Wycięcie migdałków (tonsillektomia) – kiedy należy usunąć migdałki?

Tonsillektomia – jakie  funkcje pełnią migdałki?

Migdałki są skupiskami tkanki chłonnej, tworzą one tzw. pierścień chłonny Waldeyera, który inaczej nazywany jest układem chłonnym gardła. W skład pierścienia Waldeyera wchodzą: migdałki podniebienne, migdałek gardłowy, migdałek językowy oraz migdałki trąbkowe. Główną funkcją, którą spełniają migdałki jest ochrona przed różnego rodzaju patogenami (zarówno bakteriami, jak i wirusami oraz grzybami) – obecność migdałków ma na celu zabezpieczenie dalszych odcinków układu oddechowego oraz przewodu pokarmowego przed wnikaniem do nich drobnoustrojów. Migdałki spełniają rolę filtra i „pożeracza” wszystkich patogenów. Poza tym migdałki odpowiedzialne są również za produkcję komórek układu immunologicznego.

Usunięcie zmienionych chorobowo migdałków podniebiennych nosi nazwę tonsillektomii, ich przycięcie to tonsillotomia, natomiast usunięcie trzeciego migdałka to adenotomia.

Kiedy należy wyciąć migdałki? Wskazania do zabiegu usunięcia migdałków

Podstawowym wskazaniem do usunięcia migdałków podniebiennych są nawracające anginy. Lekarz zaczyna rozważać tonsillektomię, jeśli w ciągu ostatniego roku obecne były co najmniej trzy anginy lub też było to pięć angin w przeciągu ostatnich dwóch lat. Kryterium kwalifikującym do zabiegu jest również fakt, że anginy te muszą przebiegać z wysoką gorączką przekraczającą 38 st. C, jak również musi dojść do powiększenia się węzłów chłonnych na szyi. Anginy te muszą też przebiegać z białymi nalotami na migdałkach, zaś w wymazie z gardła powinna zostać stwierdzona obecność paciorkowca – w połączeniu z objawami klinicznymi pod postacią angin właśnie, paciorkowiec niesie za sobą duże ryzyko poważnych powikłań: zapalenia kłębuszków nerkowych czy też zapalenia mięśnia sercowego. Trzeba pamiętać o tym, że samo nosicielstwo paciorkowa, bez obecności objawów klinicznych, nie jest wskazaniem do zabiegu usunięcia migdałków. 

Kolejnym wskazaniem do zabiegu usunięcia migdałków u dorosłych oraz u dzieci jest też obecność ropnia okołomigdałkowego, który jest zazwyczaj powikłaniem anginy. Ponadto laryngolog może zalecić usunięcie migdałków podniebiennych również wtedy, kiedy są one tak duże, że utrudniają połykanie. Także przewlekły nieprzyjemny zapach z ust może być wskazaniem do zabiegu, tak samo zresztą jak nawracające zapalenia ucha środkowego oraz zapalenia zatok.

Zdarza się także, że duże migdałki podniebienne mogą zaburzać mowę (ma to miejsce głównie w przypadku dzieci), która staje się mało wyraźna. Wycięcie migdałków u dzieci i dorosłych jest również konieczne w przypadku utrzymującego się powiększenia tylko jednego migdałka (zawsze bowiem asymetryczne powiększenie się migdałków wzbudza czujność i nasuwa podejrzenie ewentualnej choroby nowotworowej).

Usunięcie trzeciego migdałka (adenotomia)

U dzieci dość często zachodzi też potrzeba usunięcia migdałka gardłowego, inaczej nazywanego trzecim migdałkiem. Na skutek dużej ilości infekcji, które dziecko przebywa w wieku żłobkowym i przedszkolnym, często zdarza się, że dochodzi do znacznego powiększenia się migdałka gardłowego. W sytuacji, kiedy ulega on przerostowi, dziecko zaczyna gorzej słyszeć (dochodzi do niedrożności trąbki słuchowej), co może skutkować rozwojem niedosłuchu. Niedosłuch zatem stanowi wskazanie do usunięcia migdałka gardłowego, podobnie jak sytuacja, kiedy przerost migdałka gardłowego zacznie doprowadzać do przewlekłego, wysiękowego zapalenia uszu.

Kolejnym wskazaniem do usunięcia trzeciego migdałka jest ciągłe oddychanie dziecka przez usta – duży migdałek upośledza drożność nosa i musi ono cały czas oddychać przez buzię, co nie dość, że daje dziecku duży dyskomfort, to również nadaje jego buzi charakterystyczny, „gapowaty” wygląd. Do usunięcia migdałka gardłowego skłania rodziców też fakt, że na skutek dużego przerostu migdałka gardłowego dziecko w nocy bardzo chrapie i miewa tzw. bezdechy senne, które powodują, że maluch w ciągu dnia jest niewyspany, ciągle zmęczony, ma problemy z koncentracją i nauką w szkole.

Po operacji wycięcia migdałków

Trzeba pamiętać o tym, że tonsillektomia jest stosunkowa bezpieczna, jednak mimo wszystko, tak jak każdy inny zabieg, może nieść za sobą pewne ryzyko, które dotyczy przede wszystkim ewentualnego krwawienia w trakcie, jak i po zabiegu. Jak przebiega gojenie po wycięciu migdałków? Po usunięciu migdałków pojawia się ból gardła. Dieta po zabiegu tonsillektomii nie powinna zawierać produktów kwaśnych, ostrych, o twardej konsystencji, które mogłyby podrażnić gardło. Można natomiast jeść rzeczy półpłynne, takie jak: jogurty naturalne, serki, rzadkie kaszki, kisiele, budynie, zupy-kremy. Czy po zabiegu usunięcia migdałków można spożywać lody? Produkty mrożone powodują obkurczenie naczyń krwionośnych i działają przeciwbólowo, zatem po usunięciu migdałków warto sięgać po lody.

Przed zabiegiem usunięcia migdałków zarówno dorosły, jaki i maluch będą musieli wykonać morfologię krwi oraz koagulogram, aby ocenić krzepliwość krwi. Lekarz na pewno zapyta też pacjenta lub rodziców o ewentualne alergie oraz przyjmowane leki.