Czym jest plan porodu i czy warto go przygotować?

Według standardów opieki okołoporodowej wprowadzonych rozporządzeniem ministra zdrowia w 2012 roku ciężarna powinna opracować plan porodu wraz z lekarzem lub położną. Zapoznaje się z nim personel uczestniczący w porodzie i opiekujący się noworodkiem w momencie przyjęcia do szpitala. Zawarte są w nim wyobrażenia ciężarnej na temat przebiegu porodu oraz pierwszych chwil z dzieckiem. Jednakże nie jest to dokument obowiązkowy. 

Dlaczego warto przygotować plan porodu?

Przede wszystkim zachęca on przyszłą mamę do wcześniejszego zastanowienia się nad swoimi potrzebami dotyczącymi porodu i umożliwia łatwe przekazanie tych uwag lekarzom, którzy mają obowiązek się do nich stosować (o ile pozwala na to sytuacja lub możliwości szpitala). Po drugie sprawia, że kobieta staje się aktywnym uczestnikiem tego wydarzenia — może stanowić o sobie i swoim dziecku. Jest wówczas niejako partnerem lekarzy. Dzięki takiemu planowi ciężarna może kształtować przebieg porodu z dużym wyprzedzeniem oraz uniknąć przykrych doświadczeń. Oczywiście warto po jego napisaniu zorientować się czy szpital jest w stanie spełnić wszystkie oczekiwania. Jeżeli nie są przestrzegane standardy opieki okołoporodowej, należy poinformować o tym dyrekcję szpitala lub rzecznika praw pacjenta.

Czy plan porodu działa?

Opowieści o złych doświadczeniach z porodówek krążą między mamami i wprawiają kolejne kobiety w przeświadczenie, że poród to coś strasznego. Składają się na to różne czynniki, niekiedy wbrew woli przyszłej mamy, np. podawanie leków przeciwbólowych, przymus rodzenia w pozycji wertykalnej, automatyzowanie porodu i odzieranie go z intymności, przyspieszanie porodu, zabieranie dziecka, przecinanie pępowiny zanim przestanie tętnić.

Te wszystkie określone prawem procedury wraz z planem tego wydarzenia mają sprawić, że kobieta poczuje się komfortowo i zyska większą szansę  na to, aby przeżyć poród w taki sposób, w jaki by chciała — z lekami przeciwbólowymi lub bez, z oksytocyną albo bez niej, z nacinaniem krocza albo bez.

Co powinien zawierać plan porodu?

Plan porodu uwzględnia wszystkie aspekty tego ważnego wydarzenia. Po pierwsze kobieta powinna zastanowić się, co sprawi, że na porodówce poczuje się intymnie i komfortowo, a co ten komfort zaburzy. Warto określić swoje preferencje dotyczące:

• miejsca porodu (pokój jednoosobowy, wieloosobowy, czy ma być przyciemnione światło, możliwość słuchania własnej muzyki, preferencje, co do korzystania z wanny, prysznica itp.),
• ubrania (własna koszula czy szpitalna),
• nagrywania, robienia zdjęć.

Drugi ważny aspekt, który należy określić w planie porodu to obecność osób towarzyszących. Warto, aby przyszła mama zastanowiła się nad tym:

• kto ma jej towarzyszyć, 
• czy zezwala na obecność studentów,
• czy chce ograniczyć liczbę obecnych osób do niezbędnego minimum.

Kolejnym krokiem jest określenie przygotowania do porodu. Warto zapisać swoje preferencje dotyczące lewatywy, golenia krocza, zakładania wenflonu po przyjęciu do szpitala. Jeżeli chodzi o poród, kobieta powinna sprecyzować swój stosunek do:

• znieczulenia, naturalnych metod łagodzenia bólu,
• sposobów przyspieszających poród (przebijanie pęcherza płodowego, podawanie oksytocyny),
• jedzenia i picia,
• nacinania krocza, cesarskiego cięcia,
• pozycji rodzenia.

Istotne jest też sprecyzowanie swoich wymagań, co do fazy po porodzie:

• czy dziecko ma zostać na brzuchu tak długo, jak to będzie potrzebne,
• kiedy ma zostać zmierzone i zważone,
• w co ma być ubrane,
• czym ma być karmione (w szczególności prośba o niedokarmianie noworodka),
• kiedy ma przebywać z matką na oddziale położniczym,
• czy kobieta chce uzyskać poradę konsultanta laktacyjnego.

Wymienione wyżej zagadnienia to tylko propozycja tego, na co przyszła mama może zwrócić uwagę personelowi przed porodem. Powinna również zastanowić nad tym czy jest coś, o czym musi go poinformować, np. o skłonności do omdleń, cukrzycy, przewlekłych chorobach itp.

Jak napisać plan porodu?

Niektóre szpitale oferują gotowe szablony planu porodu, w których wystarczy zaznaczyć odpowiednie punkty. Zanim kobieta zacznie go pisać, powinna zorientować się czy szpital, w którym zamierza rodzić, dysponuje takim formularzem. Jeżeli przyszła mama pisze go sama, może skorzystać z kreatorów, na przykład na stronie fundacji Rodzić po Ludzku albo napisać go zupełnie samodzielnie. Należy go stworzyć w formie listu do personelu medycznego i nie bać się zwracać do adresatów bezpośrednio. Oprócz krótkiego wstępu, w liście powinny być zawarte wszystkie istotne informacje. Nie ma znaczenia czy będzie to wykonane w formie opisowej czy w postaci wyliczeń.