Leworęczność  w świetle najnowszych badań naukowych
Katarzyna Szulik

Leworęczność w świetle najnowszych badań naukowych

Naukowcom z Uniwersytetu w Oksfordzie udało się zidentyfikować elementy genomu odpowiedzialne za leworęczność. Co ciekawie są one zlokalizowane w części mózgu odpowiedzialnej za tworzenie i rozumienie języka. Genetyka pozostaje ważnym, choć nie dominującym czynnikiem leworęczności — jedna czwarta mańkutów zostaje nimi właśnie z tego powodu. 

Wiarogodność badania, sfinansowanego ze środków UK Research and Innovation, podkreśla fakt, że przy jego realizacji wzięto pod uwagę genom 400 000 osób pochodzących z Wielkiej Brytanii, wśród których leworęczni stanowili niecałe 10 proc. Było to możliwe dzięki materiałom zgromadzonym w brytyjskim biobanku.

Leworęczni są lepsi w językach?

Naukowcy wyróżnili cztery rejony genetyczne mózgów osób badanych, a trzy z nich powiązali z aktywnością protein odpowiedzialnych za rozwój mózgu, konkretnie w zakresie wykształcania tak zwanego cytoszkieletu, który odpowiada za funkcjonowanie komórek ciała. Jak się okazało, u osób leworęcznych występują istotne różnice w strukturze mózgu w zakresie obszarów odpowiedzialnych za język. W ich przypadku lewa i prawa strona tego obszaru komunikuje się ze sobą w bardziej celowy i uporządkowany sposób. To może sugerować, że osoby leworęczne są szczególnie uzdolnione w zakresie językowym, aczkolwiek trzeba pamiętać, że nie u każdego mańkuta ta komunikacja zachodzi równie sprawnie, wiec trudno mówić o jednoznacznej tendencji. 

Badanie naukowców z Oxfordu jest pierwszym, w którym udało się stwierdzić, że różnice w cytoszkielecie związane z leworęcznością są widoczne w mózgu. Dodatkowo naukowcy odkryli powiązania między regionami genetycznymi związanymi z leworęcznością i mniejszym ryzykiem zachorowania na Parkinsona, ale również odrobinę wyższym prawdopodobieństwem zapadnięcia na schizofrenię. Te korelacje dotyczą jednak bardzo wąskiej grupy mańkutów i jako takie nie mogą być postrzegane jako standard.

Karmienie butelką a leworęczność

Leworęczność, jej przyczyny i implikacje od dawna fascynują naukowców. Badania z początku tego roku przeprowadzone przez naukowców z Uniwersytetu Waszyngtońskiego sugerują, że dominująca ręka wiąże się z długością i rodzajem karmienia w okresie niemowlęcym. Jak się okazuje, dzieci karmione butelką zostają mańkutami częściej od tych, których matki zdecydowały się na karmienie naturalne. Wspomniane wnioski zostały wyciągnięte na podstawie analizy sposobów karmienia u 60 tys. kobiet i ich dzieci. Badanie mówi o większej skłonności do leworęczności u dzieci karmionych sztucznym mlekiem, jednak nie sugeruje, by karmienie piersią miało cokolwiek wspólnego leworęcznością. To, która ręką będzie dominująca jest determinowane na etapie życia płodowego, co sugeruje genetyczne podłoże tych skłonności. Naukowcy sugerują jednak, że karmienie piersią może brać udział w zjawisku lateryzacji, czyli kształtowania się dominującej strony ciała. Kierunek lateryzacji jest wyznaczany na etapie płodowym, jednak ona sama kształtuje się do 6., a zdaniem niektórych behawiorystów nawet do 12 roku życia. 

Polecane dla Ciebie

Naukowe znaczenie mańkutów

Jeszcze 20 lat emu leworęczność była potępiana, a dzieci wykazujące tendencje do dominacji lewej strony ciała uczono posługiwania się prawą ręką. Na szczęście te praktyki porzucono i dziś leworęczność pozostaje rzadką, ale absolutnie normalną cechą.

Osoby leworęczne są jednak często wykluczane z udziału w badaniach naukowych z zakresu medycyny, ponieważ ich mózgi są zbudowane nieco inaczej, przez co uzyskanych wyników nie można przekładać na ogół populacji. Część naukowców pomimo tego uważa, że nauka wiele traci, pomijając osoby leworęczne, ponieważ tylko badając ich mózgi, można uzyskać pełne spektrum wiedzy na temat tego fascynującego organu i neurologii w ogóle. Wśród ciekawych obserwacji naukowych osób leworęcznych wskazano między innymi fakt, że w ich wypadku proces rozpoznawania twarzy zachodzi w obu półkulach mózgu, podczas gdy u praworęcznych za ten efekt odpowiedzialna jest jedynie prawa półkula.

  1. A.    Wiberg, M. Ng, Y. Al Omran i in., Handedness, language areas and neuropsychiatric diseases: insights from brain imaging and genetics, „Brain” 2019; DOI: 10.1093/brain/awz257.
  2. UK Research and Innovation, Genetic regions associated with left-handedness identified: Genetic regions associated with left-handedness identified and linked with brain architecture in language regions ”sciencedaily.com”[online], www.sciencedaily.com/releases/2019/09/190904194433.html, [dostęp:] 11.09.2019 r.
  3. P. P. Hujoel, Breastfeeding and handedness: a systematic review and metaanalysis of individual participant data. Laterality: Asymmetries of Body, "Brain and Cognition" 2018; 1 DOI: 10.1080/1357650X.2018.1555254.
  4. University of Washington, Long-term breastfeeding sheds light on whether an infant becomes right or lefthanded "sciencedaily.com” [online], www.sciencedaily.com/releases/2019/01/190107142231.htm, [dostęp:] 11.09.2019 r.
  5. R. M. Willems, L. Van der Haegen, S. E. Fisher, C. Francks, On the other hand: including left-handers in cognitive neuroscience and neurogenetics, "Nature Reviews Neuroscience" 2014; DOI: 10.1038/nrn3679.
  6. Radboud University Nijmegen, Call to scientists: Stop excluding left–handed people from scientific studies “sciencedaily.com” [online], www.sciencedaily.com/releases/2014/02/140213112640.htm, [dostęp:] 11.09.2019 r.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Lunatykowanie, sennowłóctwo – czy somnambulizm można wyleczyć?

    Lunatykowanie, inaczej somnambulizm lub sennowłóctwo, to zaburzenie snu występujące u osób dorosłych, ale jednak przede wszystkim u małych dzieci. Doświadcza go od kilku do kilkunastu procent najmłodszych. Czym jest ta przypadłość? Co wiadomo na jej temat?

  • Palilalia – co to, na czym polega?

    Palilalia to zaburzenia językowe, które charakteryzują się mimowolnym powtarzaniem sylab, słów lub fraz. Obserwowane są one zazwyczaj w przebiegu niektórych chorób neurodegeneracyjnych lub psychiatrycznych. Jakie są objawy palilalii? Jak je rozpoznać i na czym polega leczenie?

  • Abulia – czym jest? Objawy, przyczyny, leczenie

    Abulia to stan, który charakteryzuje się brakiem motywacji oraz woli do podejmowania jakichkolwiek aktywności. Skutkuje spadkiem zainteresowania, trudnościami z podejmowaniem decyzji i zubożeniem emocjonalnym. Abulia bardzo często współwystępuje z różnego rodzaju zaburzeniami o podłożu psychicznym. Jak wyleczyć abulię?  

  • Astenia – objawy, przyczyny, leczenie

    Astenia, czyli przewlekłe zmęczenie, to stan, w którym czujemy się nieustannie osłabieni, znużeni i towarzyszy nam brak motywacji. Astenia nie jest jednak zwykłym zmęczeniem, może być bowiem zarówno przyczyną, jak i objawem poważnych schorzeń oraz zaburzeń. Co to jest astenia? Jakie są jej objawy i jak wygląda leczenie?

  • Kompleks Elektry – na czym polega?

    Większość z nas – przede wszystkim za sprawą szkolnego nauczania i lekcji języka polskiego – słyszało o kompleksie Edypa i mniej więcej wie, na czym polega. Czym jest jednak kompleks Elektry i na czym polega?

  • Stres informacyjny – czym jest? Jak rozpoznać?

    Żyjemy w świecie, w którym z każdej strony jesteśmy bombardowani informacjami. Słuchamy radia, oglądamy telewizję, czy przeglądamy Internet w poszukiwaniu coraz to nowszych informacji. Jak się jednak okazuje, przeciążenie informacjami może przerodzić się w stres informacyjny. Jak go pokonać?

  • Syndrom oszusta – na czym polega?

    Masz wrażenie, że sukcesy, jakie osiągasz, są czystym przypadkiem? Czujesz, że nie zasługujesz na swoje osiągnięcia? Być może cierpisz na syndrom oszusta, który związany jest z brakiem wiary we własne możliwości. Według badań syndromu oszusta doświadcza w jakimś aspekcie swojego życia aż 70 proc. populacji. Jakie są jego przyczyny i jak go pokonać?

  • Syndrom Piotrusia Pana – na czym polega? Jak żyć z Piotrusiem Panem?

    Syndrom Piotrusia Pana to pojęcie określające mężczyznę, który pomimo swojego dorosłego wieku nie potrafi zachowywać się jak dorosła, dojrzała osoba. Piotruś Pan nie bierze odpowiedzialności za swoje czyny i prowadzi powierzchowne życie. Jak wygląda leczenie syndromu Piotrusia Pana i jak najskuteczniej z nim walczyć?

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij