Łysienie plackowate - co warto o nim wiedzieć?

Przyczyny łysienia plackowatego

Przyczyny tej choroby w dalszym ciągu nie zostały do końca poznane. Najbardziej prawdopodobny wydaje się być związek z procesem autoimmunologicznym, gdzie na skutek nieprawidłowego funkcjonowania układu odpornościowego, dochodzi do zjawiska autoagresji, czyli atakowania komórek własnego organizmu, a w tym przypadku atak ukierunkowany jest na mieszki włosowe. Za autoimmunologiczną przyczyną łysienia plackowatego przemawia również fakt częstszego występowania różnego rodzaju tzw. autoprzeciwciał (np. skierowanym przeciwko własnym komórkom tarczycy), a także nierzadkim współistnieniem bielactwa, cukrzycy typu 1, tocznia rumieniowatego, choroby Hashimoto u pacjentów z tym rodzajem łysienia. Również pewną rolę przypisuje się czynnikom genetycznym, o czym świadczy fakt rodzinnego występowania łysienia plackowatego w ok.10-20% przypadków. Istnieją także doniesienia o związku łysienia plackowatego z zaburzeniami funkcji układu nerwowego i częstym pojawieniem się wyłysiałych ognisk po przeżyciu silnego stresu i wstrząsach psychicznych.

Objawy łysienia plackowatego

Utrata włosów zazwyczaj jest stopniowa i najczęściej ma charakter okrągłych lub owalnych ognisk wyłysienia, pojedynczych lub mnogich, rozmaitej wielkości i kształtu, które mogą się ze sobą zlewać. Skóra w obrębie zmian pozbawionych włosów nie wykazuje cech stanu zapalnego, o czym świadczy fakt, że pozbawiona jest takich objawów jak zaczerwienie czy bolesność. Utrata włosów w łysieniu plackowatym nie pozostawia blizn, w związku z czym mieszki włosowe nie są zniszczone, co oznacza, że włosy mogą odrastać.  

Jeżeli dochodzi do całkowitej utraty włosów na skórze głowy mówi się wtedy o łysieniu całkowitym (alopecia totalis), natomiast całkowita utrata włosów na ciele i skórze głowy nosi nazwę łysienia uogólnionego (alopecia universalis). Czasami dochodzi do wyłysienia w miejscach przypominających opaskę na obwodzie głowy - ten rodzaj utraty włosów nosi określenie łysienia wężykowatego (ophiasis).

Odrost włosów często następuje samoistnie i spontanicznie po okresie kilku lub kilkunastu miesięcy, niestety mogą pojawiać się nowe ogniska wyłysienia, podczas gdy w obrębie innych dochodzi do odrostu włosów. Włosy, które odrastają są zazwyczaj cienkie, koloru białego lub siwego. Jeżeli włosy nie mają tendencji do odrostu w łysieniu uogólnionym wówczas mówi się o łysieniu złośliwym. Spontaniczny odrost włosów jest częściej obserwowany w przypadku ograniczonego łysienia plackowatego, a rzadszy w przypadku łysienia całkowitego i uogólnionego. Niestety rokowanie oraz odpowiedź na leczenie są zazwyczaj gorsze w przypadku:

• współistnienia u pacjenta atopowego zapalenia skóry
• początku łysienia plackowatego we wczesnym dzieciństwie
• rodzinnego występowania łysienia plackowatego

Rozpoznanie stawia się na podstawie wywiadu oraz badania przedmiotowego- w przypadkach wątpliwych lekarz dermatolog może wykonać dodatkowe badania, takie jak mikroskopowe badanie włosów (trichogram) oraz trichoskopię skóry głowy, czyli badanie włosów oraz skóry głowy w dużym powiększeniu.

Leczenie łysienia plackowatego

Niestety obecnie brakuje metod leczniczych, które byłyby w 100% skuteczne. W leczeniu ogólnym łysienia plackowatego stosuje się glikokortykosteroidy (również w iniekcjach doogniskowych), cyklosporynę A oraz fotochemioterapię. W leczeniu miejscowym wykorzystuje się preparaty miejscowo drażniące (tj. cygnolina, pilokarpina), glikokortykosteroidy, a także metodę wywołania alergicznego kontaktowego zapalenia skóry za pomocą alergenów kontaktowych jak np. difenylocyklopropenon (DCP), dibutylester (SADBE).