Masło czy margaryna? Porównanie wartości odżywczych,  zawartości witamin i wpływu na zdrowie
Maria Brzegowy

Masło czy margaryna? Porównanie wartości odżywczych, zawartości witamin i wpływu na zdrowie

60% Polaków* używa masła codziennie lub kilka razy w tygodniu. 77% z nich sięga po nie częściej niż po margarynę. Czy jest to dobra praktyka? Czy masło rzeczywiście jest lepsze? Jaki wpływ na zdrowie mają te tłuszcze?

Czym różnią się od siebie masło i margaryna?

Z technologicznego punktu widzenia, masło to produkt, który można otrzymać zarówno ze śmietany (czyli ukwaszonej śmietanki), jak i ze śmietanki. Zawiera od 80-90% tłuszczu mlecznego, nie więcej niż 16% wody i max 2% suchej masy beztłuszczowej mleka. Surowcem do jego wytwarzania jest przede wszystkim mleko krowie, ale i też mleko innych ssaków. 

Margaryna to z kolei produkt pochodzenia roślinnego (z ewentualnym dodatkiem mleka). Zawartość tłuszczu w margarynie mieści się w zakresie od ok. 40 do 80%. Wyróżniamy margaryny miękkie oraz twarde.

Czy masło/ margaryna zawiera witaminy?

Teoretycznie, masło zawiera witaminę A. Z żywieniowego punktu widzenia nie ma to jednak większego znaczenia. Naszym zdaniem, lepszym jej źródłem (a ściślej – retinoidów) będzie w tym wypadku mleko i jego przetwory (dodatkowo – źródło wapnia) oraz żółtko jaja. Margaryna zawiera nieco mniej tej witaminy, ale jest z kolei „lepszym” źródłem witaminy E** 

Masła oraz margaryny nie są produktami niezbędnymi w naszej diecie. W polskich domach utarło się przeświadczenie, że przykładowo masło, jest konieczne dzieciom i osobom starszym dla lepszego wzroku. To nieprawda! Obok znikomych wartości odżywczych, masło dostarcza ogromu kilokalorii oraz kwasów tłuszczowych trans.

Polecane dla Ciebie

Masło czy margaryna?

Instytut Żywności i Żywienia w Warszawie oraz Zakład Medycyny Społecznej i Zdrowia Publicznego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego sprawdzili 44 najpopularniejsze tłuszcze do smarowania pieczywa i pieczenia, kontrolując je pod kątem zawartości szkodliwych dla naszego zdrowia tłuszczów trans. I choć większość z nas uważała do tej pory, że lepsze jest masło aniżeli margaryna, wyniki badań jednoznacznie pokazały, że pewne rodzaje margaryn są „lepsze” (podkreślamy „lepsze” w cudzysłowie) niż masło. W analizie 23 marek margaryn, 16 marek miksów tłuszczowych i 5 marek masła, w tych ostatnich, procentowa zawartość tłuszczów trans zawierała się w przedziale 2-3%, podczas gdy w miękkich margarynach kubkowych 0,1-1,1%, w miksach - 0,2-5%, a w margarynach twardych (tzw. kostki do pieczenia) – 0,2-22% (!).

Choć badania wykazały większy udział tłuszczów trans w masłach w porównaniu do margaryn miękkich, warto pamiętać, że mniej – w tym wypadku – wcale nie oznacza diametralnie lepiej. To wciąż tłuszcze trans szkodliwe dla naszego zdrowia.

Czy masło i margaryna są zdrowe?

Zarówno w maśle, jak i w margarynie znajdują się szkodliwe dla naszego zdrowia tłuszcze trans. Zdaniem Profesora Mirosława Jarosza, dyrektora Instytutu Żywności i Żywienia:

„O tłuszczach trans nie można powiedzieć nic dobrego. Przyczyniają się one m.in. do powstawania w organizmie człowieka stanu zapalnego, który sprzyja rozwojowi wielu groźnych chorób, w tym m.in. chorób sercowo-naczyniowych (zawały, udary), nowotworów, cukrzycy czy zaburzeń płodności. W związku z negatywnym wpływem tłuszczów trans na zdrowie zaleca się, aby ich spożycie było tak niskie jak to tylko możliwe. Maksymalna zawartość tłuszczów trans w dziennej racji pokarmowej powinna ograniczać się do 1 proc. dostarczanej z pożywieniem energii”.

Czy masło zawiera laktozę?

W ostatnich latach obserwuje się znaczny wzrost (albo i też lepszą rozpoznawalność) wielu nietolerancji pokarmowych. Wśród nich, czołowe miejsce zajmuje nietolerancja laktozy, która znacznie ogranicza codzienny jadłospis cierpiącego na nią pacjenta. Część osób może pozwolić sobie jednak na niewielkie ilości fermentowanego nabiału, takiego jak kefir czy jogurt, ale są i tacy, którzy negatywnie reagują na każdą ilość laktozy. Masło, które powstaje przecież z mleka, należy do produktów, na które takie osoby uważać muszą. Okazuje się jednak, że znaczenie może mieć również sposób wytwarzania masła. Wyrób wyprodukowany ze śmietany (ukwaszonej śmietanki) zawiera mniej cukru mlecznego – co stanowi ważną informację dla osób, których organizm pewne ilości laktozy toleruje.

Masło to produkt otrzymywany z mleka krowiego – będzie więc zawierał laktozę. Podobnie z niektórymi margarynami, w procesie produkcji których wykorzystuje się mleko. O ile dla części społeczeństwa nie ma to żadnego znaczenia, o tyle dla osób nietolerujących tego cukru mlecznego, dodatek masła do różnych potraw może spowodować (bolesny) dyskomfort.

Co zamiast masła i margaryny?

Masło czy margaryna w diecie nie są niezbędne. Fakt, pozwalają na podkreślenie smaku wybranych posiłków, głównie kanapek. Nie oznacza to jednak, że pozostają niezastąpione! Weźmy przykład z mieszkańców krajów śródziemnomorskich, których dieta została uznana za jeden z najlepszych modeli żywienia na świecie. Zamiast smarować pieczywo masłem czy margaryną, maczają je w świeżej oliwie. To nie tylko wspaniały dodatek smakowy, ale i rewelacyjny suplement wielonienasyconych kwasów tłuszczowych omega-3, które – w przeciwieństwie do tych nasyconych, obecnych w maśle czy margarynie – korzystnie wpływają na nasze serce, układ nerwowy, a także wygląd skóry i ogólne samopoczucie. 

*spośród 600 ankietowanych, w latach 2014/2015
**na podstawie kalkulatora dietetycznego Aliant

Literatura
1.    Chudy S., Makowska A., 2015, Jakość handlowa polskiego masła, Kwartalnik Prawo-Społeczeństwo-Ekonomia, 1, 15-25
2.    Jak ograniczyć spożycie tłuszczów trans, www.zdrowie.pap.pl, dostęp 22.01.2018

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • ABC biegania. Od czego zacząć przygodę z bieganiem?

    Bieganie wyszczupla sylwetkę, wzmacnia mięśnie, pozwala na trening w zasadzie w każdych warunkach i okolicznościach. Można biegać zarówno na siłowni (na bieżni), jak i pod gołym niebem. Na początku bieganie wymaga chwili przygotowania i dostosowania swojego organizmu do nowych warunków, jednak w miarę zdobywania doświadczenia i wiedzy staje się codziennym nawykiem. Od czego zacząć, aby nie zrobić sobie krzywdy?

  • 5 patentów na lekkostrawną Wielkanoc

    Za chwilę zasiądziemy do wielkanocnego, obfitego stołu. Tylko podczas jednego dnia możemy dostarczyć do organizmu średnio około 4000 kalorii. Poprzez zachowanie odrobiny rozsądku i przygotowanie mniej kalorycznych potraw, uchronimy się przed zbędnymi kilogramami i niestrawnością.

  • Chrzan i ćwikła – wielkanocne trawienie pod kontrolą

    Chrzan i ćwikła to niemalże symbol Świąt Wielkanocnych. Nie może ich zabraknąć na naszych stołach – nie tylko ze względu na tradycję. Doskonale wpływają też na trawienie.

  • Dlaczego warto biegać? Korzyści wynikające z treningów biegowych

    Do zalet biegania, poprawiających nasze zdrowie i możliwości fizyczne, chyba nie trzeba nikogo przekonywać. Regularnie wykonywana aktywność fizyczna przyczynia się do poprawy parametrów krwi, obniżenia odkładającego się w naczyniach cholesterolu, uregulowania glikemii i uwrażliwienia tkanek na insulinę. Zapobiega to rozwijaniu się chorób, takich jak cukrzyca, miażdżyca tętnic, choroby serca i układu krążenia. Jeśli należysz do osób, które bardziej niż zasadę „lepiej zapobiegać niż leczyć” cenią efektywność w pracy – tutaj również bieganie może okazać się czynnikiem wpływającym na Twoje lepsze wyniki. Dlaczego warto uwzględnić biegową terapię antystresową w naszym planie dnia?

  • Nunchi – na czym polega koreański przepis na relacje międzyludzkie?

    Czym jest tajemnicze nunchi – element koreańskiej kultury, który ma zapewnić zdrowe relacje międzyludzkie, a co za tym idzie również dobrostan psychiczny. Czy taka strategia ma szansę sprawdzić się także w Polsce?  

  • Jak się przygotować do maratonu?

    Przygotowania do maratonu należy rozpocząć jak najwcześniej. Specjaliści zalecają, aby stopniowo zwiększać dystans treningów biegowych. Poprawę wydolności organizmu można uzyskać również poprzez inne formy aktywności – pływanie czy jazdę na rowerze. W czasie treningów ważna jest także regeneracja i wykonywanie przerw w cyklach ćwiczeń. Dostępnych jest szereg zabiegów sprzyjających regeneracji powysiłkowej, np. pole magnetyczne i masaż pneumatyczny.

  • Masaż sportowy – rodzaje, technika, efekty

    Masaż sportowy wykonywany jest przez fizjoterapeutę, który dostosowuje techniki masażu do danej dyscypliny i rodzaju ewentualnej kontuzji. Masaż sportowy nóg, grzbietu i pleców może także poprawić ciśnienie krwi, tętno oraz zwiększać krążenie i przepływ limfy. Ko Z tego typu zabiegów powinny korzystać nie tylko osoby ćwiczące na co dzień, ale także pacjenci skarżący się na ogólne przemęczenie i stres.

  • Na czym najlepiej smażyć? Olej, oliwa, masło czy smalec?

    Smażenie to najczęściej wybierana i najbardziej znana metoda obróbki termicznej pożywienia. Na przestrzeni lat powstało wiele mitów i kontrowersji w tym temacie, szczególnie jeśli chodzi o to, na czym najlepiej smażyć. Olej, oliwa, masło, smalec, a może najlepiej beztłuszczowo? Dlaczego nie każdy olej nadaje się do smażenia? W tekście poniżej rozwiewamy wszelkie wątpliwości.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij