Pryszczata może być tylko młodość?

I znowu wygrywa młodość

Trądzik młodzieńczy rozwija się szybko. Często wydaje się, że choroba znika, aby po chwili pojawić się znowu. U dorosłych natomiast to schorzenie rozwija się stopniowo³. Nie można przewidzieć czasu trwania trądziku. U większości osób zmiany mają tendencję do ustępowania po 3–5 latach, lecz niektórzy zmagają się z nim nawet ponad 10 lat². Problemem są także następstwa trądzikowe, czyli blizny i/lub zabarwione plamki. Można zdefiniować według czasu dwa podtypy trądziku kobiecego: trwały (od okresu dojrzewania do dorosłości) i późny (występujący po 25 roku życia), występujący odpowiednio u około 80 i 20% przypadków⁴. Trądzik u dorosłej kobiety, który często ma charakter przewlekły, wywiera na nią znaczący negatywny wpływ psychologiczny, społeczny i emocjonalny⁵.

Jaką część twarzy możne dotknąć trądzik?

Trądzik dorosłych ma zwykle łagodne lub umiarkowane nasilenie i wykazuje więcej zmian zapalnych i mniej zaskórników w porównaniu z trądzikiem nastolatków. U nastolatków zmiany obejmują czoło, nos, podbródek, natomiast u dorosłych kobiet zazwyczaj pojawiają się na dolnej części twarzy oraz szyi i często związane są z okresem przedmiesiączkowym⁵. Są to głównie zaskórniki zamknięte i otwarte, z kolei czerwone zmiany zapalne mogą wystąpić w dalszych etapach rozwoju choroby⁵. Z kolei u kobiet dorosłych występują zarówno zmiany skórne zapalne jak i niezapalne, występowanie pojedynczego typu zmian jest rzadkie¹.

Kto jest winien?

W przebiegu tworzenia się zmian trądzikowych pojawiają się²:

• nadprodukcja łoju, łojotok,
• zaburzenia rogowacenia ujść jednostek włosowo-łojowych,
• kolonizacja gruczołów łojowych przez bakterie: Cutibacterium acnes (dawniej: Propionibacterium acnes), 
• rozwój stanu zapalnego.

Zjawiska raczej układają się w sieć powiązań, niż w logiczną sekwencję zdarzeń².

Choroba może być wywołana przez wiele czynników^1,2,5:

• zmiany hormonalne – 83% kobiet okresie przedmiesiączkowym obserwuje pogarszanie się zmian trądzikowych. Dodatkowo zaostrzenie trądziku powoduje podwyższenie poziomu hormonów zwanych androgenami (często obserwowane w przebiegu zespołu jajników policystycznych),
• palenie papierosów – związane z pojawieniem się niezapalnych zmian skórnych,
• kosmetyki – ze względu na zatykanie ujścia mieszka włosowego czy gruczołów łojowych,
• dieta – jej wpływ na wystąpienie czy zaostrzenie trądziku jest obecnie badany, jednak wykazano istnienie pewnego związku pomiędzy konsumpcją mleka a trądzikiem o nasileniu umiarkowanym do silnego. Ponadto niskie spożycie owoców, warzyw czy ryb może też wpływać niekorzystnie na trądzik,
• leki – trądzik może ulec nasileniu przez przyjmowanie następujących grup leków: kortykosteroidy, hormon adrenokortykotropowy, leki przeciwpadaczkowe, leki przeciwdepresyjne, leki przeciwgruźlicze, halogenki, witamina B12 oraz barbiturany,
• inne czynniki: stres, predyspozycje genetyczne, brak ciąż, praca w biurze,
• słońce – brak jest obecnie jakichkolwiek dowodów by promieniowanie słoneczne wywiera jednoznacznie korzystny, bądź negatywny wpływ na zmiany trądzikowe, ale brane jest ono pod uwagę².

Sposoby na trądzik^2,6

Należy mieć świadomość, że stosowanie jakiejkolwiek terapii nie gwarantuje całkowitego wyleczenia, czyli pozbycia się trądziku na zawsze. Po zaprzestaniu leczenia można się spodziewać stopniowego nawrotu zmian chorobowych.

Spektrum miejscowych terapii przeciwtrądzikowych znacznie się rozwinęło w ostatnich latach i dostępne są różne miejscowe leki, od kwasu azelainowego, antybiotyków, retinoidów i nadtlenku benzoilu do kilku ustalonych kombinacji tych substancji czynnych. Podstawowym postępowaniem jest leczenie miejscowe, które jest skuteczne u 60% pacjentów. Jedną z substancji czynnych wykazującą wielokierunkowe działanie na większość przyczyn powstawania trądziku jest kwas azelainowy (dostępny m.in. w produktach Skinoren). Dzięki dobrej tolerancji i niewywoływaniu zjawiska lekooporności, może być z powodzeniem stosowany w leczeniu zmian trądzikowych u dorosłych. 

Nie ma tego złego⁷?

Niektórzy eksperci uważają, że jest to związane z nadmierną produkcją sebum przez gruczoły łojowe, ale prawdopodobnie odpowiadają za to również inne czynniki. Wyniki badania opublikowane niedawno w „Journal of Investigative Dermatology” mogą potwierdzać tę obserwację. Za przyczynę podejrzewa się istnienie związku pomiędzy obecnością w komórkach dłuższych telomerów a opóźnionym procesem starzenia skóry. Telomery to zakończenia materiału genetycznego człowieka upakowanego w chromosomach. Ich rolą jest ochrona materiału genetycznego przed uszkodzeniem, które mogłoby nastąpić podczas podziałów komórkowych. Ponadto skracanie długości telomerów jest jednym z elementów procesu starzenia się. W związku z tym, za podstawę zjawiska opóźnionego starzenia się skóry trądzikowej, podejrzewa się obecność dłuższych telomerów.

Wśród dermatologów dominuje obecnie pogląd, że prawidłowe postępowanie w trądziku powinno polegać przede wszystkim na zapobieganiu procesom bliznowacenia. Można to osiągnąć jedynie przez jak najwcześniejsze wprowadzenie skutecznego leczenia² – ze świadomością, że walczymy z chorobą przewlekłą.

Źródła:

1. Reszko A, Berson D. Postadolescent acne in women. UpToDate. Topic 13615 Version 
2. Szepietowski J. Trądzik zwyczajny: patogeneza i leczenie. Konsensus Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego. Przegl Dermatol 2012; 99: 649–673.
3. Poli F i wsp. An epidemiological study of acne in female adults: results of a survey conducted in France. J Eur Acad Dermatol Venereol 2001; 15(6): 541–5.
4. Preneau S, Dreno B. Female acne - a different subtype of teenager acne? J Eur Acad Dermatol Venereol. 2012; 26: 277– 282.
5. Thiboutot D, Zaenglein A. Pathogenesis, clinical manifestations, and diagnosis of acne vulgaris. UpToDate. Topic 39 Version 25.0. 
6. Graber E. Treatment of acne vulgaris. UpToDate Topic 42 Version 38.0.
7. Ribero S i wsp. Acne and Telomere Length: A New Spectrum between Senescence and Apoptosis Pathways. Journal of Investigative Dermatology. 2017; 137: 513–515.

Artykuł sponsorowany