Witamina B5 (kwas pantotenowy) – funkcja w organizmie, suplementacja, niedobór, nadmiar
Alicja Świątek

Witamina B5 (kwas pantotenowy) – funkcja w organizmie, suplementacja, niedobór, nadmiar

Kwas pantotenowy to rozpuszczalna w wodzie, występująca zarówno w produktach zwierzęcych, jak i roślinnych witamina B5. Do jej syntezy częściowo dochodzi także we florze jelitowej. Jest niestabilna w wysokiej temperaturze i nieodporna na działanie promieniowania UV. Witamina B5 wpływa na obniżenie poziomu cholesterolu we krwi, bierze udział w wielu przemianach metabolicznych organizmu, a jej suplementacja zalecana jest osobom, które borykają się problemem uporczywego trądziku lub nadmiernie rogowaciejącego naskórka. Jaka jest optymalna dawka dzienna witaminy B5, które jej źródła są najlepsze i jak objawia się niedobór witaminy B5? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

Witamina B5 naturalnie występuje w postaci kwasu D-pantotenowego. Podstawowym zadaniem tej witaminy jest udział w procesie powstawania koenzymu A (CoA), który jest niezbędny dla prawidłowego przebiegu wielu reakcji metabolicznych. Witamina B5 uczestniczy w licznych procesach zachodzących w organizmie człowieka. Poprzez pobudzanie procesów regeneracyjnych, wpływa korzystnie na stan skóry, dlatego jej stosowanie zalecane jest m.in. osobom z problemami dermatologicznymi, jak trądzik pospolity.

Kwas pantotenowy – rola witaminy B5 w organizmie

Witamina B5, a właściwie kwas pantotenowy, stosowany jest w suplementach diety w postaci kilku form chemicznych: pantetyny, deksapantenolu, D-pantotenianu sodu, D-pantotenianu wapnia. Najczęściej stosowaną w preparatach aptecznych postacią wit. B5 jest pantetyna, ponieważ uważana jest za najbardziej aktywną postać kwasu pantotenowego.  Witamina B5 uczestniczy w syntezie koenzymu A (CoA), który jest kofaktorem, a zatem związkiem potrzebnym enzymom do katalizowania licznych reakcji chemicznych. Dodatkowo pełni ważną funkcję w syntezie kwasu cytrynowego, kwasów tłuszczowych, acetylocholiny i cholesterolu. Kwas pantotenowy uczestniczy również w procesach regeneracyjnych skóry, błon śluzowych i pigmentacji włosów. Ponadto witamina B5 wpływa na zachowanie odpowiedniego stanu układu odporności, ponieważ bierze udział w wytwarzaniu przeciwciał.

Dawkowanie witaminy B5

Zalecane dzienne spożycie (RDA) witaminy B5 zarówno dla kobiet, jak i mężczyzn wynosi 5 mg. W zależności od aktualnego stanu zdrowia, aktywności fizycznej i wieku, może się ono względnie zmieniać. Najczęściej witamina B5 w suplementach występuje w postaci kwasu pantotenowego lub pantotenianu wapnia. Zazwyczaj dobowe zapotrzebowanie na tę witaminę wynosi od 4 do 7 mg/ dobę. Preparaty z wit. B5 zaleca się podawać kilka razy dziennie w dawkach podzielonych. Według zasady, która mówi, że witaminy rozpuszczalne w tłuszczach najlepiej jest zażywać po posiłku a te rozpuszczalne w wodzie – przed posiłkiem, należy podkreślić, że witaminy z grupy B, w tym witamina B5 najlepiej się przyswoją, jeśli połkniemy je przed jedzeniem (są rozpuszczalne w wodzie).

Polecane dla Ciebie

Jakie są źródła witaminy B5?

Witamina B5, w postaci koenzymu, powszechnie występuje w wielu produktach spożywczych. Jest obecna zarówno w żywności pochodzenia roślinnego, jak i zwierzęcego, rybach, a także w grzybach. W pokarmach bogatym jej źródłem są: żółtka jaj (aż 4 mg/100 g), drożdże, wątróbka, otręby pszenne, śledzie, łosoś, nasiona słonecznika, awokado, brokuły. Dodatkowo niektóre grupy żywności, jak płatki śniadaniowe oraz napoje energetyczne są wzbogacane w kwas pantotenowy.

Objawy i skutki niedoboru witaminy B5

Niedobory witaminy B5 występują niezwykle rzadko, ponieważ kwas pantotenowy jest powszechnym składnikiem żywności, którą spożywamy. Niekiedy awitaminoza witaminy B5 może się pojawić u osób nadużywających cukru i słodyczy oraz spożywających pewne produkty żywnościowe, jak: frytki, pizza, białe pieczywo i pszenny makaron. Najczęściej obniżony poziom kwasu pantotenowego objawia się:

  • uczuciem zmęczenia i osłabienia,
  • spadkiem masy ciała,
  • pieczeniem stóp,
  • bólem głowy i brzucha,
  • zaburzeniami ze strony przewodu pokarmowego,
  • stanami skurczowymi kończyn górnych i dolnych,
  • pogorszeniem wzroku.
Dodatkowo mogą pojawić się zaburzenia dermatologiczne, w postaci siwienia włosów, na skutek upośledzonej pigmentacji oraz uszkodzenia skóry w obrębie kącików oczu i ust, a także uporczywe rogowacenie i łuszczenie naskórka.

Objawy i skutki nadmiaru witaminy B5

Dotychczas nie stwierdzono, aby kwas pantotenowy wykazywał działanie toksyczne. W przeprowadzonych badaniach, w których zastosowano witaminę B5 w dawce do 2g/dzień nie odnotowano żadnych efektów ubocznych. Jedynie podczas stosowania bardzo wysokich dawek d-pantotenianu wapnia zaobserwowano objawy niepożądane ze strony przewodu pokarmowego, w postaci biegunki, reakcje uczuleniowe, zaburzenia akcji serca oraz upośledzenie funkcjonowania mięśni szkieletowych.

Suplementy – którą witaminę B5 wybrać?

Najlepsze wchłanianie witaminy B5 uzyskuje się, stosując preparaty zawierające kompleks witamin z grupy B, a zwłaszcza wit. B6, B7, B9 (kwas foliowy), B10 (kwas paraaminobenzoesowy PABA) i B12. Dodatkowo na poprawę przyswajalności wpływają witamina C oraz siarka. Natomiast osłabienie wchłaniania powodują kawa, herbata, siarczan żelaza, a także niektóre leki, jak sulfonamidy, preparaty nasenne oraz estrogeny. Badania naukowe wskazują, że maksymalnie 12-miesięczna suplementacja doustnymi preparatami kwasu pantotenowego, w postaci pantetyny jest dobrze tolerowana i bezpieczna w większości przypadków. Zgodnie z obowiązującymi w Polsce normami, dla pantetyny, czyli jednej z postaci kwasu pantotenowego, która zazwyczaj jest stosowana w suplementach diety, jako źródło witaminy B5 dawka maksymalna wynosi 10 mg/dzień. Dla pozostałych form ustalono, że ilość kwasu pantotenowego nie powinna przekraczać 200 mg/dzień.

Brak jest kompletnych informacji dotyczących suplementacji witaminy B5 w ciąży oraz okresie karmienia, dlatego o uzupełnieniu tego składnika powinien zadecydować lekarz ginekolog. Istnieją pewne doniesienia dotyczące wpływu pantetyny na proces krzepnięcia krwi. Dlatego osoby z zaburzeniami krzepnięcia krwi oraz stosujące leki przeciwzakrzepowe (np. aspirynę, heparynę, klopidogrel, warfarynę) powinny skonsultować z lekarzem dobór dawki oraz postaci przyjmowanego preparatu z witaminą B5.
  1. M. Maciąg in., Witaminy i inne substancje aktywne – przegląd i badania, „bc.wydawnictwo-tygiel.pl” [online], http://bc.wydawnictwo-tygiel.pl/public/assets/228/Witaminy%20i%20inne%20substancje%20aktywne%20%E2%80%93%20przegl%C4%85d%20i%20badania.pdf, [dostęp:] 21.01.2021 r.
  2. K. Stoś, Uchwała nr 11/2019 Zespołu ds. Suplementów Diety z dnia 25 października 2019 r. w sprawie wyrażenia opinii dotyczącej maksymalnej dawki kwasu pantotenowego w zalecanej dziennej porcji w suplementach diety, „gis.gov.pl” [online], https://www.gov.pl/web/gis/zespol-do-spraw-suplementow-diety, [dostęp:] 21.01.2021 r.
  3. Praca zbiorowa, Witaminy prawda i mity, „biotechnologia.wpt.uni.opole.pl” [online],  http://biotechnologia.wpt.uni.opole.pl/wp-content/uploads/WITAMINY-PRAWDA-I-MITY.pdf, [dostęp:] 21.01.2021 r.
  4. U. Strunz, Witaminy czy i dlaczego pomagają. Kiedy i jak bezpiecznie je stosować, „wydawnictwovital.pl” [online], https://wydawnictwovital.pl/wp-content/uploads/2018/01/Witaminy-czy-i-dlaczego-pomagaja-_sklad_edited.pdf, [dostęp:] 21.01.2021 r.
  5. N. Barnasz, A. Dobosz, Witaminy w pigułce. Witamina B5, „jagiellonskiecentruminnowacji.pl” [online], https://www.jagiellonskiecentruminnowacji.pl/wp-content/uploads/2019/01/witamina_b1.pdf, [dostęp:] 21.01.2021 r.
  6. Praca zbiorowa, Ćwiczenia laboratoryjne – teoria, „chemia.ug.edu.pl” [online], https://chemia.ug.edu.pl/sites/default/files/_nodes/strona-chemia/37048/files/nat3t.pdf, [dostęp:] 21.01.2021 r.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Witamina B2 (ryboflawina) – funkcja w organizmie, suplementacja, niedobór, nadmiar

    Pękające kąciki ust, chroniczne zmęczenie, pogorszony wzrok – to tylko kilka przykładów objawów, które niesie za sobą niedobór witaminy B2. Ryboflawina bierze udział w wielu procesach metabolicznych organizmu i jest rozpuszczalna w wodzie. Zażywana wraz z innymi witaminami aktywuje ich działanie w organizmie. Jakie produkty zawierają w sobie ryboflawinę? Kiedy i jak zażywać witaminę B2 w formie suplementów diety? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Czym jest i jak działa żeń-szeń? Zastosowanie i przeciwwskazania do stosowania Panax ginseng

    Żeń-szeń, nazywany również ginsengiem lub wszechlekiem, jest jednym z najlepiej opisanych adaptogenów. Według medycyny chińskiej powinno się go stosować jedynie w miesiącach zimowych. Żeń-szeń wpływa na poprawę funkcji kognitywnych (poznawczych), poprawia samopoczucie i pamięć, łagodzi stres oraz działa korzystnie na skórę i potencję seksualną. Na rynku można kupić wiele preparatów z żeń-szeniem, zarówno w formie tabletek czy kapsułek, jak i płynnych ekstraktów. Który preparat z żeń-szeniem wybrać, jaka jest dzienna zalecana dawka tego adaptogenu oraz w jakiej porze dnia należy zażywać ten suplement? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Gotu kola (wąkrotka azjatycka) – czym jest i jak działa? Właściwości, zastosowanie i przeciwwskazania

    Sproszkowane ziele wąkrotki azjatyckiej, czyli adaptogenu nazywanego także gotu kola lub brahmi, zaleca się stosować u osób mających problemy z koncentracją i pamięcią. Wąkrotkę można przyjmować zarówno w formie kapsułek, czyli dojelitowo, jak i bezpośrednio na skórę w przypadku wystąpienia problemów dermatologicznych. Gotu kola działa także przeciwlękowo, łagodzi napięcie i niepokój. Jak dawkować gotu kola, ile kosztuje ten adaptogen i czy kobiety w ciąży mogą przyjmować wąkrotkę azjatycką? Odpowiedzi na te i inne pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Egzema – przyczyny i objawy. Leczenie egzemy na dłoniach i twarzy. Które preparaty wybrać, a których unikać?

    Egzema, inaczej wyprysk lub atopowy wyprysk skóry, to niezakaźna choroba, którą nie można się zarazić od drugiej osoby poprzez kontakt bezpośredni lub korzystanie z tych samych kosmetyków czy ręczników i pościeli. Leczenie egzemy jest niezwykle uporczywe, ponieważ zazwyczaj ciężko jest wytypować czynnik wywołujący bolesne, swędzące, pękające i suche plamy na skórze dłoni i twarzy (czasem występujące na całym ciele). Leczenie egzemy z użyciem najlepszych dermokosmetyków i pod opieką najlepszego dermatologa lub alergologa może być nieskuteczne, jeśli pacjent będzie miał stały kontakt z czynnikiem drażniącym.

  • Bacopa monnieri – działanie ekstraktu roślinnego eliksiru życia. Czy suplementowanie pomaga szybciej się uczyć?

    Bacopa monnieri, czyli bakopa drobnolistna, jest suplementem diety polecanym przed istotnymi egzaminami, jak matura czy sesja, ponieważ wspomaga pamięć i koncentrację. Korzystnie wpływa na kondycję skóry i włosów. Suplementowanie Bacopa zalecane jest także w trakcie terapii chorób neurodegradacyjnych, takich jak Alzhaimer lub Parkinson. Przez niektórych roślina nazywana jest „eliksirem życia”, ponieważ poprawia samopoczucie, łagodzi stres i napięcie. Dodatkowo ma także działanie przeciwbakteryjne i przeciwzapalne. Jak suplementować Bacopa monnieri? Czy kobiety w ciąży mogą zażywać ten preparat? Na jaki procent standaryzacji suplementu zwrócić uwagę, kupując brahmi? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Tetracykliny na trądzik pospolity – jak zwiększyć skuteczność antybiotyków?

    Tetracykliny stosowane są zazwyczaj w leczeniu trądziku pospolitego (łac. acne vulgaris) o średnim i dużym nasileniu, ze zmianami zapalnymi w postaci grudek, krost, guzków, cyst, nacieków, a także trądziku różowatego (łac. acne rosacea). Podawane są w formie tabletek doustnych lub maści zewnętrznej. Zazwyczaj terapię przeciwtrądzikową z wykorzystaniem tetracyklin ordynuje dermatolog. Dzieje się tak wówczas, kiedy dotychczas zażywane produkty do stosowania zewnętrznego były nieskuteczne.

  • Jakie właściwości ma olejek z drzewa herbacianego? Jak go stosować na skórę?

    Olejek z drzewa herbacianego pozyskuje się na drodze destylacji z parą wodną surowca z rośliny łac. Melaleuca alternifolia. Kolonizatorzy australijscy odkryli tę roślinę w 1770 r. i, naśladując zamieszkujących tamte tereny Aborygenów, zaczęli wykorzystywać jej liście do zaparzania esencjonalnego napoju na wzór herbaty. Stąd też wzięła się nazwa rośliny. Kiedy, jak i na co stosować olejek z drzewa herbacianego? Czy olejek z drzewa herbacianego powinna stosować osoba, która ma trądzik?

  • Na co stosować szafran? Właściwości lecznicze, dawkowanie

    Już w starożytności wykorzystywano szafran do poprawiania smaku jedzenia, do barwienia tkanin, a także w lecznictwie. Szafran stanowi najdroższą przyprawę świata. Posiada charakterystyczny smak oraz barwę. Jego walory smakowe doceniane są w kuchni, a ostatnimi czasy zainteresowanie wzbudzają jego właściwości lecznicze. Warto jednak podkreślić, że szafran można przyjmować doustnie jedynie w niewielkich ilościach, ponieważ jego nadmiar może być szkodliwy dla zdrowia.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij