Pleśniawki u niemowląt i dzieci – przyczyny, objawy i domowe sposoby

Pleśniawki u niemowląt i małych dzieci mają postać białawych nalotów na języku, podniebieniu, dziąsłach czy gardle. Łatwo je pomylić z resztkami mleka lub twarożku po karmieniu dziecka. W leczeniu pleśniawek stosuje się leki przeciwgrzybiczne w postaci zawiesin lub płynów do pędzlowania jamy ustnej. Istotną rolę w leczeniu i profilaktyce pleśniawek u dzieci ma prawidłowa higiena jamy ustnej.  

Pleśniawki u niemowląt i dzieci – przyczyny  

Pleśniawki są spowodowane nadmiernym rozrostem grzybów z rodzaju Candida, popularnie występujących w przewodzie pokarmowym lub na skórze i zdrowych ludzi (należą to tzw. fizjologicznej  flory). U osób, które nie mają zaburzeń odporności, drożdżaki Candida mogą pozostawać na skórze i błonach śluzowych nie dając żadnych objawów. Dzięki „dobrym” bakteriom, bytującym na powierzchni ciała, nie dochodzi do nadmiernego rozwoju grzybów i wystąpienia objawów. W przypadku spadku odporności, gdy zostają zaburzone prawidłowa flora bakteryjna i mechanizmy obronne organizmu, może dojść do nadmiernego rozrostu Candida prowadząc do symptomów grzybicy.   

Do czynników sprzyjających powstawaniu pleśniawek u dzieci należą: wcześniactwo i mała masa urodzeniowa dziecka, leczenie antybiotykami, zaburzenia odporności, cukrzyca czy nieprawidłowa higiena.

W przypadku niemowląt najczęstszą przyczyną rozwoju pleśniawek jest zarażenie podczas ssania piersi (na brodawce mamy mogą występować drożdże Candida) lub ssania np. oblizanego przez matkę smoczka. Niemowlęta z racji niedojrzałego układu odpornościowego łatwo ulegają zakażeniu i prezentują objawy w postaci tzw. pleśniawek w jamie ustnej.

Kolejną przyczyną wystąpienia pleśniawek u dzieci może być częste stosowanie antybiotyków, które zaburzają występującą na błonach śluzowych prawidłową florę bakteryjną i w ten sposób pozwalają na nadmierny rozwój grzybów.  

Objawy pleśniawek u dziecka 

Pleśniawki najczęściej mają postać kremowo-białawych nalotów na języku, podniebieniu, dziąsłach czy gardle dziecka. Konsystencją przypominają zsiadłe mleko. Mogą mieć postać pojedynczych plamek lub zlewać się i pokrywać nawet całą powierzchnię jamy ustnej dziecka. Przy próbie ich usunięcia z błoń śluzowych poprzez potarcie mogą krwawić, odsłaniając zaczerwienioną błonę śluzową. Choć pleśniawki nie należą do poważnych chorób wieku niemowlęcego i dziecięcego, to mogą sprawiać dziecku ból i utrudniać ssanie. W przypadku pleśniawek w jamie ustnej u dziecka rodzice często zgłaszają niepokój, płaczliwość, rozdrażnienie dziecka oraz niechęć do jedzenia.  

Dolegliwością, z którą należy różnicować objawy występujące w pleśniawkach są afty. To bolesne, czerwone pęcherzyki w jamie ustnej, najczęściej u starszych dzieci. Podobnie jak w przypadku pleśniawek, rozwojowi aft u dzieci sprzyja zła higiena.  

Rozpoznanie i leczenie pleśniawek u dzieci

Rozpoznanie grzybiczego zapalenia jamy ustnej (pleśniawek) stawia się na podstawie obrazu klinicznego (charakterystycznych białych nalotów w jamie ustnej). Zwykle nie jest wymagane pobranie wymazu, który wykonuje się w przypadku braku poprawy po zastosowanym leczeniu. Podstawą leczenia pleśniawek jest stosowanie leków przeciwgrzybicznych w postaci zawiesin czy płynów do pędzlowania jamy ustnej. Leki na pleśniawki bez recepty mogą występować także w formie żelu lub sprayu.

Najczęściej stosowanym lekiem w przypadku pleśniawek u dzieci jest nystatyna, którą należy pędzlować lub płukać jamę ustną 2-3 razy dziennie. Nystatyna jest lekiem dostępnym na receptę, dlatego z dzieckiem mającym objawy pleśniawek w jamie ustnej należy zgłosić się do lekarza. U niemowląt i małych dzieci można używać jałowej gazy nawiniętej na szpatułkę lub dokładnie wymyty palec, którą należy nasączyć roztworem leku przeciwgrzybiczego i delikatnie smarować język, podniebienie i policzki dziecka.

Pleśniawki u dzieci – wskazówki dla rodziców

Bardzo istotne w leczeniu i profilaktyce rozwoju pleśniawek ma prawidłowa higiena jamy ustnej. Mamy karmiące piersią powinny przemywać brodawki sutkowe ciepłą wodą przed i po karmieniu dziecka. Należy dbać o prawidłowe mycie i przechowywanie smoczków czy gryzaków, które mogą być źródłem zakażenia.  

Należy pamiętać również, aby w przypadku występowania pleśniawek w jamie ustnej dziecka, nie podawać mu pikantnych lub gorących potraw czy cytrusów, które mogą nasilać ból. Trzeba unikać również twardych produktów spożywczych takich jak chipsy i sucharki, które mogą podczas gryzienia podrażniać wnętrze jamy ustnej. Pomocne u starszych dzieci może być także płukanie jamy ustnej naparem z ziół (rumianku, szałwii) lub płynami do płukania ust.  

W przypadku pleśniawek rozwijających się w trakcie lub po antybiotykoterapii, warto pamiętać o stosowaniu probiotyków, które będą regenerowały prawidłową florę bakteryjną przewodu pokarmowego.  

Choć pleśniawki jamy ustnej w przeciwieństwie do aft bardzo rzadko powodują silny ból, to w przypadku jego wystąpienia możemy podać dziecku lek przeciwbólowy (paracetamol lub ibuprofen) w dawce odpowiedniej do jego masy oraz wieku.