Fibrynogen – wskaźnik krzepnięcia krwi. Jak przygotować się do badania?
Barbara Sitek

Fibrynogen – wskaźnik krzepnięcia krwi. Jak przygotować się do badania?

Badanie poziomu fibrynogenu we krwi jest jednym z podstawowych parametrów, które powinniśmy sprawdzić, kiedy mimo braku urazu na naszym ciele pojawiają się siniaki czy wybroczyny lub kiedy nasze skaleczenie trudno się goi. Zarówno niedobór fibrynogenu, jak i jego nadmiar może być groźny dla zdrowia. Jak się przygotować do badania, ile kosztuje i jakie są normy fibrynogenu dla kobiet i mężczyzn? Na te i inne pytania odpowiadamy w niniejszym artykule.

Badanie stężenia fibrynogenu, oprócz diagnostyki układu krzepnięcia lub toczących się w organizmie stanów zapalnych, może być również wykorzystane do oceny ryzyka sercowo-naczyniowego i jest traktowane jako jeden z elementów profilaktyki, zwłaszcza dla pacjentów z obciążającym wywiadem rodzinnym.  

Co to jest fibrynogen?

Fibrynogen jest jednym z najważniejszych białek osoczowych produkowanych w wątrobie. Stanowi kluczowy czynnik w procesie krzepnięcia krwi, od którego zależy prawidłowy przebieg tego zjawiska, polegający na wytworzeniu skrzepu i zahamowaniu krwawienia. W miejscu uszkodzenia dochodzi do przerwania ciągłości naczynia. Płytki krwi zaczynają się gromadzić i agregować. Powstaje  pierwotny czop hemostatyczny, który następnie zostaje opleciony i związany siatką włóknika, czyli fibryny, co zapewnia mu stabilność, dzięki czemu może skutecznie chronić organizm przed dalszą utratą krwi. Przekształcenie rozpuszczalnego białka – fibrynogenu w nierozpuszczalną i trwałą sieć fibryny jest zatem jednym z najważniejszych momentów całej kaskady krzepnięcia, a monitorowanie zmian jego aktywności w osoczu badaniem wnoszącym dużą wartość w diagnostykę układu hemostazy. Podwyższone stężenie fibrynogenu, zwiększające ryzyko powstawania zakrzepów, może być używane m.in. do szacowania tzw. ryzyka sercowo-naczyniowego i identyfikowania pacjentów najbardziej narażonych na rozwój miażdżycy oraz chorób zakrzepowo-zatorowych. Ponadto  fibrynogen należy do białek ostrej fazy, czyli wykazuje cechy związku, którego synteza w wątrobie nasila się w przebiegu procesów zapalnych, w odpowiedzi na stymulację przez cytokiny (np. interleukinę-6), dzięki czemu może być wykorzystywany w diagnostyce różnego rodzaju zapaleń i uszkodzeń tkanek.  

Zaburzenia krzepnięcia krwi, czyli kiedy należy wykonać badanie?

Wytycznymi do wykonania badania poziomu fibrynogenu są wszystkie objawy mogące wskazywać na zaburzenia w pracy układu krzepnięcia, zarówno te wynikające z niedoboru fibrynogenu, jak i nadmiaru białek regulujących.
Najczęściej badania wykonywane są wśród pacjentów zgłaszających problemy z:

  • samoistnymi krwawieniami (np. z nosa lub dziąseł),
  • pojawianiem się na skórze siniaków i wybroczyn,
  • przedłużającymi się krwawieniami miesięcznymi,
  • obecnością krwi w moczu lub stolcu,
  • trudnym gojeniem się ran,
  • z potencjalnymi tendencjami do zakrzepicy, co manifestuje się np. poprzez gorączkę lub uczucie gorąca w kończynie, bóle, obrzęki i zaczerwienienie kończyn dolnych, duszności, krwioplucie, kłucie w okolicy serca i osłabienie.
Znajomość stężenia fibrynogenu w osoczu jest też przydatna w przypadku podejrzenia uszkodzenia lub marskości wątroby, procesu zapalnego i nowotworowego, w diagnostyce zespołu rozsianego wykrzepiania wewnątrznaczyniowego DIC (tu często wraz z oznaczeniem czasu częściowej tromboplastyny, APTT), do monitorowania terapii trombolitycznej oraz oceny ryzyka rozwoju chorób układu sercowo-naczyniowego (łącznie z badaniem białka C-reaktywnego).

Polecane dla Ciebie

Jak się przygotować do badania stężenia fibrynogenu? Ile kosztuje badanie? Czy jest badaniem refundowanym przez NFZ?

Oznaczenie stężenia lub aktywności fibrynogenu standardowo jest przeprowadzane w osoczu krwi żylnej, a do jego wykonania wykorzystuje się próbkę krwi żylnej, pobraną do probówki z dodatkiem cytrynianu. Do badania najlepiej przystąpić na czczo (czyli minimum 8 godzin po spożyciu ostatniego posiłku, nieco dłużej po wysokotłuszczowym), a w ciągu 2 – 3 poprzedzających je dni ograniczyć wzmożony wysiłek fizyczny oraz palenie papierosów. Oznaczenie stężenia fibrynogenu nie jest drogie. Jego koszt zależy od miejsca, w którym wykonujemy badanie i mieści się między 10 a 20 zł, jeśli robimy je w prywatnym zakresie. Można jednak uzyskać skierowanie na to badanie krwi i wówczas jest ono refundowane. Czas oczekiwania na wynik to najczęściej jeden dzień.

Wyniki badań fibrynogenu – norma dla kobiet i mężczyzn.

Badanie fibrynogenu może zostać wykonane kilkoma różnymi sposobami. Ilościowe oznaczenie jego stężenia, najczęściej z użyciem przeciwciał monoklonalnych, pozwala na określenie całkowitej ilości fibrynogenu w próbce i na wykrycie jego nadmiaru oraz niedoboru.

U osób zdrowych prawidłowy wynik zawiera się zazwyczaj w przedziale 1,8- 4 g/l, czyli 180-400 mg/dl.

Jeżeli stężenie fibrynogenu mieści się w granicach normy, a u pacjenta mimo to widoczne są objawy zaburzeń krzepnięcia, jedną z przyczyn może być rzadka choroba genetyczna, dysfibrynogenemia. Jest ona związana z produkcją zmodyfikowanych cząsteczek fibrynogenu, które choć są wytwarzane w wątrobie w prawidłowych ilościach, pozostają oporne na degradację i przemianę w fibrynę.  W takim wypadku wykonuje się dodatkowo oznaczenie aktywności fibrynogenu, oparte na pomiarze krzepnięcia osocza pacjenta po dodaniu do niego trombiny.

Co oznacza obniżony, a co podwyższony poziom fibrynogenu?

Obniżenie stężenia fibrynogenu może być skutkiem jego zmniejszonej syntezy, wywołanej przez wrodzone skazy krwotoczne i inne choroby genetyczne (np. afibrynogenemię, hipofibrynogenemię) bądź być wtórnym efektem niewydolności wątroby. Niekiedy może również wynikać z nadmiernego zużywania i rozpadu, np. w przebiegu DIC, powikłań położniczych, chorób nowotworowych czy zatrucia. Do przejściowego obniżenia poziomu fibrynogenu może czasami dochodzić u pacjentów leczonych asparaginazą, streptokinazą, statynami, heparyną, tiklopidyną i kwasem acetylosalicylowym lub poddawanych przetoczeniom krwi.

Podwyższony poziomu fibrynogenu w osoczu świadczy najczęściej o obecności procesu zapalnego, wymagającego dalszego potwierdzenia i diagnostyki. Jest to białko ostrej fazy, którego stężenie wzrasta w różnego rodzaju zapaleniach, infekcjach czy urazach i może świadczyć np. o przewlekłych chorobach reumatycznych i autoimmunologicznych, oparzeniach, zakażeniach wirusowych i bakteryjnych, udarze, zawale serca i miażdżycy, nowotworze, chorobie Hodgkina (ziarnicy), czy kolagenozie. Zwiększona synteza fibrynogenu bywa także niekiedy mechanizmem kompensacyjnym w przebiegu szpiczaka lub zespołu nerczycowego. Organizm próbuje w ten sposób uzupełnić poziom białek, które są tracone przez uszkodzone nerki. Do podwyższenia poziomu fibrynogenu może także dochodzić podczas ciąży, w trakcie stosowania antykoncepcji lub hormonalnej terapii zastępczej (HTZ), jak również podczas terapii innymi preparatami leczniczymi z dodatkiem estrogenów. Wyższe poziomy fibrynogenu są też obserwowane u osób z nadwagą, nadciśnieniem, cukrzycą oraz u palaczy i są traktowane jako dodatkowy, negatywny czynnik rokowniczy w kierunku chorób sercowo-naczyniowych.

Leczenie podwyższonego poziomu fibrynogenu

Bez względu na to, co jest przyczyną wzrostu stężenia fibrynogenu w osoczu, należy pamiętać o tym, że zawsze pozostaje on negatywnym predyktorem rozwinięcia chorób zakrzepowo-zatorowych, wymagającym konsultacji z lekarzem, a najczęściej także wprowadzenia modyfikacji w dotychczasowym trybie życia.
Aby obniżyć za wysoki poziom fibrynogenu, należy przede wszystkim zadbać o zachowanie prawidłowej masy ciała, racjonalne odżywianie i odpowiednią dawkę ruchu. Warto również rozważyć stosowanie diety obniżającej zawartość cholesterolu we krwi oraz rezygnację z palenia papierosów i pozostałych używek. Jeżeli w wywiadzie rodzinnym występuje duże ryzyko incydentów zakrzepowo-zatorowych należy zgłosić ten fakt lekarzowi, zwłaszcza w trakcie wybierania metody antykoncepcji lub terapii hormonalnej.

  1. A. Dembińska-Kieć i in., Diagnostyka laboratoryjna z elementami biochemii klinicznej, Wrocław, 2002, s. 203-204.
  2. Diagnostyka laboratoryjna w hemostazie, pod red. M. Jastrzębskiej, Warszawa 2009, s. 115-116, 153- 154, 235-238.
  3. J. Wasilewski i in., Znaczenie fibrynogenu i właściwości reologicznych krwi w miażdżycy i chorobie wieńcowej, „Choroby serca i naczyń", nr 2 (7) 2010.
  4. J. Zdziarska, Wrodzone zaburzenia syntezy fibrynogenu (fragm.  Raport z II Konferencji „Postępy w hemostazie”pod patronatem Grupy ds. Hemostazy Polskiego Towarzystwa Hematologów i Transfuzjologów), „Journal of Transfusion Medicine", nr 3 (2) 2009.
  5. R. Vilari in., Fibrin(ogen) in human disease: both friend and foe, „Haematologica", nr 2 (105) 2020.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Przesiewowe badanie słuchu

    Badania przesiewowe wykonywane są rutynowo w celu określenia prawdopodobieństwa wystąpienia choroby lub wczesnego jej wykrycia. Już w pierwszych dniach życia dziecka wykonuje się przesiewowe badanie słuchu. Na czym ono polega? Ile trwa?

  • Rezonans magnetyczny kręgosłupa – przebieg badania, wskazania, cena

    Rezonans magnetyczny kręgosłupa to badanie pozwalające na ocenę elementów kostnych tego obszaru, jego tkanek miękkich oraz rdzenia kręgowego. Dzięki niemu możliwe jest wykrycie wszelkich zmian zapalnych, zwyrodnieniowych i nowotworowych. Najczęściej bada się pacjentów, którzy zgłaszają się do neurologa z bólami pleców i drętwieniem kończyn – zarówno rąk, jak i nóg. Częstym wskazaniem do badania jest także uraz kręgosłupa. Ile kosztuje MRI, jak długo trwa badanie i czy kobiety w ciąży mogą przystąpić do rezonansu magnetycznego kręgosłupa? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Czy mutacja genu MTHFR może być przyczyną poronień nawykowych i zakrzepicy?

    Genotyp genu MTHFR pośrednio wpływa na metabolizm i przyswajanie kwasu foliowego w organizmie człowieka. Mutacja w genie MTHFR jest łączona z występowaniem u pacjenta tendencji do nadkrzepliwości i zakrzepicy, nowotworów bądź zwiększonego ryzyka chorób układu krążenia. Doniesienia te jednak bywają sprzeczne i nie znajdują przełożenia na rekomendacje specjalistów w sprawie wdrożenia profilaktycznej diagnostyki mutacji w genie MTHFR. Kwestia niedoborów kwasu foliowego jest szczególnie istotna w planowaniu ciąży, diagnostyce niepowodzeń położniczych i trudności z utrzymaniem ciąży, a także przy ustalaniu przyczyn urodzenia dziecka z wadą cewy nerwowej.

  • Badanie genetyczne BRCA1 i BRCA2 – na czym polega i jak interpretować wyniki?

    Ryzyko wystąpienia nowotworu piersi i jajników u osoby posiadającej mutację genu BRCA wzrasta odpowiednio do około 60% w przypadku raka piersi i do około 40% w przypadku raka jajnika. Badania mutacji BRCA zaleca się kobietom, u których bliskich krewnych wystąpiły co najmniej dwa przypadki zachorowań na złośliwy nowotwór piersi i/lub jajnika, zwłaszcza gdy choroba pojawiła się u krewnego przed 50. rokiem życia.

  • Co to jest antybiogram i jak wygląda to badanie?

    W 1928 roku Alexander Fleming odkrył pierwszy szeroko stosowany antybiotyk – penicylinę. Ten przełomowy moment w historii medycyny doprowadził nie tylko do zmniejszenia liczby zgonów z powodu zakażeń, lecz również zapoczątkował erę antybiotykoterapii. Szerokie zastosowanie leków przeciwdrobnoustrojowych doprowadziło jednak do sytuacji, w której bakterie potrafią wymykać się leczeniu. Dlatego w podjęciu decyzji o wyborze jak najskuteczniejszego leku z pomocą przychodzi antybiogram.

  • Badanie in vivo – co to jest?

    Badania in vitro i in vivo stanowią nieodłączny element rozwoju medycyny i nauk pokrewnych. Warto wiedzieć, czym się różnią, aby zrozumieć ich znaczenie dla procesu odkrywania nowych leków czy terapii.

  • Kolposkopia – jak wygląda badanie? Wskazanie, przebieg, interpretacja wyników

    Kolposkopia to łatwe i nieinwazyjne badanie, wykonywane przez lekarza ginekologa, które pozwala na ocenę szyjki macicy, pochwy oraz sromu pod kątem zmian przednowotworowych i nowotworowych, pobranie celowanego materiału oraz ułatwienie decyzji co do dalszego postępowania. Badanie to może być wykonywane zarówno na NFZ, jak i prywatnie. Jak wygląda kolposkopia? Czy kolposkopia boli?

  • Echokardiografia – jak wygląda to badanie, ile trwa?

    Rozwój ultrasonografii pozwolił na nieinwazyjne obrazowanie wielu przestrzeni ludzkiego ciała. Klasyczny aparat USG pozwala nie tylko na obrazowanie jamy brzusznej, ale również serca. Badanie to określa się mianem echokardiografii lub potocznie – echo serca.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij