Witamina B6 (pirydoksyna) – funkcja w organizmie, suplementacja, niedobór, nadmiar

Witamina B6 jest związkiem, który wzmaga przyswajalność magnezu w organizmie. Bierze udział w wielu procesach metabolicznych, reguluje pracę układu nerwowego, a jej optymalny poziom wpływa na pozytywny nastrój. Pirydoksyna przyczynia się także do powstawania przeciwciał chroniących organizm przed infekcjami. Witamina B6 jest składnikiem zarówno produktów zwierzęcych, jak i roślinnych. Którą suplement z wit. B6 wybrać, jaka jest jej optymalna dawka dobowa i jakie są skutki zaburzeń jej ilości w organizmie? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

Witamina B6 jest najczęściej kojarzona z preparatami magnezu. Bardzo często produkty z magnezem zawierają dodatek tego składnika, ponieważ pirydoksyna znacznie zwiększa wchłanianie tego pierwiastka. Jednakże witamina B6 pełni również wiele innych funkcji. Wpływa na metabolizm aminokwasów, białek i kwasów tłuszczowych. Jest kluczowa dla przemiany hemu do hemoglobiny, a zatem wpływa na prawidłowe rozprzestrzenianie tlenu do każdej komórki ciała. Pirydoksyna bierze udział w procesach immunologicznych, w tym warunkuje powstawanie przeciwciał, zwiększając tym samym odpowiedź układu odpornościowego.

Pirydoksyna – rola witaminy B6 w organizmie

Witamina B6 odgrywa ważną rolę w licznych reakcjach enzymatycznych. Uczestniczy w metabolizmie aminokwasów, lipidów i węglowodanów. Pirydoksyna wpływa korzystnie na układ nerwowy, a zwłaszcza na syntezę przekaźników nerwowych, takich jak serotonina i dopamina. Oddziałuje w ten sposób na stan psychiczny i dobre samopoczucie. Witamina B6 jest istotnym składnikiem w prawidłowym funkcjonowaniu układu immunologicznego, ponieważ bierze udział w tworzeniu przeciwciał, limfocytów i innych komórek odpornościowych. Związek ten warunkuje właściwą syntezę hemoglobiny, która odpowiedzialna jest za przenoszenie tlenu do tkanek i komórek w całym organizmie. Pirydoksyna wykazuje także aktywność antyoksydacyjną. Dodatkowo odpowiedni poziom tego składnika ułatwia przyswajanie magnezu, żelaza i witaminy B12.

Dawkowanie witaminy B6

Pirydoksyna, podobnie jak inne witaminy z tej grupy, nie jest magazynowana w organizmie, dlatego należy ją systematycznie dostarczać wraz z pożywieniem lub w przypadku niewystarczającej podaży rozważyć jej suplementację. Zwiększone zapotrzebowanie na pirydoksynę występuje zwłaszcza u osób nadużywających alkoholu oraz palaczy. Dodatkowo stosowanie niektórych leków, takich jak: hydralazyna, L-DOPA, penicylamina, doustne środki hormonalne mogą sprzyjać występowaniu niedoboru witaminy B6.

Objawy i skutki niedoboru witaminy B6

Niedobór witaminy B6 występuje niezwykle rzadko. Zazwyczaj towarzyszy chorobom nerek, ponadto pojawia się u osób poddawanych dializom oraz pacjentom po przeszczepie nerki. Niewystarczający poziom obserwowany jest również w przebiegu reumatoidalnego zapalenia stawów, celiakii, chorobie Leśniowskiego-Crohna oraz innych chorób autoimmunologicznych. Obniżony poziom witaminy B6 manifestuje się egzemą, łojotokowym zapaleniem skóry, wysypką, swędzeniem skóry oraz innymi zaburzeniami dermatologicznymi. Może również wystąpić anemia, depresja  i inne zaburzenia neurologiczne. Dodatkowo następuje zmniejszenie procesu tworzenia przeciwciał, a to z kolei prowadzi do spadku odporności i zwiększonej podatności na infekcje.

Objawy i skutki nadmiaru witaminy B6

Eksperci z Wielkiej Brytanii ocenili, że spożywanie dużych dawek witaminy B6 – do 10 mg/dobę –  nie powoduje żadnych działań niepożądanych. Dopiero stosowanie znacznie większych ilości pirydoksyny  – powyżej 200 mg/dobę przez dłuższy czas – może prowadzić do wystąpienia objawów neurologicznych w postaci zaniku czucia i drętwienia ciała (zwłaszcza w obrębie ramion i nóg). Zaburzenia te ustępują zazwyczaj po zaprzestaniu stosowania witaminy B6.

Jakie są naturalne źródła witaminy B6?

Bogatym źródłem witaminy B6 są ryby, mięso i podroby mięsne, Przyswajalność pirydoksyny z pokarmów zwierzęcych jest bardzo duża i wynosi 75 – 100%. Witaminę B6 można również znaleźć w pokarmach roślinnych, takich jak: ziemniaki, warzywa liściaste, banany, awokado, produkty pełnoziarniste i jaja. Dostępność pirydoksyny z pokarmów roślinnych jest znacznie mniejsza, a dodatkowe przetwarzanie tych produktów podczas gotowania i smażenia powoduje jej nadmierną utratę.

Suplementy – którą witaminę B6 wybrać? Czy kompleks witaminy B6 z magnezem jest lepszy niż witamina B6 w formie jednoskładnikowej?

W przypadku niedostatecznej podaży witaminy B6 wraz z pożywieniem warto rozważyć jej suplementację. Na rynku dostępne są preparaty wieloskładnikowe oraz zawierające wyłącznie witaminę B6 (jednoskładnikowe). Maksymalna dopuszczalna zawartość witaminy B6 w suplementach diety wynosi 18 mg/dobę. Zarówno witamina B6 pochodząca z gotowych aptecznych preparatów, jak i ta znajdująca się w żywości, mają podobną przyswajalność oraz aktywność biologiczną. Witamina B6 bardzo często łączona jest z preparatami magnezowymi, ponieważ znacząco (ok. 20 – 40%) zwiększa ona wchłanianie magnezu z przewodu pokarmowego, a także ułatwia dystrybucję magnezu w organizmie i wpływa na utrzymanie właściwych zapasów tego składnika. Dlatego w przypadku niedoborów magnezu korzystniejsze wydaje się stosowanie preparatów z dodatkiem witaminy B6 niż tych pojedynczych.