Witamina B1 (tiamina) – funkcja w organizmie, suplementacja, niedobór, nadmiar
Alicja Świątek

Witamina B1 (tiamina) – funkcja w organizmie, suplementacja, niedobór, nadmiar

Witaminę B1 można dostarczać do organizmu zarówno z pożywieniem, jak i formie dodatkowo zażywanych suplementów diety. Tiamina bierze udział w wielu procesach metabolicznych organizmu, a jej długotrwałe niedobory mogą być bardzo niebezpieczne dla zdrowia. Przyswajalność witaminy B1 wzrasta wraz z dodaniem do codziennej dawki suplementowanych preparatów innych witamin z grupy B, witaminy C i E oraz mikroelementów, takich jak mangan czy magnez. Które preparaty z witaminą B1 wybrać i jakie są znane objawy jej niedoboru i nadmiaru? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

Witamina B1, nazywana tiaminą,  występuje w organizmie w postaci soli fosforanowych. Formą aktywną tej witaminy jest difosforan (pirofosforan, TPP), do którego wolna tiamina przekształcana jest w wątrobie oraz mózgu. Tiamina jest witaminą egzogenną, która jedynie w niewielkim stopniu jest produkowana przez bakterie jelitowe. W celu zaspokojenia potrzeb metabolicznych musi być dostarczana w odpowiedniej dawce wraz ze spożywanym pokarmem. W przypadku zwiększonego zapotrzebowania należy rozważyć suplemetację.

Tiamina – rola witaminy B1 w organizmie

Witamina B1 jest niezwykle istotna dla prawidłowego funkcjonowania organizmu. Niezbędne jest dostarczanie jej w odpowiedniej ilości wraz z pożywieniem, przez wzgląd na udział tej witaminy w wielu mechanizmach fizjologicznych. Pirofosforan tiaminy bierze udział w szeregu procesów biochemicznych, gdzie pełni rolę koenzymu dla kluczowych reakcji enzymatycznych. Witamina ta uczestniczy w przemianach węglowodanowych, aminokwasowych, a także cyklu kwasu cytrynowego, wpływa tym samym na proces wzrostu i rozwoju komórek. Ponadto witamina B1, w postaci trifosforanu tiaminy neutralizuje wolne rodniki oraz wpływa na prawidłową pracę układu nerwowego, ponieważ uczestniczy w przekazywaniu impulsów nerwowych.

Dawkowanie witaminy B1

Witamina B1 dobrze rozpuszcza się w wodzie, a po podaniu doustnym łatwo się wchłania w jelitach. Zapotrzebowanie na tiaminę jest różne w zależności od płci, wieku, masy ciała, rodzaju wykonywanej pracy czy czynników fizjologicznych. Zalecane normy żywienia dla populacji polskiej wskazują na codzienne spożycie witaminy B1 w dawce od 0,5 do 1,5 mg/dobę. Zgodnie z tymi normami zalecane spożycie (RDA) witaminy B1 u kobiet określono na poziomie 1,1 mg/dobę, natomiast u mężczyzn 1,3 mg/dobę. Zapotrzebowanie na tiaminę może się jednak zwiększyć w przypadku niektórych chorób. Zwiększoną podaż tej witaminy zaleca się zastosować w przypadku przewlekłych infekcji, biegunek, wymiotów, neuropatii cukrzycowej, nadczynności tarczycy, a także przy długotrwałym osłabieniu. W przypadku osób mających trudności z dostarczeniem wystarczającej ilości tiaminy wraz ze spożywanym pokarmem, zwłaszcza w grupie osób starszych, rekomenduje się suplementację w postaci zażywania gotowych preparatów zawierających witaminę B1.

Polecane dla Ciebie

Objawy i skutki niedoboru witaminy B1

Nieodpowiednia ilość produktów bogatych w witaminę B1 w diecie może doprowadzić do pojawienia się obniżenia poziomu tego składnika w organizmie. Podstawowymi objawami świadczącymi o niedostatecznej ilości wit. B1 w organizmie są: zaburzenia koncentracji, upośledzenie pamięci krótkotrwałej, zmęczenie oraz obrzęki. W poważniejszych przypadkach może dojść do niewydolności serca, zapalenia nerwów obwodowych oraz kwasicy mleczanowej. Co ciekawe, osoby o obniżonym poziomem witaminy B1 częściej są atakowane przez komary oraz inne owady, ponieważ obserwowany jest u nich na skórze spadek poziomu substancji odstraszających owady. Długotrwały niedobór, powyżej 3 tygodni, może skutkować wystąpieniem choroby beri-beri, która objawia się: zmniejszonym apetytem, uczuciem osłabienia, ogólnym zmęczeniem oraz skurczami mięśni. Utrzymujący się niedobór tiaminy, może prowadzić do pogłębienia się choroby w formę ciężką, klinicznie dzieloną na postać suchą oraz mokrą. Przy postaci suchej odnotowywane są takie objawy, jak: ogólny ból, zanik mięśni, spadek temperatury ciała, obniżenie ciśnienia tętniczego krwi i zaburzenia ze strony układy nerwowego. Natomiast postać mokra manifestuje się objawami takimi jak: duszności, przyspieszenie akcji serca, obrzęki, ogólne wyniszczenie organizmu oraz niewydolność sercowo-naczyniowa. Dodatkowo najnowsze badania wskazują na korelację pomiędzy niedoborem witaminy B1 a występowaniem choroby Alzheimera, Parkinsona oraz innych zaburzeń ze strony układu nerwowego i krążenia.

Zwiększone zapotrzebowanie na tiaminę występuje u kobiet w ciąży i w okresie laktacji, pacjentów onkologicznych, osób ciężko pracujących fizycznie, palaczy tytoniu, wegetarian, osób nadużywających alkoholu oraz stosujących dietę wysokocukrową. Hipowitaminozą B1 zagrożone są także osoby stosujące niektóre grupy leków, jak: antybiotyki, fenytoina, czy leki zwiększające wydalanie moczu.

Objawy i skutki nadmiaru witaminy B1

Dotychczas nie stwierdzono objawów nadmiernego spożycia witaminy B1. Podawanie doustne tiaminy nawet w kilkugramowych dawkach nie jest toksyczne. Spowodowane jest to ograniczonym wchłanianiem witaminy B1 przy spożyciu jej w dawce ponad 5 mg/dobę.

Jakie są źródła witaminy B1?

Jedynie w niewielkim stopniu witamina B1 jest produkowana przez bakterie tworzące mikroflorę jelita grubego. Dlatego, aby nie dopuścić do wystąpienia jej niedoboru, tiamina musi być dostarczana wraz z pożywieniem. Składnikami naturalnymi dostarczającymi duże dawki tiaminy w postaci monofosforanów są: drożdże, pieczywo z pełnego ziarna, orzechy oraz nasiona roślin strączkowych. Natomiast bogatym źródłem aktywnej postaci tej witaminy, czyli TPP, są: wątróbka, mięso kaczki, gęsi oraz mięso wieprzowe. Dodatkowo pewne produkty żywnościowe, jak płatki śniadaniowe są wzbogacane witaminą B1.  

Suplementy – którą witaminę B1 wybrać? 

Witamina B1 występuje w postaci jednoskładnikowych oraz kompleksowych preparatów, różniących się również dawką. Łatwo rozpuszcza się w wodzie i jest dobrze wchłaniana w jelitach. Zwiększenie przyswajalności tej witaminy powoduje dodatek witaminy B2, B3, C, E oraz składników takich jak mangan, czy magnez. Warto pamiętać, że niektóre leki, jak: antybiotyki, hormonalne środki antykoncepcyjne i substancje zobojętniające, a także występująca w kawie kofeina mogą pogarszać jej wchłanianie. Ustalona przez zespół do spraw suplementów diety, maksymalna ilość witaminy B1 w suplementach diety wynosi 100mg/dzień.

  1. E. Szałek, Tiamina i potas – składniki niezbędne w codziennej diecie, „akademiamedycyny.pl” [online], https://www.akademiamedycyny.pl/wp-content/uploads/2020/03/Sza%C5%82ek.pdf, [dostęp:] 18.01.2021 r.
  2. N. Barnasz i in., Witaminy w pigułce. Witamina B1, „jagiellonskiecentruminnowacji.pl” [online],
  3. https://www.jagiellonskiecentruminnowacji.pl/wp-content/uploads/2019/01/witamina_b1.pdf, [dostęp:] 18.01.2021 r.
  4. N. Wolak, Udział witaminy B1 w odpowiedzi na warunki stresu abiotycznego modelowych organizmów drożdżowych z rodzaju Saccharomyces oraz Candida, ruj.uj.edu.pl  [online],  https://ruj.uj.edu.pl/xmlui/bitstream/handle/item/42137/Wolak_Udzial_witaminy_B1_w_odpowiedzi_na_warunki_stresu_abiotycznego_2015.pdf?sequence=1&isAllowed=y, [dostęp:] 18.01.2021 r.
  5. Praca zbiorowa, Witaminy prawda i mity, „biotechnologia.wpt.uni.opole.pl” [online],  http://biotechnologia.wpt.uni.opole.pl/wp-content/uploads/WITAMINY-PRAWDA-I-MITY.pdf, , [dostęp:] 18.01.2021 r.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Witamina B2 (ryboflawina) – funkcja w organizmie, suplementacja, niedobór, nadmiar

    Pękające kąciki ust, chroniczne zmęczenie, pogorszony wzrok – to tylko kilka przykładów objawów, które niesie za sobą niedobór witaminy B2. Ryboflawina bierze udział w wielu procesach metabolicznych organizmu i jest rozpuszczalna w wodzie. Zażywana wraz z innymi witaminami aktywuje ich działanie w organizmie. Jakie produkty zawierają w sobie ryboflawinę? Kiedy i jak zażywać witaminę B2 w formie suplementów diety? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Egzema – przyczyny i objawy. Leczenie egzemy na dłoniach i twarzy. Które preparaty wybrać, a których unikać?

    Egzema, inaczej wyprysk lub atopowy wyprysk skóry, to niezakaźna choroba, którą nie można się zarazić od drugiej osoby poprzez kontakt bezpośredni lub korzystanie z tych samych kosmetyków czy ręczników i pościeli. Leczenie egzemy jest niezwykle uporczywe, ponieważ zazwyczaj ciężko jest wytypować czynnik wywołujący bolesne, swędzące, pękające i suche plamy na skórze dłoni i twarzy (czasem występujące na całym ciele). Leczenie egzemy z użyciem najlepszych dermokosmetyków i pod opieką najlepszego dermatologa lub alergologa może być nieskuteczne, jeśli pacjent będzie miał stały kontakt z czynnikiem drażniącym.

  • Ubichinol – co to jest? Wskazania do stosowania koenzymu Q10, dawkowanie, efekty

    Ubichinol to aktywna forma koenzymu Q10, przez niektórych określana mianem „superpaliwa” dla organizmu. Jest związkiem chemicznym z grupy chinonów, który wpływa na funkcjonalność komórek, dbając o ich prawidłowy rozwój. Aby uzupełnić niedobory koenzymu Q10, warto wybierać suplementy zawierające jego aktywną postać, która uważana jest za łatwiej przyswajalną niż postać utleniona – ubichinon. Kiedy stosować ubichinol, jak dawkować koenzym Q10 i na jakie efekty można liczyć, zażywając go regularnie?

  • Tetracykliny na trądzik pospolity – jak zwiększyć skuteczność antybiotyków?

    Tetracykliny stosowane są zazwyczaj w leczeniu trądziku pospolitego (łac. acne vulgaris) o średnim i dużym nasileniu, ze zmianami zapalnymi w postaci grudek, krost, guzków, cyst, nacieków, a także trądziku różowatego (łac. acne rosacea). Podawane są w formie tabletek doustnych lub maści zewnętrznej. Zazwyczaj terapię przeciwtrądzikową z wykorzystaniem tetracyklin ordynuje dermatolog. Dzieje się tak wówczas, kiedy dotychczas zażywane produkty do stosowania zewnętrznego były nieskuteczne.

  • Jak wyleczyć nużeńca? Leki, suplementy, domowe sposoby na nużycę

    Nużeniec jest pasożytem należącym do roztoczy. Jest niewidoczny gołym okiem, ponieważ ma bardzo niewielkie rozmiary. Gatunki bytujące na człowieku to: nużeniec ludzki oraz nużeniec krótki. Liczba osób zarażonych wzrasta wraz z wiekiem. Nawet ponad 80% osób powyżej 70. roku życia może być zarażonych nużeńcem.

  • Co to jest lewotyroksyna? Działanie i skutki uboczne stosowania leku na tarczycę

    Lewotyroksyna to lewoskrętna forma hormonu tarczycy zwana również L-tyroksyną. Jest to syntetyczny związek chemiczny, który jest stosowany w leczeniu niedoczynności tarczycy oraz w niektórych przypadkach chorób autoimmunologicznych. Lewotyroksyna jest także stosowana w medycynie jako środek diagnostyczny do badania czynności tarczycy. Jak dawkować lek? Co zrobić, kiedy pominiemy dawkę dzienną? Z czym nie łączyć leku na tarczycę?

  • Genisteina – działanie przeciwrobacze, komórkowe i hormonopodobne. Kiedy należy przyjmować?

    Genisteina to związek chemiczny z grupy izoflawonów, należący do klasy fitoestrogenów, czyli substancji roślinnych o działaniu podobnym do estrogenów. Genisteina występuje naturalnie w roślinach strączkowych, takich jak soja, groch, fasola czy ciecierzyca, oraz w niektórych innych roślinach, np. w czerwonej koniczynie. Wykazuje działanie antyoksydacyjne i przeciwzapalne, może też oddziaływać na poziom hormonów płciowych i korzystnie wpływać na układ krążenia. Ponadto badania sugerują, że genisteina może mieć działanie przeciwnowotworowe, zwłaszcza w przypadku raka piersi, prostaty i jelita grubego, jednak potrzebne są dalsze badania w celu potwierdzenia tych wyników.

  • Jakie właściwości ma olejek z drzewa herbacianego? Jak go stosować na skórę?

    Olejek z drzewa herbacianego pozyskuje się na drodze destylacji z parą wodną surowca z rośliny łac. Melaleuca alternifolia. Kolonizatorzy australijscy odkryli tę roślinę w 1770 r. i, naśladując zamieszkujących tamte tereny Aborygenów, zaczęli wykorzystywać jej liście do zaparzania esencjonalnego napoju na wzór herbaty. Stąd też wzięła się nazwa rośliny. Kiedy, jak i na co stosować olejek z drzewa herbacianego? Czy olejek z drzewa herbacianego powinna stosować osoba, która ma trądzik?

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij