Problem żywienia podczas choroby u dzieci

Dieta może stanowić wsparcie w trakcie kuracji, ale także stać się lekarstwem. Odpowiednie żywienie jest kluczową sprawą w powrocie do zdrowia: skraca czas trwania choroby, zmniejsza ryzyko powikłań, a dodatkowo wspomaga prawidłowy wzrost i rozwój.

Czego możemy się spodziewać?

W trakcie choroby organizm aktywizuje wszystkie siły do walki. Układ odpornościowy działa na najwyższych obrotach. Pogorszenie stanu odżywienia, ubytek masy ciała i osłabienie w chorobie nieodłącznie związane są z utratą apetytu u malucha. Dodatkowo mogą pojawić się trudności w połykaniu i gryzieniu, co również prowadzi do zmniejszenia przyjmowanych przez dziecko porcji.
Kolejnym problemem pojawiającym się w trakcie choroby są wymioty, biegunka i zaparcia. Te wszystkie dolegliwości mają niekorzystny wpływ na wchłanianie składników pokarmowych, tak bardzo potrzebnych podczas choroby i okresu rekonwalescencji. Poza tym zwiększają ryzyko odwodnienia. 

Żywienie podczas choroby – najważniejsze zasady

Zasadą, o której należy pamiętać w pierwszej kolejności, jest brak przymuszania dziecka do jedzenia. Dotychczasowe posiłki powinniśmy rozłożyć na więcej mniejszych porcji w ciągu dnia. Proste ulubione potrawy dziecka powinny być pierwszym wyborem, aby maluch odzyskał apetyt. Na ogół takie posiłki niestety nie są zbyt urozmaicone, przez co ich wartość odżywcza może być niewystarczająca w okresie choroby.

Nie wolno zapominać o odpowiednim nawodnieniu. Woda to najlepszy wybór, ale jeśli dziecko nie ma na nią ochoty – można mu podać delikatne kompoty bez cukru, gotowane na świeżych sezonowych owocach. Jeśli nie mamy dostępu do nich dostępu, sprawdzą się również owoce mrożone.

Po ustąpieniu najcięższych dolegliwości powinniśmy zadbać o uzupełnienie diety dziecka o białko, energię oraz potrzebne witaminy i składniki mineralne celem powrotu do stanu odżywienia sprzed choroby.

Zwróćmy szczególną uwagę na dietę dziecka, która powinna być źródłem dobrze przyswajalnego białka, węglowodanów złożonych czy tłuszczy o wysokiej jakości. Odpowiednia dzienna podaż energii – na którą zapotrzebowanie w trakcie choroby wzrasta średnio o 10% - jest niezbędna do prawidłowego rozwoju fizycznego i psychicznego dziecka, ale może też skrócić czas trwania choroby. Energia wykorzystywana jest także na kontrolowanie procesów wzrastania, dlatego podczas choroby lub tuż po jej zakończeniu rodzice powinni zwrócić szczególną uwagę na dostarczenie dziecku wszystkich składników odżywczych. Należy zadbać o to, aby dieta dziecka była bogata w pełnowartościowe białko. Jadłospis malucha w trakcie powrotu do zdrowia powinien dostarczać mu takie immunoskładniki, jak witamina A, C i D oraz cynk, kwasy omega-3 i inne.

Immunoskładniki – jak działają i gdzie możemy je znaleźć?

Witamina A – bierze udział w syntezie białek i w przemianach lipidów (tłuszczów), zapewnia prawidłowe działanie tkanki nabłonkowej skóry i błon śluzowych. Pomaga w syntezie śluzu, który chroni tkankę nabłonkową i zapobiega zakażeniom przewodu pokarmowego oraz dróg oddechowych. Wzmacnia układ immunologiczny, wpływa na zwiększone wytwarzanie ciał odpornościowych krwi – białych krwinek. Najbardziej bogate źródła witaminy A są pochodzenia zwierzęcego: mięso i produkty mięsne, ryby, produkty mleczne, jaja. Jednak witaminę A znajdziemy również w pieczywie pełnoziarnistym, zielonych warzywach, marchwi, pomidorze (B-karoten).

Witamina C – aktywizuje organizm do pierwszej obrony przed intruzem jeszcze przed rozpoczęciem infekcji, chroni organizm przed szkodliwym działaniem wolnych rodników. Jest zaliczana do witamin antyoksydacyjnych. Uszczelnia i wzmacnia naczynia krwionośne, co zapobiega łatwemu tworzeniu się sińców, krwotoków i krwawień dziąseł. Hamuje także utlenianie tzw. złego cholesterolu LDL, tym samym zmniejszając możliwość wystąpienia patologicznych zmian miażdżycowych. Główne źródła witaminy C w diecie: dzika róża, rokitnik, czarna porzeczka, natka pietruszki, czerwona papryka, dereń, chrzan, brukselka.

Witamina D – znana wszystkim jako witamina słońca. Poza regulacją metabolizmu wapnia, ma również duże znaczenie w modulowaniu układu immunologicznego. Źródłem witaminy D jest synteza w skórze pod wpływem promieni słonecznych (UVB). W formie naturalnej występuje też w tłustych rybach, żółtku jaja, pełnotłustych produktach mlecznych. Ze względu na powszechne występowanie niedoborów zaleca się suplementację witaminy D3 doustnie.

Cynk – jest niezbędny każdej komórce, reguluje pracę ponad 300 enzymów. Wpływa pozytywnie na układ immunologiczny, zwiększając odporność organizmu. Jego odpowiedni poziom w diecie ma związek z prawidłowym funkcjonowaniem skóry i błon śluzowych. Możemy znaleźć go w pestkach dyni, kaszy gryczanej, serze żółtym, kakao naturalnym oraz płatkach owsianych.

Kwasy omega-3 – dostarczają budulca do produkcji hormonów przeciwzapalnych – tzw. Eikozanoidów – które pomagają usprawniać pracę układu odpornościowego. Nie sposób wyliczyć wszystkie korzyści, jakie nam dają kwasy omega-3 – pojawia się coraz więcej badań udowadniających ich wspaniałe właściwości. Możemy je znaleźć w rybach, skorupiakach, algach, migdałach, orzechach włoskich, olejach roślinnych (olej lniany, olej arachidowy i olej rzepakowy).

A co po chorobie?

Kiedy sama dieta nie wystarczy

Powrót do zdrowia może charakteryzować się zwiększonym apetytem u dziecka, co ucieszy niejednego rodzica. Warto wykorzystać ten czas na podawanie pełnowartościowych pokarmów. Podaż posiłków o zwiększonej kaloryczności i wartości odżywczej umożliwi szybszy powrót do zdrowia. Możemy rozważyć również uzupełnienie diety w medyczne preparaty odżywcze dopasowane do potrzeb dziecka pod względem wartości odżywczej oraz smaku. Dostępne preparaty są bogate w łatwo przyswajalne białko, witaminy i składniki mineralne potrzebne w okresie rekonwalescencji. Produkty przeznaczone dla dzieci występują w formie płynnej i mogą doskonale sprawdzić się zarówno w trakcie choroby – zastępując posiłek – jak i wzbogacając potrawy – np. jako składnik koktajlu. Mogą też uzupełnić dietę po zakończeniu choroby, czyli w okresie rekonwalescencji.