wzrost lipolizy.

Kwercetyna – źródła i suplementowanie

Do źródeł kwercetyny zaliczamy:

• owoce (aronie, borówki, brzoskwinie, czarne porzeczki, figi, gruszki, jabłka, jagody, owoce bzu czarnego, śliwki żółte, winogrono białe, winogrono zielone, wiśnie),
• soki owocowe (sok jabłkowy, sok pomarańczowy, sok z cytryny, sok z granatów, sok z limonki),
• warzywa (brokuły, gotowana brukselka, buraki, cebula biała, cebula czerwona, czosnek, kalafior, kapusta czerwona, marchew, papryka, pomidory, sałata, seler, szczaw, szparagi, szpinak), 
• przyprawy (świeże oraz suszone oregano, estragon, kapary, liście kolendry, koper, liście laurowe, lubczyk, pietruszka)

Większą zawartość kwercetyny zaobserwowano w surowych owocach i warzywach, natomiast mniejszą w sokach. Warto pamiętać, iż dobrym źródłem kwercetyny jest również zielona herbata. 

Kwercetyna wchodzi w skład wielu suplementów diety stosowanych np. w cukrzycy, może także znajdować się w preparatach o działaniu antyalergicznym. Przed zastosowaniem kilku preparatów należy zwrócić uwagę na ich skład – czy składniki w nich zawarte nie powtarzają się. Suplementowanie kwercetyny powinno być uzupełnieniem diety, nadmierne przyjmowanie preparatów zawierających ten flawonoid może okazać się niekorzystne dla organizmu.