Grafika przedstawiająca potworniaka jajnika
Patryk Jasielski

Potworniak i inne nowotwory germinalne jajnika

Potworniaki u kobiet powstają zazwyczaj w obrębie jajników i są nazywane także torbielą skórzastą, czyli dermoidem jajnika. Większość potworniaków zarówno dojrzałych, jak i niedojrzałych nie powoduje żadnych objawów. Są one wówczas zwykle wykrywane przypadkowo podczas badania USG czy tomografii komputerowej wykonywanych z innego powodu. Jakie są przyczyny powstawania potworniaka jajnika i jak się go leczy?

Nowotwory germinalne jajnika stanowią zróżnicowana grupę chorób i wywodzą się z komórek macierzystych embrionalnych gonad. Mogą one być zarówno łagodne, jak i złośliwe. Wywołują różne objawy, a część z nich wydziela hormony. Jednym z bardziej interesujących nowotworów germinalnych jest potworniak jajnika.

Co to jest potworniak jajnika? Przyczyny powstania nowotworu germinalnego

Jak już wspomniano, potworniak jest nowotworem germinalnym, który powstaje z komórek macierzystych mających zdolność do przekształcenia się w tkanki z wszystkich listków zarodkowych (ektodermy, mezodermy i endodermy). Mówiąc prościej, mogą „przekształcić się" czy zróżnicować się w komórki każdego rodzaju, teoretycznie zastępując dowolną tkankę, która uległa uszkodzeniu.

Biorąc pod uwagę te właściwości, jest możliwe, aby w obrębie guza potworniaka mogły powstawać zęby, fragmenty kości, włosy, ale także tkanka gruczołowa przypominająca tarczyce czy nadnercza, przez co mogą mieć wpływ na gospodarkę hormonalną organizmu.

Potworniaki u kobiet powstają zazwyczaj w obrębie jajników i są nazywane także torbielą skórzastą, czyli dermoidem jajnika (takie guzy stanowią nawet 95% wszystkich potworniaków). Potworniak może powstać w każdym miejscu w organizmie m.in. w jamie brzusznej. Potworniaki jajnika występują najczęściej między 20. a 30. rokiem życia. Dużo z nich nigdy nie zostaje zdiagnozowanych. Przyczyny rozwoju tego nowotworu nie są znane. Prawdopodobnie jest to związane z wystąpieniem „błędów" podczas migracji komórek macierzystych w czasie rozwoju wewnątrzmacicznego płodu. Część z tych komórek pod wpływem mutacji genetycznych zaczyna się dzielić i różnicować w niewłaściwym miejscu i w taki sposób powstaje potworniak.

Potworniaki – rodzaje

Nowotwór potworniak można podzielić ze względu na jego budowę oraz stopień złośliwości. Wyróżnia się dwa główne typy tego guza – potworniak dojrzały jajnika i potworniak niedojrzały. W obrębie tego pierwszego są rozróżniane jeszcze dwa podtypy – potworniak dojrzały torbielowaty i lity.

Potworniak dojrzały torbielowaty

Stanowi najczęściej rozpoznawany typ potworniaka i jest uznawany za najczęstszy nowotwór germinalny jajnika. Składa się z dojrzały komórek wszystkich trzech listków zarodkowych, a więc w jego obrębie można stwierdzić tkanki takie jak zęby, kości, mięśnie, włosy czy łój. Jest zazwyczaj nowotworem łagodnym, otoczonym przez łącznotkankową torebkę. Jego najczęstszą odmianą jest torbiel skórzasta, zwana dermoidem na jajniku, która zawiera tylko wytwory naskórka, a więc włosy, zęby, paznokcie, gruczoły łojowe i potowe.

Potworniak dojrzały lity

Stanowi drugi podtyp potworniaka dojrzałego. Jest rozpoznawany bardzo rzadko. Może również zawierać tkanki z wszystkich trzech listków zarodkowych. Dość charakterystycznym typem tego guza jest potworniak lity zbudowany z aktywnej hormonalnie tkanki tarczycy, zwany (łac.) struma ovaris. Wydziela on hormony, a więc może powodować objawy nadczynności tarczycy.

Potworniak niedojrzały

Od poprzednich typów potworniaka różni się przede wszystkim tym, że jego komórki nie tworzą żadnych konkretnych tkanek (pozostają na niskim poziomie zróżnicowania). Jest uznawany za nowotwór złośliwy. Stanowi nawet do 20% wszystkich złośliwych zmian na jajniku u kobiet poniżej 20. roku życia. Nie wytwarza torebki (nie jest torbielą) otaczającej zmienione tkanki. Szybko rośnie i może dawać przerzuty.

Potworniak jajnika – objawy i powikłania

Większość potworniaków zarówno dojrzałych, jak i niedojrzałych nie powoduje żadnych objawów. Są one wówczas zwykle wykrywane przypadkowo podczas badania USG czy tomografii komputerowej wykonywanych z innego powodu. Dolegliwości zazwyczaj są powodowane przez duży potworniak, który uciska sąsiednie struktury. Obserwuje się wówczas uczucie pełności i ból, lokalizujący się w podbrzuszu i w obrębie brzucha. Jest on zwykle tępy i ma charakter ciągły. Bolesność pojawia się niekiedy podczas oddawania moczu i/lub stolca.

Inne stwierdzane dolegliwości związane z potworniakiem jajnika to:

  • zaparcia,
  • zaburzenia miesiączkowania,
  • wzdęcia,
  • powiększanie się obwodu brzucha,
  • częste oddawanie moczu,
  • niestrawność, nudności i wymioty,
  • objawy nadczynności tarczycy.

Potworniak jajnika może dawać różne objawy, zależy to m.in. od jego rozmiaru i lokalizacji. Duży guz uciskając drogi moczowe lub jelita, może prowadzić do zatrzymania moczu czy stolca. Ciężkim powikłaniem, wymagającym pilnej operacji jest skręt lub pęknięcie jajnika z potworniakiem. Grozi to ostrym zapaleniem otrzewnej. Za powikłanie tego nowotworu można uznać także objawy nadczynności tarczycy, wywołane przez aktywność hormonalną guza.

Potworniak jajnika – leczenie

W leczeniu potworniaka jajnika podstawę stanowi wycięcie go podczas operacji. Część pacjentek może mieć wątpliwości, kiedy należy go operować i czy czas pomiędzy rozpoznaniem potworniaka jajnika a operacją może być wydłużony. Przy braku przeciwwskazań należy usunąć guza jak najszybciej. Wynika to zarówno z ryzyka wystąpienia groźnych powikłań, jak i zagrożenia powiększaniem się lub zezłośliwieniem zmiany. Mały potworniak będzie zdecydowanie łatwiejszy do usunięcia niż duży i zaniedbany guz. W przypadku potworniaka złośliwego leczenie operacyjne uzupełnia się chemioterapią i/lub radioterapią.

Jeżeli potworniak jest łagodny i szybko usunięty po rozpoznaniu, wówczas rokowanie jest bardzo dobre – uzyskuje się trwałe wyleczenie. W złośliwych potworniakach jajnika rokowania zależą od stopnia zaawansowania i stanu ogólnego pacjentki.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Jak powstaje nowotwór?

    Nowotwory są główną przyczyną zgonów na świecie. Szacuje się, że w Polsce choruje na nie ponad milion osób, a ok. 100 tys. umiera. Niestety, statystyki te z roku na rok są coraz mniej optymistyczne. Jak powstaje nowotwór? Czy da się zapobiec jego rozwojowi?

  • Czy można od urodzenia nie czuć bólu? Co to jest analgezja?

    Ból jest wpisany w ludzkie istnienie. Wbrew pozorom to zjawisko pozytywne, ponieważ informuje nas o zagrożeniach zdrowia, a nawet życia. Jednakże są ludzie, którzy nie są zdolni do odczuwania bólu, cierpią bowiem na analgezję wrodzoną.

  • Gorączka plamista Gór Skalistych – przyczyny, objawy, leczenie

    Dla przeciętnego Polaka gorączka plamista Gór Skalistych brzmi niezwykle egzotycznie. Nie da się ukryć, że choroba w Polsce jest bardzo rzadko spotykana. Zagrożenie jest jednak realne, zwłaszcza dla osób, które podróżują do Stanów Zjednoczonych.

  • Zatrucie nikotynowe – objawy, leczenie przedawkowania

    Objawy zatrucia nikotyną zależne są głównie od liczby wypalonych papierosów. Uznaje się, że aby doszło do wystąpienia zatrucia nikotynowego, konieczne jest przyjęcie w krótkim czasie ok. 4-8 mg nikotyny. Podstawą oczyszczania organizmu z nikotyny jest oczywiście rzucenie palenia papierosów. Większość nikotyny dostarczanej wraz z wypalanym papierosem wydalana jest niemal natychmiastowo przez nerki.

  • WZW C – przyczyny, objawy, czynniki ryzyka wirusowego zapalenia wątroby typu C

    Wirusowe zapalenie wątroby typu C (HCV) to choroba wywołana przez wirusa zapalenia wątroby typu C. Choroba ta jest często nazywana „cichym zabójcą”, ponieważ wczesne stadium infekcji często nie daje objawów, a osoba zakażona może przez wiele lat nie wiedzieć, że jest chora. Wirusowe zapalenie wątroby typu C może prowadzić do poważnych powikłań, takich jak marskość wątroby, rak wątrobowokomórkowy i niewydolność wątroby, jeśli nie zostanie zdiagnozowane i leczone na czas. Objawy wirusowego zapalenia wątroby typu C mogą obejmować zmęczenie, utratę apetytu, nudności i wymioty, bóle brzucha, ciemny mocz, żółtaczkę, świąd skóry czy bóle stawów.

  • Perforacja jelita – przyczyny, objawy, leczenie

    Perforacja jelita to bardzo poważne schorzenie, które wymaga natychmiastowej interwencji lekarskiej. Nieleczone może doprowadzić się śmierci. Jak rozpoznać przedziurawione jelito i co jest tego przyczyną? Jak wygląda leczenie i czy może się objeść bez interwencji chirurga?

  • Chłoniak – objawy, leczenie, rokowania i rodzaje nowotworu układu chłonnego

    Chłoniakiem określa się nieprawidłowy rozrost tkanki limfatycznej. Jednoznaczne wyjaśnienie pochodzenia chłoniaków i przyczyn ich występowania nadal pozostaje wyzwaniem dla współczesnej medycyny. Podstawą leczenia wszystkich rodzajów chłoniaków jeast chemioterapia.

  • By-passy, czyli pomostowanie aortalno-wieńcowe – na czym polega ten zabieg?

    Pojęcie by-passów, używane często w środowisku medycznym, nadal nie jest do końca jasne dla reszty społeczeństwa. Pomostowanie aortalno-wieńcowe umożliwia doprowadzenie krwi do serca, co jest szczególnie istotne w przypadku m.in. zablokowania tętnic wieńcowych przez blaszki miażdżycowe.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij