Dlaczego boli mnie brzuch?

Bóle brzucha można zatem podzielić na bóle ostre i przewlekłe.

Ból ostry brzucha

Czym zatem charakteryzuje się ostry ból i jakie najczęściej przyczyny go wywołują? Ból ten pojawia się nagle, ma bardzo duże natężenie, można opisać go jako ból przeszywający, często pacjenci porównują go do kłucia nożem.

Pacjent jest bardzo cierpiący, nie może sobie znaleźć miejsca, trudno mu dobrać pozycję, w której dolegliwości bólowe ustępują lub się zmniejszają. Najczystsze jego przyczyny to:

• Ze strony przewodu pokarmowego: zapalenie wyrostka robaczkowego, perforacja wrzodu trawiennego, niedrożność jelit, perforacja jelit, ostre stany zapalne żołądka i jelit, zapalenie lub perforacja uchyłków jelita,
• Ze strony układu moczowo-płciowego: kamica nerkowa (kolka nerkowa), odmiedniczkowe zapalenie nerek, zapalenie pęcherza moczowego, zapalenie przydatków, ciąża pozamaciczna,
• Ze strony wątroby, trzustki i śledziony: kamica pęcherzyka żółciowego (kolka żółciowa), zapalenie pęcherzyka żółciowego, zapalenie dróg żółciowych i wątroby, ostre zapalenie trzustki, pęknięcie śledziony,
• Ze strony naczyń: zator tętnicy krezkowej, zakrzepica żył trzewnych, tętniak rozwarstwiający aorty,
• Ze strony chorób dotyczących narządów klatki piersiowej: zawał serca, zapalenie mięśnia sercowego, zapalenie płuc i opłucnej.

Ból przewlekły brzucha

Zupełnie inny charakter ma ból przewlekły. Zwykle ma on mniejsze nasilenie.

Pacjenci często przyzwyczają się do niego i potrafią z nim żyć, choć często upośledza on ich normalne codzienne funkcjonowanie.

Bardzo często jest on wywoływany przez choroby zapalne jelit - choroba Leśniowskiego-Crohna oraz wrzodziejące zapalenie jelita grubego. Także zespół jelita drażliwego charakteryzuje się przewlekającymi się dolegliwościami bólowymi. Choroby infekcyjne i pasożytnicze jelit (np. lamblioza, tasiemczyca, glistnica), przewlekłe zapalenie trzustki, dróg żółciowych i pęcherzyka żółciowego uprzykrzają życie pacjentów ciągłym bólem.

Przewlekły ból brzucha towarzyszy także nowotworom, chorobie zwyrodnieniowej kręgosłupa i stawów krzyżowo-biodrowych czy też celiakii.

Zwykle niewielki odsetek pacjentów zgłaszających się do lekarza z powodu bólu brzucha wymaga hospitalizacji i leczenia operacyjnego. Zazwyczaj można leczyć się w warunkach ambulatoryjnych. Oczywiście, wszystko zależy od postawionej diagnozy.

Jakie badania należy wykonać, aby móc zdiagnozować, czym wywoływane są dolegliwości?

Dużo o tym, co może być przyczyną bólu, mówi jego lokalizacja. Dlatego też lekarz zawsze będzie wypytywał, w którym dokładnie miejscu pacjent odczuwa ból. I tak na przykład ból zlokalizowany w nadbrzuszu jest zwykle charakterystyczny dla chorób toczących się w żołądku, wątrobie, trzustce, dwunastnicy czy w narządach klatki piersiowej, zaś ból śród i podbrzusza typowy jest zazwyczaj dla chorób jelit.

Poza tym lekarz na pewno będzie pytał o to czy ból pojawił się nagle, czy też trwa od dłuższego czasu oraz czy jego nasilenie się zmienia.

W czasie wywiadu lekarskiego bardzo ważne jest poinformowanie o tym, jakie czynniki przyczyniają się do zaostrzenia się dolegliwości bólowych. Między innymi w przebiegu choroby wrzodowej ból nasila się na czczo, a ustępuje po jedzeniu.

W przypadku zapalenia trzustki czy pęcherzyka żółciowego dolegliwości bólowe są znacznie większe po spożyciu pokarmu. Natomiast ból zmniejszający się po oddaniu gazów jest typowy dla zespołu jelita drażliwego.

Lekarz będzie także badał brzuch palpacyjnie oraz będzie go osłuchiwał - takie najprostsze badanie fizykalne zwykle także ułatwia postawienie rozpoznania.

Poza tym w przypadku bólów brzucha powinno się wykonać badania laboratoryjne: morfologię krwi, poziom elektrolitów, glukozy, mocznika, kreatyniny, ALAT, ASPAT, GGTP, amylazy, troponiny sercoweji, należy także wykonać posiew i badanie ogólne moczu.

W przypadku określonych wskazań wykonuje się także badanie na obecność krwi utajonej w stolcu. Przy braku diagnozy na podstawie samych badań laboratoryjnych oraz po badaniu fizykalnym, należy także wykonać usg jamy brzusznej, natomiast w przypadku podejrzenia, że ból wywołany jest chorobą narządów klatki piersiowej, powinno wykonać się EKG oraz rtg płuc.

Czasami zachodzi konieczność poszerzenia diagnostyki o wykonanie bardziej dokładnych badań obrazowych-tomografii komputerowej lub rezonansu magnetycznego oraz badania endoskopowego (gastro- lub kolonoskopia), często z pobraniem wycinków do badania histopatologicznego.

Czy ból brzucha można wyleczyć domowymi sposobami?

Żadnego bólu brzucha nie powinno się leczyć samemu w domu, zawsze należy skonsultować się z lekarzem. Jeśli po badaniu lekarz nie stwierdzi powodu do niepokoju i uzna, że ból jest wywołany np. błędem dietetycznym, wtedy zaleci właściwe leki i odeśle pacjenta do domu.

Jeśli jednak lekarz będzie zaniepokojony po zbadaniu pacjenta, wtedy zleci poszerzenie diagnostyki - w ten sposób nie przeoczy się żadnej poważnej przyczyny dolegliwości bólowych.