Opuchnięte kostki u nóg – przyczyny i domowe sposoby na opuchliznę kostek
Aleksandra Szemberg

Opuchnięte kostki u nóg – przyczyny i domowe sposoby na opuchliznę kostek

Opuchnięte kostki to powszechny problem, który może dotyczyć zarówno seniorów, jak i osoby młodsze – kobiety w ciąży, osoby mające siedzącą pracę czy często podróżujące. Opuchlizna kostek może mieć błahą przyczynę, wtedy wystarczą domowe sposoby, aby się ich pozbyć, ale może również być objawem poważnych schorzeń.

Opuchnięte, nabrzmiałe kostki są powszechnym problemem utrudniającym codzienne funkcjonowanie. Szybko dają o sobie znać, kiedy na przykład utrudniają założenie butów (zwłaszcza w godzinach wieczornych). Przyczyny tego objawu są niezwykle zróżnicowane i obejmują wiele dziedzin medycyny, od ortopedii po ginekologię. Problemu nie należy bagatelizować, bo spuchnięte kostki mogą ujawniać poważne problemy zdrowotne.

Domowe sposoby na opuchnięte kostki u nóg

Domowe sposoby przynoszące ulgę opuchniętym kostkom to między innymi:

  • okłady z lodu lub kompresów żelowych
  • moczenie w zimnej wodzie
  • ograniczenie spożycia soli w diecie
  • uniesienie kończyn
  • żele i maści z heparyną
  • preparaty z żywokostu lekarskiego (wykazuje działanie przeciwzapalne, przeciwobrzękowe, zawarta w wyciągu z żywokostu alantoina pomaga w gojeniu ran)
  • pomocniczo preparaty z flawonoidami roślinnymi (wykazują działanie uszczelniające naczynia krwionośne) zawierającymi rutynę, diosminę, hesperydynę
  • pończochy przeciwobrzękowe
  • leczenie towarzyszącego bólu (paracetamol, ibuprofen)
  • zioła moczopędne (bardzo ostrożnie, po konsultacji z lekarzem, najważniejsze jest znalezienie przyczyny i leczenie choroby podstawowej, zaleczenie objawu może opóźnić postawienie diagnozy, należy również pamiętać, że zioła i preparaty ziołowe mogą wchodzić z interakcje z lekami)  pokrzywa, skrzyp polny, mniszek lekarski, liść brzozy.

Jakie są przyczyny opuchniętych kostek u nóg?

Obrzęki powstają na skutek nagromadzenia się płynu w przestrzeni pozanaczyniowej. Płyn może się gromadzić w jamach ciała (na przykład w przypadku wodobrzusza) lub w przestrzeni śródtkankowej. Ilość zgromadzonego płynu może być tak duża, że występują wahania wagi rzędu kilku kilogramów.

Patogeneza obrzęków

Niskie ciśnienie onkotyczne krwi (za mało białek-albumin) powoduje, że woda ucieka z naczyń krwionośnych do tkanek, np. w zespole nerczycowym, kiedy białka są tracone z moczem, w niedożywieniu, kiedy podaż białek jest za niska względem popytu, w niewydolności wątroby, w enteropatii z utratą białka. Charakterystyczną cechą jest największe nasilenie obrzęków rano, po obudzeniu.

Utrudniony odpływ z naczyń żylnych i limfatycznych (stan po urazach, złamaniach, operacjach, radioterapii, usunięcie lokalnych węzłów chłonnych, zakrzepowe zapalenie tętnic, przewlekłe zapalenie naczyń limfatycznych) powoduje zastój krwi i limfy, co sprzyja przesiąkaniu płynu do przestrzeni śródtkankowej. Często w tym przypadku obrzęki są jednostronne.

Zapalenie wywołuje obrzęk przez wzrost przepuszczalności śródbłonka małych naczyń (włośniczek); towarzyszą temu inne cechy zapalenia  zwiększone ucieplenie, zaczerwienienie, ból. Zapalenie może być wywołane przez uraz (np. skręcenie, zwichnięcie), zakażenie wirusowe, bakteryjne (np. róża), procesy autoimmunologiczne (np. reumatoidalne zapalenie stawów).

Zwiększona objętość wody w łożysku naczyniowym utrzymywana przez zwiększoną ilość jonów sodowych, zaburzenia układu renina–angiotensyna–aldosteron (przyczyną może być zmniejszenie perfuzji nerkowej) powodują zwiększenie ilości płynu śródmiąższowego. Obrzęki lokalizują się w najniższym punkcie ciała – kostki u osoby aktywnej, okolice kości krzyżowej u osoby leżącej.

Zwiększona objętość krwi w układzie żylnym spowodowana nieefektywnym jej przepompowywaniem przez komory serca (pośrednio aktywuje układ RAA) powoduje zastój w układzie żylnym. Przyczynami są m.in. skurczowa i rozkurczowa niewydolność serca, zaciskające zapalenie osierdzia. Obrzęki obwodowe (spuchnięte kostki) dotyczą prawokomorowej niewydolności serca, są to obrzęki ciastowate – można je rozpoznać po tym, że po naciśnięciu na tkankę pozostaje przez chwilę wgłębienie w skórze.

Zastój lokalny spowodowany niewydolnością zastawek żylnych, żylakami  w tym przypadku obrzęki pojawiają się po długotrwałym przebywaniu w pozycji stojącej. Utrzymujący się przez dłuższy czas długo obrzęk żylny prowadzi do zmian troficznych na skórze.

Przy marskości wątroby wodobrzusze utrudnia i blokuje odpływ żylny, towarzyszy temu hipoalbuminemia, aktywuje się układ RAA.

Obrzęki mogą występować również polekowo w różnych mechanizmach:

  • upośledzenie perfuzji nerkowej, aktywujące układ RAA, który powoduje retencję sodu i zwiększenie objętości osocza: niesteroidowe leki przeciwzapalne, cyklosporyna,
  • rozkurcz tętniczek: wazodylatatory będące lekami przeciwnadciśnieniowymi hydralazyna, klonidyna, metyldopa, minoksydyl, nifedypina,
  • zwiększenie wchłaniania sodu: glikokortykosteroidy, anaboliki, estrogeny, progesteron.

Obrzęki idiopatyczne są przypadłością o nieustalonej przyczynie, najczęściej dotyczą kobiet, są cykliczne, powtarzające, niezależnie od cyklu miesiączkowego, lokalizują się najczęściej w okolicach kostek (ich leczenie obejmuje: ograniczenie spożycia soli, odpoczynek, unikanie pozycji stojącej, używanie pończoch przeciwobrzękowych).

Obrzęk związany z reakcją alergiczną jest skutkiem miejscowego działania histaminy i prostaglandyn, najczęściej ustępuje samoczynnie po ustaniu ekspozycji na alergen.

Przy niedoczynności tarczycy najczęściej obrzęki występują wokół podudzi i w okolicy oczodołów.

Charakterystyczną odmianą obrzęków dla choroby tarczycy jest obrzęk śluzowaty (choroba Gulla), który powstaje na skutek akumulacji mukopolisacharydów w skórze, tkance podskórnej i wokół organów wewnętrznych (obejmuje również dłonie i stopy). Klinicznie manifestuje się pogrubieniem rysów twarzy, powiększeniem języka i zmianą barwy głosu.

Opuchnięte kostki są częstą przypadłością zgłaszaną podczas ciąży. Ich przyczynami są: utrudniony powrót żylny ograniczony przez wzrastający płód, działanie estrogenów, zwiększenie objętości krwi podczas ciąży.

Obrzęki przedmiesiączkowe występują zazwyczaj w okolicy kostek i są spowodowane działaniem estrogenów, występują cyklicznie.

Obrzęki dłoni i stóp mogą być również spowodowane rozszerzeniem naczyń włosowatych przy długotrwałym wysiłku.

Powiązane produkty

Kiedy iść do lekarza z opuchniętymi kostkami? Leczenie spuchniętych kostek

Przy utrzymujących się przez dłuższy czas obrzękach – zwłaszcza jeśli towarzyszą im inne objawy zawsze należy skonsultować się z lekarzem. Powszechny symptom, jakim są spuchnięte kostki może mieć poważne podłoże kliniczne, dlatego tak ważne jest, aby nie bagatelizować problemu. Leczenie obrzęków obejmuje przede wszystkim leczenie choroby będącej ich przyczyną.

Leczenie obrzęków limfatycznych obejmuje:

  • uniesienie kończyny
  • leczenie uciskowe kompresjoterapia
  • stosowanie środków zapobiegających zakażeniu
  • wyrównanie niedoborów białkowych.

Jakie badania zrobić przy spuchniętych kostkach?

Jeżeli obrzęk kostek jest związany z urazem lub przeciążeniem warto wykonać badania obrazowe w celu wykluczenia złamania i dalszej diagnostyki innych przyczyn ortopedycznych (skręcenie, zwichnięcie, zerwanie więzadeł lub włókien mięśniowych)  RTG, USG.

Przy współistnieniu innych objawów sugerujących występowanie niewydolności serca (duszność, męczliwość, zmiany osłuchowe, powiększenie wątroby, sinica, nykturia)  stężenie peptydów natriuretycznych w osoczu, morfologia, EKG, RTG klatki piersiowej, echokardiografia, w uzasadnionych przypadkach próba wysiłkowa.

Przy podejrzeniu zespołu nerczycowego (objawy: symetryczne obrzęki, zmęczenie, pienienie się moczu, bóle głowy, brzucha)  badanie ogólne moczu, utrata dobowa białka z moczem, proteinogram.

W przypadku podejrzenia marskości wątroby (objawy: osłabienie, zmniejszenie masy ciała, wygląd „kasztanowego ludzika”, wodobrzusze, głowa meduzy efekt wytworzenia krążenia obocznego, żółtaczka, żylaki przełyku, teleangiektazje, pajączki naczyniowe na skórze, rumień dłoniowy) warto wykonać: morfologię, AST, ALT, ALP, GGTP, USG jamy brzusznej.

Przy występowaniu obrzęków z niedożywienia trzeba zbadać poziom albumin, przeprowadzić wywiad żywieniowy i dokonać pomiaru masy ciała.

Przy podejrzeniu niewydolności zastawek żylnych i żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej - USG Doppler, poziom D-dimerów. Z kolei przy podejrzeniu niedoczynności tarczycy  TSH, FT3, FT4, przeciwciała anty-TPO.

  1. Interna Harrisona, wyd.III, Fauci, Braunwald, Kasper i in. 2009.
  2. Interna Szczeklika. Mały podręcznik. Medycyna Praktyczna, Kraków 2021.
  3. Robbins Patologia, red. Włodzimierz Olszewski, Wrocław, 2016.
  4. Jakość życia i stan zdrowia u pacjentów z obrzękiem kończyn dolnych, Żanna Fiodorenko-Dumas, Małgorzata Paprocka-Borowicz, Ilias Dumas, Anna Kołcz-Trzęsicka, Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu", 2012, Tom 18, Nr 3, 247-251.
  5. Trifan, Adriana et al., Influence of the Post-Harvest Storage Time on the Multi-Biological Potential, Phenolic and Pyrrolizidine Alkaloid Content of Comfrey (Symphytum officinale L.) Roots Collected from Different European Regions. Plants (Basel, Switzerland)" vol. 10,9 1825. 2 Sep. 2021, doi:10.3390/plants10091825.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Niedoczynność tarczycy i Hashimoto. Objawy, leczenie, suplementacja

    W praktyce medycznej niedoczynność tarczycy i choroba Hashimoto są ze sobą ściśle powiązane, dlatego ich wzajemne zrozumienie jest kluczowe dla właściwego leczenia oraz skutecznej terapii. Niedoczynność tarczycy, niezależnie od przyczyny, prowadzi do zaburzenia produkcji hormonów tarczycy, co może mieć poważne konsekwencje zdrowotne, ponieważ wpływa na funkcjonowanie całego organizmu. Choroba Hashimoto jest natomiast jedną z głównych przyczyn niedoczynności tarczycy.

  • Wirus hMPV – jakie są objawy zakażenia? Kto jest szczególnie narażony? Jak leczyć?

    Zimowe miesiące to okres wzmożonego ryzyka chorób układu oddechowego, który często nazywany jest sezonem wysokim. Ostatnio coraz częściej mówi się o wirusie hMPV, szczególnie w Chinach. Od kilkunastu godzin temat ten zyskuje na znaczeniu również w Europie – pierwsze przypadki infekcji wirusem wykryto w Portugalii.

  • Mykoplazma u dzieci i dorosłych – przyczyny, objawy, leczenie

    Mykoplazma to popularne określenie zakażenia wywołanego przez bakterię Mycoplasma pneumoniae, które dotyka głównie dzieci i młodzieży. Jego objawy dotyczą najczęściej górnych dróg oddechowych, ale infekcja może też mieć postać zapalenia płuc (mykoplazmatyczne zapalenie płuc).

  • Gradówka – co to jest i jak wygląda? Przyczyny, objawy, leczenie

    Gradówka jest jednym z najczęściej występujących schorzeń okulistycznych i dotyka osoby w różnym wieku. Jakie są przyczyny i objawy gradówki? Jakie mogą być konsekwencje dla zdrowia, jeśli nie jest odpowiednio leczona?

  • Grypa typu B – objawy, leczenie, możliwe powikłania

    Grypa typu B to sezonowa infekcja wirusowa, która często atakuje w miesiącach jesienno-zimowych. Charakteryzuje się nagłym początkiem, wysoką gorączką, bólem mięśni i osłabieniem, które mogą znacząco wpływać na codzienne funkcjonowanie. Chociaż większość przypadków przebiega łagodnie, nieleczona grypa typu B może prowadzić do groźnych powikłań, takich jak zapalenie płuc czy zaostrzenie chorób przewlekłych. Dowiedz się, jak rozpoznać objawy, skutecznie leczyć infekcję i minimalizować ryzyko komplikacji.

  • Ptasia grypa – przyczyny, objawy u ludzi, leczenie

    Ptasia grypa to zakaźna choroba wirusowa wywoływana przez różne szczepy wirusa grypy typu A, które naturalnie występują w populacjach ptaków. Wirusy te mogą przenosić się między ptakami, a w określonych przypadkach mogą zakażać także inne gatunki, w tym ludzi.

  • Grypa w ciąży – zagrożenia, objawy, leczenie i profilaktyka

    Grypa oraz inne infekcje wirusowe często wywołują niepokój u kobiet będących w ciąży. Zakażenie wirusem grypy u osób dorosłych przebiega zwykle dosyć łagodnie, jednakże w przypadku kobiet ciężarnych choroba może mieć cięższy przebieg oraz negatywnie wpływać na dziecko. Z tego względu w rekomendacjach lekarzy ginekologów kładzie się nacisk przede wszystkim na profilaktykę i ochronę przyszłych mam przed zakażeniem grypą, aby uniknąć poważnych powikłań.

  • Pluskwa domowa – jak wyleczyć jej ugryzienie? Jak zwalczać?

    Pluskwa domowa to niewielki owad pasożytniczy, który żywi się krwią ssaków, w tym przede wszystkim ludzi. Ze względu na swój tryb życia i sposób odżywiania, owady te zyskały miano jednych z najbardziej uciążliwych pasożytów w środowisku domowym. Pozbycie się pluskiew jest niezwykle trudne, ponieważ owady te potrafią przetrwać w trudnych warunkach i mają zdolność do ukrywania się w najmniejszych szczelinach. Często problem pluskiew zostaje wykryty dopiero po pojawieniu się ugryzień, które mogą być źródłem silnego świądu oraz innych reakcji skórnych.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

logo Telemedi

Usługę zdalnej konsultacji z lekarzem świadczy Telemedi.
Regulamin świadczenia usługi dostępny jest tutaj.