Kobieta łapie się za bok przy objawach zespołu nerczycowego
Barbara Bukowska

Zespół nerczycowy – czym jest? Jakie daje objawy?

Zespół nerczycowy to schorzenie, które często bywa mylone z zespołem nefrytycznym. Choć część objawów jest wspólna dla obu jednostek chorobowych (białkomocz, obrzęki), zespołowi nefrytycznemu towarzyszą nadciśnienie i krwiomocz, których nie obserwuje się w przebiegu zespołu nerczycowego.

Zespół nerczycowy (inaczej zespół nefrotyczny, z łac. syndroma nephroticum) to szereg zaburzeń klinicznych i odchyleń w badaniach laboratoryjnych, będących wynikiem nadmiernej utraty białek z moczem (białkomocz). Rozwija się najczęściej jako powikłanie chorób nerek.

Jak rozpoznać zespół nerczycowy? Zespół nerczycowy – objawy

Pierwszym wzbudzającym niepokój objawem zespołu nerczycowego są obrzęki. Pojawiają się głównie wokół oczu (krótko po przebudzeniu) oraz na podudziach (w porze wieczornej, nasilające się w pozycji stojącej). Początkowo mają charakter przemijający, po kilku dniach jednak narastają i prowadzą do zwiększenia masy ciała nawet o kilka kilogramów.

W badaniach laboratoryjnych u pacjentów z zespołem nerczycowym obserwuje się następujące nieprawidłowości:

  • białkomocz (utrata wraz z moczem ponad 3,5 g, a w ciężkich przypadkach nawet kilkunastu gramów białka na dobę);
  • obniżone stężenie białek we krwi (na skutek ich utraty z moczem);
  • podwyższone stężenie lipidów we krwi (hiperlipidemia), przede wszystkim cholesterolu.

Objawem wskazującym na zespół nerczycowy może być również pienienie się moczu, bladość oraz wzmożone pragnienie. U chorych może również dojść do rozwoju nadciśnienia tętniczego oraz przesięków do jam ciała: jamy brzusznej, czemu towarzyszy ból brzucha, oraz jamy opłucnej, co może powodować duszność.

Czy zespół nerczycowy jest groźny?

Zespół nerczycowy bezwzględnie wymaga interwencji lekarskiej. Nieleczony może zagrażać zdrowiu i życiu pacjenta. Najgroźniejszymi powikłaniami zespołu nerczycowego są obrzęki mózgu i płuc, a także zakrzepica. Rozwija się w wyniku zaburzeń w gospodarce białek uczestniczących w procesie krzepnięcia krwi. Pacjenci z zespołem nerczycowym są również bardziej podatni na infekcje i przeziębienia – z moczem tracone są immunoglobuliny, biorące udział w procesach odpornościowych.

Powiązane produkty

Co powoduje zespół nerczycowy?

Bezpośrednią przyczyną zespołu nerczycowego jest uszkodzenie kłębuszków nerkowych, przez co stają się przepuszczalne dla cząsteczek białka. U pacjentów dorosłych czynniki powodujące zespół nerczycowy są zróżnicowane. W ok. 70% przypadków jest to pierwotne kłębuszkowe zapalenie nerek, a w 30% przypadków inna choroba przewlekła, której powikłaniem jest uszkodzenie nerek (np. cukrzyca typu 2, toczeń układowy, amyloidoza czy układowe zapalenie naczyń). Mówimy wtedy o wtórnym zespole nerczycowym.

U dzieci najczęściej obserwuje się idiopatyczny zespół nerczycowy, za który w blisko 80% przypadków odpowiada submikroskopowe kłębuszkowe zapalenie nerek (inaczej choroba zmian minimalnych).

Warto wspomnieć o chorobie o podłożu genetycznym. Jest to tzw. wrodzony zespół nerczycowy typu fińskiego. Na skutek mutacji w organizmie nie powstaje nefryna – białko odpowiedzialne za prawidłowy przebieg filtracji kłębuszkowej.

Czy można wyleczyć zespół nerczycowy?

Najważniejszym etapem leczenia jest ustalenie choroby uszkadzającej kłębuszki nerkowe oraz wprowadzenie leczenia przyczynowego. Zarówno w pierwotnych, jak i wielu wtórnych zespołach nerczycowych stosuje się leki immunosupresyjne. Pacjentom podawany jest prednizon lub, w przypadku oporności, metyloprednizolon. W leczeniu zespołu nerczycowego stosuje się również leki alkilujące (cyklofosfamid, chlorambucyl), a jeśli nie przynoszą one oczekiwanych rezultatów, do terapii włączana jest cyklosporyna A. Ze względu na toksyczność określana jest jako lek ostatniej szansy.

Obrzęki łagodzi się, włączając do leczenia leki moczopędne, przede wszystkim furosemid. Należy dążyć do ustalenia dawki, umożliwiając zmniejszenie masy ciała o 1 kg na dobę. Niekiedy stosuje się również inhibitory konwertazy angiotensyny oraz blokery receptora angiotensynowego, które wykazują działanie nefroprotekcyjne i zmniejszają białkomocz.

Leczenie zespołu nerczycowego rozpoczyna się w szpitalu i jest kontynuowane w warunkach ambulatoryjnych – wymaga ścisłej współpracy nefrologa z lekarzem pierwszego kontaktu, a w przypadku dzieci ze specjalistą pediatrii.

Jaka dieta przy zespole nerczycowym? Jakie zioła na zespół nerczycowy?

Aby leczenie zespołu nerczycowego było skuteczne, należy uzupełnić je o prawidłową dietę. W postępowaniu żywieniowym konieczne jest ograniczenie spożycia soli do mniej niż 6 g na dobę. Posiłki powinny być wysokobiałkowe, aby rekompensować utratę białek wraz z moczem, oraz niskocholesterolowe w celu przeciwdziałania hipercholesterolemii. Do codziennego jadłospisu pacjenta z zespołem nerczycowym warto włączyć wielonienasycone kwasy tłuszczowe działające przeciwzapalnie oraz dążyć do wyeliminowania kawy i alkoholu. W procesie pielęgnowania chorego z zespołem nerczycowym, szczególnie dzieci, ważna jest nie tylko sama dieta, ale również regularna kontrola masy ciała.

W leczeniu wspomagającym zespołu nerczycowego wykorzystuje się również zioła. Dobre efekty u pacjentów z zespołem nerczycowym obserwowano po stosowaniu traganka błoniastego (Astragalus membranaceus). Stosowanie 80 g ekstraktu z traganka dziennie prowadziło do znaczącego ograniczenia białkomoczu. Pozytywne efekty obserwowano nawet u pacjentów opornych na standardowe metody leczenia. Traganek często kojarzony jest z inną rośliną leczniczą – Stephania tetrandra. W badaniu klinicznym, w którym udział wzięło blisko 600 pacjentów z kłębuszkowym zapaleniem nerek, wykazano synergizm działania między połączeniem tych ziół a inhibitorem konwertazy angiotensyny w zakresie ograniczenia białkomoczu i działania nefroprotekcyjnego.

Rokowania w przebiegu zespołu nerczycowego zarówno u dorosłych, jak i dzieci zależne są od przyczyny choroby. Całkowite wyleczenie jest możliwe, jeśli pierwotna choroba nerek zostanie wyleczona. W przypadku chorób ogólnoustrojowych, których powikłaniem jest uszkodzenie kłębuszków nerkowych, można uzyskać co najwyżej poprawę.

  1. A. Pasini, E. Benetti, G. Conti i in., The Italian Society for Pediatric Nephrology (SINePe) consensus document on the management of nephrotic syndrome in children: Part I – Diagnosis and treatment of the first episode and the first relapse, Ital J Pediatr 43(1), 2017.
  2. J. Y. Wang, L. Q. He, W. Sun i in., Optimized project of traditional Chinese medicine in treating chronic kidney disease stage 3: a multicenter double-blinded randomized controlled trial, J Ethnopharmacol 139(3), 2012.
  3. Y. S. Yi, Complementary and Alternative Therapy of Rare Inflammatory/Autoimmune Diseases, Evid Based Complement Alternat Med 2018, 2018.
  4. H. Ziółkowska, Zespół nerczycowy, Pediatria po Dyplomie 17(6), [online], https://podyplomie.pl/pediatria/15715,zespol-nerczycowy [dostęp:] 10.08.2022.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Przewlekła pokrzywka idiopatyczna – jak ją rozpoznać? Objawy, przyczyny i leczenie

    Pokrzywka idiopatyczna to schorzenie dermatologiczne manifestujące się występowaniem na skórze swędzących bąbli, które mogą mieć charakter ostry lub przewlekły i znacząco wpływają na jakość życia pacjentów. Pomimo zaawansowanych metod diagnostycznych u większości chorych mechanizm powstawania zmian skórnych pozostaje niewyjaśniony. Jak wygląda przewlekła pokrzywka idiopatyczna? Na czym polega leczenie pokrzywki?

  • Kaszel alergiczny – objawy. Jak odróżnić go od przeziębienia?

    Kaszel często pojawia się jako reakcja organizmu na alergeny. Może towarzyszyć mu nieżyt nosa, dlatego bywa mylony z kaszlem spowodowanym przeziębieniem. Jak odróżnić kaszel alergiczny od kaszlu występującego przy przeziębieniu? Jak leczyć kaszel alergiczny?

  • Test na HPV i cytologia płynna na NFZ. Nowy standard profilaktyki raka szyjki macicy

    Minister Zdrowia Izabela Leszczyna podpisała rozporządzenie poszerzające program profilaktyki raka szyjki macicy o dwa badania – test na obecność wirusa brodawczaka ludzkiego wysokiego ryzyka (HPV HR) oraz cytologię na podłożu płynnym (LBC). Od 26 marca NFZ finansuje te badania, co ma na celu zwiększenie skuteczności wykrywania i zapobiegania rakowi szyjki macicy w Polsce. Czy program w całym kraju ruszył równolegle?

  • Alergia kontaktowa – przyczyny, objawy i leczenie

    Alergia kontaktowa jest rodzajem nadwrażliwości, która występuje w wyniku bezpośredniego kontaktu skóry z substancjami wywołującymi reakcję alergiczną. Zjawisko to może powodować szereg nieprzyjemnych objawów – od łagodnych po ciężkie – i jest powszechnie spotykane wśród ludzi w różnym wieku.

  • Czym jest pokrzywka? Przyczyny, rodzaje, objawy i leczenie

    Pokrzywka jest niegroźnym schorzeniem skóry wywołanym najczęściej reakcją alergiczną. Objawia się swędzącymi bąblami na skórze, które przypominają ślady po poparzeniu pokrzywą. Jakie są jej przyczyny i co zrobić, gdy się pojawi? Na czym polega leczenie pokrzywki?

  • Zespół Dravet – objawy, diagnostyka, leczenie

    Zespół Dravet to rzadkie genetyczne schorzenie neurologiczne, które manifestuje się już we wczesnym dzieciństwie i znacząco wpływa na funkcjonowanie pacjentów przez całe życie. Charakteryzuje się opornymi na leczenie napadami padaczkowymi, które mogą prowadzić do licznych komplikacji, w tym do opóźnienia rozwoju i deficytów poznawczych.

  • Czy Tajlandia jest bezpieczna? Zagrożenia zdrowotne i najczęstsze choroby

    Tajlandia to kraj o egzotycznym uroku, przyciągający turystów z całego świata. Przed podróżą warto zapoznać się z potencjalnymi zagrożeniami zdrowotnymi występującymi w Azji Południowo-Wschodniej, żeby odpowiednio się przygotować i potrafić na nie reagować. Na co powinniśmy się zaszczepić przed wizytą w Tajlandii? Jakie choroby nam zagrażają? Co zrobić, jeśli ugryzie nas małpa?

  • Ośmiokrotny wzrost zachorowań na odrę w Polsce. Co jest powodem powrotu tej groźnej choroby?

    Liczba przypadków odry zarejestrowanych w 2024 roku w Polsce w systemie nadzoru epidemiologicznego wzrosła w porównaniu z rokiem 2023 ponad ośmiokrotnie – poinformował redakcję DOZ.pl Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego PZH – PIB. Odra wraca do Polski i staje się realnym zagrożeniem zdrowotnym, szczególnie dla dzieci i osób nieszczepionych. Choć przez lata choroba ta była praktycznie wyeliminowana, dziś – w wyniku malejącej liczby szczepień – znów pojawiają się nowe ogniska. Czym jest odra, jak się przed nią chronić i kto jest najbardziej narażony?

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl