Witamina B3 (niacyna, PP) – funkcja w organizmie, suplementacja, niedobór, nadmiar
Alicja Świątek

Witamina B3 (niacyna, PP) – funkcja w organizmie, suplementacja, niedobór, nadmiar

Witamina B3 bierze udział w wielu procesach metabolicznych organizmu, wpływa na skórę, układ nerwowy i pokarmowy. Niedobór i nadmiar niacyny może być bardzo groźny dla zdrowia. Najlepszym źródłem tej witaminy są produkty pochodzenia zwierzęcego, dlatego osoby, które stosują dietę wegetariańską lub eliminacyjną, powinny szczególnie kontrolować jej poziom. Na rynku są dostępne preparaty zawierające witaminę B3 zarówno w postaci jednoskładnikowej, jak i multiwitamin. Które suplementy zawierające witaminę B3 wybrać, z czym łączyć nicacynę, aby zwiększyć jej przyswajanie? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

Witamina B3, inaczej niacyna lub witamina PP, stanowi wspólną nazwę dla dwóch związków o podobnym działaniu, tj. kwasu nikotynowego i nikotynamidu. Niacyna wpływa na prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego i pokarmowego oraz prawidłowy stan skóry (łagodzi trądzik). Ze względu na ogromne znaczenie, jakie witamina PP odgrywa w organizmie, należy zapewnić jej odpowiednią ilość dostarczaną wraz z dietą, a gdy jest to niewystarczające rozważyć suplementację.

Niacyna – rola witaminy B3 w organizmie

Witamina B3 (niacyna) jest nazwą ogólną przyjętą dla dwóch związków o tej samej aktywności biologicznej – kwasu nikotynowego oraz nikotynamidu. Określana jest także jako witamina PP (czynnik przeciwpelagryczny). Niacyna jest prekursorem dwóch ważnych koenzymów: NAD i NADP, uczestniczących w wielu przemianach biochemicznych. Związki te biorą udział w kluczowych procesach katabolicznych (glikoliza, cykl Krebsa) oraz anabolicznych (powstawanie kwasów tłuszczowych, synteza cholesterolu). Witamina B3 jest nieodzownym elementem potrzebnym do syntezy hormonów sterydowych, powstających z cholesterolu, jak np. hormony płciowe, czy kortyzol oraz insuliny i tyroksyny. Niacyna pełni także kluczową rolę w prawidłowym funkcjonowaniu układu nerwowego, co potwierdzają korzystne efekty uzyskiwane podczas suplementacji dużą dawką witaminą B3 (ok. 1 g dziennie) niektórych przypadków pacjentów z chorobami ośrodkowego układu nerwowego. Poprzez pośrednie działanie kwas nikotynowy wpływa na serce, poprawiając krążenie.

Dawkowanie witaminy B3

Suplementacja preparatami z witaminą B3 zalecana jest osobom ze zwiększonym zapotrzebowaniem na ten związek. W tej grupie znajdują się zazwyczaj:

  • osoby po przebytej infekcji,
  • ludzie starsi (zwłaszcza z upośledzonym procesem wchłaniania),
  • sportowcy ze zwiększoną intensywnością fizyczną,
  • osoby stosujące diety eliminacyjne z licznymi ograniczeniami,
  • osoby prowadzące nieregularny tryb życia.

Zgodnie z normami obowiązującymi w Polsce, zalecane spożycie (RDA) witaminy B3 wynosi odpowiednio dla kobiet 14 mg/osobę/dobę, a dla mężczyzn 16 mg/osobę/dobę. Natomiast podczas leczenia zaleconego w konkretnych przypadkach przez lekarza prowadzącego, dawki stosowanej niacyny osiągają poziom nawet 1,5 – 6 gram dziennie (np. w miażdżycy).

Powiązane produkty

Objawy i skutki niedoboru witaminy B3

Witamina B3 w znaczący sposób wpływa na skórę oraz właściwe funkcjonowanie układu nerwowego i pokarmowego. Dlatego niedobór B3 objawia się przede wszystkim zaburzeniami skórnymi oraz ze strony tych układów.  Niedobór tej witaminy prowadzi do pogorszenia stanu skóry, która staje się szorstka. Mogą pojawić się przebarwienia i stany zapalne skóry oraz błon śluzowych jamy ustnej (w  tym pleśniawki). Obserwuje się również problemy neurologiczne, takie jak depresja, stany lękowe czy zaburzenia orientacji. Utrzymujący się przez dłuższy czas. Ponadto obniżony poziom niacyny w organizmie może spowodować wystąpienie pelagry. Dochodzi wówczas do stanów zapalnych skóry, biegunki, nieprawidłowej przemiany materii i metabolizmu cukrów oraz zaburzeń psychicznych. Nieleczona pelagra może być niebezpieczna dla zdrowia, a nawet doprowadzić do śmierci pacjenta.

Objawy i skutki nadmiaru witaminy B3

W fizjologicznych warunkach, gdy organizm pracuje prawidłowo, nadmiar witaminy B3 dostarczanej z pożywieniem, metabolizowany jest w wątrobie i usuwany wraz z moczem. Natomiast nadmierna, dodatkowa suplementacja objawia się uderzeniami gorąca oraz zaczerwienieniem twarzy, a gdy trwa zbyt długo, może doprowadzić do uszkodzeń wątroby. Stosowanie bardzo dużych dawek witaminy B3, jakie są przykładowo podawane podczas leczenia farmakologicznego, w konkretnych jednostkach chorobowych (powyżej 1 grama) mogą prowadzić do pojawienia się działań niepożądanych. Najczęściej występują wówczas objawy skórne, takie jak: wysypka, zaczerwienienie, suchość i swędzenie skóry oraz wypryski. Dodatkowo niekiedy obserwuje się zaburzenia rytmu serca oraz ze strony przewodu pokarmowego, podwyższenie poziomu cukru we krwi i ostrą niewydolność wątroby.

Przeciwwskazaniem do dodatkowej suplementacji witaminy B3 jest dna moczanowa (może nasilić swój przebieg po podaniu niacyny) oraz astma i alergia (witamina B3 wzmaga wydzielanie histaminy).

Jakie są źródła witaminy B3?

Witamina B3 jest w znikomym stopniu syntezowana w organizmie z tryptofanu i dlatego musi być dostarczana wraz ze spożywanymi pokarmami. Bogatym źródłem niacyny są produkty mięsne – zwłaszcza drobiowe oraz cielęce, podroby, wątróbka i ryby. Można ją również znaleźć w pokarmach roślinnych, jednak przyswajalność w tym przypadku jest bardzo niska i jedynie 25% pochodzącej z surowców roślinnych witaminy B3 zostaje spożytkowana przez organizm. Dodatkowo, aby nie dopuścić do wystąpienia niedoborów niacyny należy również pamiętać o dostarczaniu w codziennej diecie naturalnego prekursora niacyny, czyli tryptofanu. Bakterie jelitowe występujące w przewodzie pokarmowym przekształcają ten związek do witaminy B3.

Suplementy – którą witaminę B3 wybrać?

Witamina B3 występuje w postaci preparatów multiwitaminowych, a także jednoskładnikowych, zawierających tylko tę witaminę. Na znacznie lepszą przyswajalność witaminy PP wpływa łączenie jej z innymi witaminami z tej grupy, zwłaszcza witaminą B1, witaminą B2 oraz witaminą B5, a także stosowanie witaminy C, fosforu oraz chromu. W związku z dość powszechnym zjawiskiem, jednoczesnego niedoboru innych witamin z grupy B oraz ich wpływie na zwiększone wchłanianie niacyny, warto stosować preparaty zawierające kompleks tych składników. Suplementując wit. B3, warto ograniczyć spożycie cukru, ponieważ jego nadmierna ilość w diecie prowadzi do jej utraty. Dodatkowo należy dostarczać produkty wysokobiałkowe, które są niezbędne do syntezy prekursora witaminy B3, czyli tryptofanu.

Preparaty zawierające witaminę PP najlepiej przyjmować po posiłku, aby ograniczyć działania niepożądane ze strony przewodu pokarmowego, jak np. mdłości.
  1. D. Różańska i in., Wpływ procesów kulinarnych na zawartość wybranych witamin w żywności. Cz. II Tiamina, Ryboflawina, niacyna, „ptfarm.pl” [online], https://www.ptfarm.pl/pub/File/Bromatologia/2013/3/BR%203-2013%20s.%20250-257.pdf, [dostęp:] 18.01.2021
  2. K. Stoś, Uchwała nr 8/2019 Zespołu ds. Suplementów Diety z dnia 11 czerwca 2019 r. w sprawie wyrażenia opinii dotyczącej maksymalnej dawki niacyny w zalecanej dziennej porcji w suplementach diety, „gis.gov.pl” [online],  https://gis.gov.pl/wp-content/uploads/2019/05/Uchwa%c5%82a-8_2019-niacyna.pdf, [dostęp:] 18.01.2021.
  3. Praca zbiorowa, Witaminy prawda i mity, „biotechnologia.wpt.uni.opole.pl” [online],  http://biotechnologia.wpt.uni.opole.pl/wp-content/uploads/WITAMINY-PRAWDA-I-MITY.pdf, [dostęp:] 18.01.2021 r.
  4. N. Barnasz i in., Witaminy w pigułce. Witamina B3, „jagiellonskiecentruminnowacji.pl” [online],
  5. https://www.jagiellonskiecentruminnowacji.pl/wp-content/uploads/2019/01/witamina_b3.pdf, [dostęp:] 18.01.2021 r.
  6. U. Strunz, Witaminy czy i dlaczego pomagają. Kiedy i jak bezpiecznie je stosować, „wydawnictwovital.pl” [online], https://wydawnictwovital.pl/wp-content/uploads/2018/01/Witaminy-czy-i-dlaczego-pomagaja-_sklad_edited.pdf, [dostęp:] 18.01.2021 r.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Jak dawkować melatoninę na sen? Czy pomaga zasnąć?

    Melatonina to kluczowy hormon procesu zasypiania. Jej niedobory mogą niekorzystnie wpływać na zachowanie prawidłowego cyklu okołodobowego, a tym samym przyczyniać się do występowania zaburzeń wielu mechanizmów zachodzących w organizmie. Ilość wydzielanej melatoniny zmniejsza się wraz z wiekiem, przez co najbardziej narażone na jej niedobory są osoby starsze. Jakie inne funkcje spełnia hormon snu, jak należy go suplementować i czym objawiają się niedobory melatoniny? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Czym jest i jak działa żeń-szeń? Zastosowanie i przeciwwskazania do stosowania Panax ginseng

    Żeń-szeń, nazywany również ginsengiem lub wszechlekiem, jest jednym z najlepiej opisanych adaptogenów. Według medycyny chińskiej powinno się go stosować jedynie w miesiącach zimowych. Żeń-szeń może wpływać na poprawę funkcji kognitywnych (poznawczych), poprawia samopoczucie i pamięć, łagodzi stres oraz działa korzystnie na skórę i potencję seksualną. Na rynku można kupić wiele preparatów z żeń-szeniem, zarówno w formie tabletek czy kapsułek, jak i płynnych ekstraktów. Który preparat z żeń-szeniem wybrać, jaka jest dzienna zalecana dawka tego adaptogenu oraz w jakiej porze dnia należy zażywać ten suplement? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Cytrynian magnezu, zwykły magnez, a może magnez z witaminą B6 – który wybrać?

    W aptekach i sklepach z suplementami dostępnych jest kilka form magnezu. Jedne preparaty występują w postaci magnezu z witaminą B6, inne określane są mianem cytrynianu magnezu (także w wersji z pirydoksyną), a jeszcze inne oferowane są w formie samego magnezu. Magnez można kupić zarówno w formie tabletek, kapsułek, saszetek z proszkiem do rozpuszczania w wodzie, jak i w postaci płynu czy żelek. Czym różnią się poszczególne suplementy, które połączenie jest najskuteczniejsze i najlepiej przyswajalne oraz dlaczego magnezu nie wolno łączyć z preparatami zawierającymi żelazo i wapń? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Co to jest cholekalcyferol – czyli jak powstaje witamina D w kapsułkach?

    Cholekalcyferol jest formą witaminy D3, która jest niezbędna do utrzymania zdrowego układu kostnego i zdrowia skóry. Może być syntetyzowana przez skórę pod wpływem promieni UVB lub przyjmowana w formie suplementów diety. Ułatwia wchłanianie wapnia i fosforu, umożliwiając m.in. prawidłowy rozwój kości i zębów.

  • Skwalan na twarz i włosy – jak działa? Kto powinien go używać?

    Skwalan to naturalny organiczny związek o charakterze lipidowym, który jest produkowany przez organizm człowieka. Jest pochodną skwalenu, jednak w przeciwieństwie do swojego prekursora wykazuje znacznie większą trwałość i stabilność. Skwalan w największych ilościach występuje w skórze, gruczołach łojowych oraz w wydzielanym przez nie sebum. Aplikowany na skórę tworzy na jej powierzchni ochronny film o działaniu natłuszczającym i nawilżającym. Wraz z wiekiem poziom skwalanu drastycznie spada, dlatego warto stosować kosmetyki z tym cennym składnikiem.

  • Najlepsze kremy nawilżające do cery trądzikowej – ranking

    Osiągnięcie zdrowej i promiennej skóry przy cerze trądzikowej często wymaga starannej pielęgnacji, a kluczowym elementem w codziennej rutynie pielęgnacyjnej jest odpowiedni krem nawilżający. W dzisiejszym świecie kosmetyków wybór najlepszego produktu może być wyzwaniem. Dlatego przygotowaliśmy obszerny ranking najlepszych kremów nawilżających dedykowanych cerze trądzikowej, aby ułatwić Ci podjęcie świadomej decyzji w pielęgnowaniu skóry podatnej na niedoskonałości. Przekonaj się, które produkty zdobyły uznanie eksperta, abyś mógł cieszyć się piękną i zdrową cerą każdego dnia.

  • Ranking najlepszych serum do skóry z przebarwieniami

    Odkryj tajemnicę promiennej skóry. Sprawdź nasz ranking najlepszych serum nawilżających, stworzonych specjalnie do pielęgnacji skóry z przebarwieniami. Zanurz się w luksusie nawilżenia i redukcji przebarwień – wybierz produkt, który podkreśli naturalną witalność Twojej skóry.

  • Żele energetyczne – jak używać? Czy są tylko dla sportowców?

    Podczas długotrwałej, zwiększonej aktywności fizycznej, jak udział w maratonie, intensywny trening czy wyścig kolarski, organizm potrzebuje dużej ilości energii, którą czerpie z glukozy i glikogenu. W celu utrzymania wydolności na tym samym poziomie oraz niedopuszczenia do uczucia zmęczenia dobrym rozwiązaniem jest stosowanie żeli energetycznych, które w prosty sposób dostarczają łatwo przyswajalne węglowodany i pozwalają utrzymać cukier na odpowiednim poziomie.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij