Jak rozpoznać wodobrzusze? Przyczyny, objawy i leczenie wodobrzusza
Michał Posmykiewicz

Jak rozpoznać wodobrzusze? Przyczyny, objawy i leczenie wodobrzusza

Wodobrzusze (inaczej puchlina brzuszna) jest to nadmierne nagromadzenie wolnego płynu w jamie otrzewnej (prawidłowa ilość płynu w jamie otrzewnej, która ma za zadanie amortyzować narządy, nie przekracza 150 ml).

  1. Wodobrzusze - jak może do niego dojść?
  2. W jaki sposób można podzielić wodobrzusze?
  3. W przebiegu jakich chorób może dojść do rozwoju wodobrzusza?
  4. Jakie są objawy wodobrzusza? 
  5. Jak rozpoznać wodobrzusze?
  6. Jak wygląda leczenie wodobrzusza?

Wodobrzusze - jak może do niego dojść?

Przede wszystkim do powstania wodobrzusza może dojść na skutek zwiększonego ciśnienia w układzie żyły wrotnej, mówi się wtedy o tzw. nadciśnieniu wrotnym. Ponadto, do powstania wodobrzusza przyczynia się też hipoalbuminemia, czyli zbyt mała ilość albumin, które są rodzajem białek (ich mała ilość może być efektem między innymi ich nadmiernej utraty lub zbyt małej produkcji). Do rozwoju wodobrzusza może też dojść na skutek upośledzonego krążenia w naczyniach limfatycznych - pojawia się wtedy utrudniony odpływ limfy (chłonki). Kolejną przyczyną powstawania wodobrzusza może również być nadmierna produkcja płynu przez komórki w organizmie, np. w przebiegu nowotworów. 

W jaki sposób można podzielić wodobrzusze?

Wodobrzusze można podzielić w zależności od objętości płynu, który gromadzi się w jamie otrzewnej.
  • Wyróżnia się zatem wodobrzusze łagodne (czyli stopień pierwszy wodobrzusza) - można je stwierdzić tylko za pomocą badania usg jamy brzusznej.
  • Stopień drugi wodobrzusza to tzw. wodobrzusze umiarkowane - lekarz może je stwierdzić w czasie badania fizykalnego pacjenta, ilość płynu w jamie otrzewnej przekracza 500 ml.
  • W stopniu trzecim wodobrzusza (inaczej to wodobrzusze zaawansowane) brzuch pacjenta jest napięty, dochodzi do wygładzenia pępka lub pojawia się przepuklina pępkowa, może też pojawić się duszność, co oznacza, że w jamie otrzewnej zgromadziło się około 15 litrów płynu.  

Powiązane produkty

W przebiegu jakich chorób może dojść do rozwoju wodobrzusza?

  • marskość wątroby a wodobrzusze
Najczęściej do rozwoju wodobrzusza (jest to aż 80%) dochodzi w przebiegu marskości wątroby. Czym jest marskość wątroby? Jest to choroba, w przebiegu której występuje przewlekły stan zapalny, co z kolei doprowadza do przebudowy miąższu wątroby, pojawia się jego włóknienie, co pociąga za sobą konsekwencje pod postacią zaburzenia czynności wątroby. Marskość wątroby ma niestety charakter postępujący, a coraz większe włóknienie miąższu wątroby nie tylko upośledza jej funkcje, ale również zaczyna upośledzać przepływ krwi w krążeniu wrotnym - dochodzi do rozwoju nadciśnienia wrotnego i następnie wodobrzusza. Ponadto, do rozwoju wodobrzusza dochodzi dość często również w przebiegu chorób nowotworowych.
  • wodobrzusze w przypadku niewydolności układu krążenia i innych chorób
Także niewydolność układu krążenia, choroby trzustki oraz gruźlica mogą doprowadzić do rozwoju wodobrzusza. Wodobrzusze może też pojawić się u pacjentów z zespołem nerczycowym, toczniem rumieniowatym układowym czy też u chorych na niedoczynność tarczycy i pacjentów cierpiących z powodu zakrzepicy żyły wrotnej. Do rozwoju wodobrzusza dochodzi też w przypadku enteropatii z utratą białka. Zdarza się też wodobrzusze idiopatyczne - u pacjentów leczonych hemodializami. Wodobrzusze może być też pierwszym objawem raka jajnika u kobiet. 

Jakie są objawy wodobrzusza? 

  • Pierwszym objawem rozwijającego się wodobrzusza jest powiększanie się obwodu brzucha.
  • Dodatkowo, pacjent odczuwa dyskomfort w jamie brzusznej, pobolewanie, doskwierają mu nudności, a czasem także wymioty.
  • W sytuacji, kiedy wodobrzusze ma związek z niewydolnoscią krążenia, u pacjenta obecne są również dodatkowo obrzęki kończyn dolnych, duszność, częstsze oddawanie moczu w nocy, jak również upośledzona tolerancja wysiłku.
  • W przebiegu marskości wątroby bardzo często objawami towarzyszącymi wodobrzuszu jest poszerzenie żył powłok brzucha na skutek rozwiniętego krążenia obocznego wrotno-systemowego i powiększenie śledziony, ponadto dodatkowo może pojawić się świąd skóry, żółtaczka, obrzęki kończyn dolnych, objawy upośledzonego krzepnięcia krwi, a u mężczyzn ginekomastia.
  • Należy pamiętać też o tym, że pacjenci z zaawansowanym wodobrzuszem mają charakterystyczny wygląd "kasztanowego ludzika" - mają duży brzuch, a kończyny dolne i górne są krótkie i bardzo chude. 

Jak rozpoznać wodobrzusze?

  • Lekarz może podejrzewać wodobrzusze po palpacyjnym badaniu brzucha pacjenta - w czasie dotykania brzucha obecny jest tzw.objaw chełbotania.
  • Opukując brzuch pacjenta, lekarz stwierdza również zmianę odgłosu opukowego na stłumiony. Jeśli po badaniu lekarz podejrzewa wodobrzusze, należy wykonać badania dodatkowe, które mogą potwierdzić wstępne rozpoznanie.
  • Można zatem wykonać badania obrazowe - usg jamy brzusznej oraz tomografię komputerową jamy brzusznej. Dzięki tym badaniom można z dużą dokładnością stwierdzić, jaka ilość płynu zgromadziła się w jamie otrzewnej, ponadto można ocenić, jak wygląda wątroba i inne narządy jamy brzusznej oraz czy doszło do rozwoju nadciśnienia wrotnego.
  • W przypadku potwierdzenia wodobrzusza, należy wykonać badanie płynu puchlinowego. Wykonuje się w tym celu nakłucie jamy otrzewnej. Po pobraniu w płynie ocenia się między innymi stężenie albumin, analizuje się rodzaj i liczbę zawartych w nim komórek (na tej podstawie można odróżnić płyn powstały w wyniku gruźlicy, choroby nowotworowej czy też bakteryjnego zapalenia otrzewnej).
  • Ponadto, w pobranym płynie można ocenić też aktywność dehydrogenazy mleczanowej (LDH), amylazy, poziom białka całkowitego oraz bilirubiny.  

Jak wygląda leczenie wodobrzusza?

Leczenie wodobrzusza jest uzależnione od tego, jaką chorobą zostało ono spowodowane (leczenie przyczynowe). W przypadku marskości wątroby, pacjent musi znajdować się pod stałą opieką lekarza specjalisty chorób wątroby, który będzie kierował właściwym postępowaniem. W przypadku choroby nowotworowej leczenie będzie prowadził onkolog, zaś w przypadku niewydolności układu krążenia pacjentem będzie musiał zajmować się kardiolog. Dodatkowo, poza leczeniem przyczynowym, w przebiegu leczenia wodobrzusza konieczne jest również leczenie objawowe. W tym celu wykorzystuje się leki moczopędne, które pacjent może otrzymywać drogą doustną, a w razie konieczności też drogą dożylną. 
Szybko powiększający się obwód brzucha wymaga pilnej konsultacji z lekarzem. Może zdarzyć się bowiem, że w jamie otrzewnej zacznie gromadzić się płyn, który doprowadzi do rozwoju wodobrzusza. Lekarz będzie musiał wtedy stwierdzić, co jest przyczyną takiego stanu rzeczy i zaleci dalsze postępowanie.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Dlaczego boli mnie brzuch?

    Bóle brzucha są częstą dolegliwością, na którą skarży się duża część społeczeństwa. Czasami są mało nasilone, czasami dają się mocno we znaki. Bywa, że trwają krótko, zdarzają się jednak przypadki, gdy uprzykrzają większą część życia.

  • Brzuch tarczycowy – jak wygląda, czemu powstaje, jak się go pozbyć?

    Wydaje się, że termin „brzuch tarczycowy” to kolejne, modne hasło, mające za zadanie wytłumaczyć rosnącą skalę problemu, jaką jest otyłość. Tym samym winę za dodatkowe kilogramy zrzuca się na współwystępujące choroby, w tym niedoczynność tarczycy czy jej zapalenie, chorobę Hashimoto. Czy jednak otyłość brzuszna to to samo co „brzuch tarczycowy”? Jakie są jego przyczyny? Jak powinna wyglądać dieta oraz ćwiczenia? 

  • Bulgotanie w jelitach - przyczyny, objawy, leczenie

    Zapewne każdy z nas choć raz doświadczył uczucia, że jego brzuch żyje własnym życiem. Bulgotanie w jelitach, przelewanie, dziwne odgłosy, a nawet wyraźnie wyczuwalne ruchy w okolicach jelit – zupełnie jakby zamieszkał w nas obcy... Czy te objawy powinny nas niepokoić?

  • Domowe sposoby na ból brzucha – jakie będą pomocne?

    Bóle brzucha są jednymi z najpowszechniejszych objawów zgłaszanych przez pacjentów. Od ostrych, które są sygnałem ostrzegawczym o nagłym stanie zagrożenia zdrowia, po przewlekłe, trwające miesiącami i spowodowane przez czynnościowe zaburzenia układu pokarmowego. Zdecydowana większość tych dolegliwości to stany przejściowe, którym chcemy zaradzić samodzielnie w domu bez opieki lekarza. Ze względu na swoją powszechność ból brzucha próbuje się rozwiązywać domowymi poradami, często przekazywanymi z pokolenia na pokolenie. Kiedy i jak wykorzystywać domowe sposoby na ból brzucha?

  • Ostry ból brzucha – kiedy może być groźny?

    Ból brzucha zazwyczaj budzi niepokój, zwłaszcza jeżeli jest ostry i silny. Należy pamiętać, że nie każdy nagły ból brzucha spowodowany jest schorzeniem wymagającym leczenia w szpitalu. Dlatego warto umieć odróżnić błahą dolegliwość (wywołaną np. wzmożonymi ruchami robaczkowymi jelit) od objawów sugerujących poważną chorobę.

  • Angina brzuszna – czym grozi przewlekłe niedokrwienie jelit?

    Angina brzuszna (niedokrwienie jelit) to zespół objawów, które pojawiają się, gdy dochodzi do spadku przepływu krwi do jamy brzusznej spowodowanego zablokowaniem jednej z tętnic ją zaopatrujących. Charakteryzuje się silnymi bólami brzucha, a także utratą wagi, wyniszczeniem i zmęczeniem. Angina brzuszna może być spowodowana przez różne czynniki, takie jak miażdżyca lub zagrażające życiu rozwarstwienie aorty. Ze względu na niespecyficzne objawy lekarz może mieć trudności z szybkim postawieniem odpowiedniej diagnozy. Czym jest angina brzuszna? Jak ją zdiagnozować?

  • Skurczowe, czynnościowe bóle brzucha – przyczyny, objawy, leczenie

    Dolegliwości związanych z nadmiernym napięciem mięśni gładkich w obrębie narządów w jamie brzusznej, potocznie nazywanych skurczami, uciskiem czy kolką, może doświadczyć każdy z nas. I każdy może odczuwać taki ból nieco inaczej. Pewne jest, że dla poprawy komfortu i własnego zdrowia warto działać, aby sobie z nim poradzić.

  • Różnica między lekami rozkurczowymi a przeciwbólowymi – kiedy je stosować na ból brzucha?

    Bóle brzucha dotykają każdego z nas. Niezależnie od tego, czy odczuwamy tylko lekki dyskomfort, czy już silny ból, jest to uciążliwe dla samopoczucia, a czasem nieobojętne dla naszego zdrowia. Co możemy wtedy zrobić? Jaki lek będzie najlepszy, by pozbyć się bólu brzucha? Przeciwbólowy czy rozkurczowy? Jak działają te dwa rodzaje leków, na co się je stosuje i czym się różnią?

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

logo Telemedi

Usługę zdalnej konsultacji z lekarzem świadczy Telemedi.
Regulamin świadczenia usługi dostępny jest tutaj.