Antykoncepcja w zastrzyku
Obecnie dostępnych jest wiele różnych metod antykoncepcyjnych: metody naturalne, metody mechaniczne, metody hormonalne, wkładki wewnątrzmaciczne oraz antykoncepcja awaryjna, czyli tzw. antykoncepcja po stosunku. Część z tych metod powoli odchodzi do przeszłości - chodzi tu o metody naturalne (czyli między innymi pomiar temperatury ciała czy też obserwacja śluzu w pochwie), które są bardzo zawodne i chcąc w świadomy sposób zaplanować rodzinę absolutnie nie wolno z nich korzystać. Bardzo częstą metodą antykoncepcyjną jest prezerwatywa zaliczana do metod mechanicznych. Jest ona zwykle skuteczna, pod warunkiem, że jest we właściwy sposób założona, poza tym chroni ona także przed chorobami przenoszonymi drogą płciową. Jednak najczęściej nowoczesne kobiety stosują hormonalne metody antykoncepcji, do których zalicza się jedno i dwuskładnikowe tabletki antykoncepcyjne, plastry antykoncepcyjne, krążki dopochwowe oraz zastrzyki antykoncepcyjne. Metody te są zazwyczaj bardzo skuteczne i wygodne w użyciu. Najbardziej wygodną formą antykoncepcji hormonalnej jest zastrzyk antykoncepcyjny - o tabletkach, plastrach i krążkach trzeba bowiem pamiętać i stosować je we właściwym czasie, zastrzyk zaś chroni nas na długo i nie musimy pamiętać o nim przez długi czas.
Czym jest zastrzyk antykoncepcyjny?
W Polsce jest dostępny tylko jeden rodzaj zastrzyku antykoncepcyjnego. Zawiera on w sobie hormon, octan medroksyprogesteronu, będący syntetyczną pochodną progesteronu, czyli jednego z żeńskich hormonów płciowych.
Na czym polega działanie zastrzyku antykoncepcyjnego?
Mechanizm działania zastrzyku antykoncepcyjnego polega na hamowaniu comiesięcznej owulacji. Jak to się dzieje? Zastrzyk antykoncepcyjny hamuje wydzielanie gonadotropin przysadkowych LH i FSH - są to hormony wydzielane przez przysadkę mózgową , które "dają sygnał" jajnikom do rozpoczęcia owulacji. Brak tych hormonów powoduje brak oddziaływania na jajniki i tym samym brak owulacji. Ponadto, zastrzyk antykoncepcyjny zagęszcza śluz szyjkowy oraz zmienia śluzówkę macicy w taki sposób, ze nie ma możliwości zagnieżdżenia się w niej jaja płodowego.
Jak często stosuje się zastrzyk antykoncepcyjny?
Zastrzyk antykoncepcyjny jest bardzo wygodny w użyciu, bowiem stosuje się go raz na trzy miesiące w ciągu pierwszych pięciu dni cyklu. Jest to dobre zwłaszcza dla kobiet, które mają tendencję do zapominania o codziennym przyjmowaniu tabletek antykoncepcyjnych czy zmianie plastrów.
Czy zastrzyk antykoncepcyjny może być stosowany przez wszystkie kobiety?
Nie. Przed zastosowaniem zastrzyku antykoncepcyjnego należy stwierdzić czy nie ma przeciwwskazań do jego używania.
Jakie są przeciwwskazania do stosowania zastrzyku antykoncepcyjnego?
- Zastrzyku antykoncepcyjnego nie można zastosować u kobiet, u których występują niezdiagnozowane krwawienia z dróg rodnych.
- Choroba zakrzepowo-zatorowa, choroby naczyń krwionośnych oraz udar mózgu w wywiadzie.
- Zastrzyku antykoncepcyjnego nie mogą używać kobiety z rozpoznaną niewydolnością wątroby.
- Jest on bezwzględnie przeciwwskazany w przypadku podejrzenia ciąży.
- Należy zachować ostrożność u kobiet z depresją w wywiadzie oraz u kobiet z nadwrażliwością na inne hormony steroidowe.
- Zastrzyku antykoncepcyjnego nie można też stosować do momentu wykluczenia ewentualnego nowotworu złośliwego narządów rodnych oraz zmian w piersi o nieustalonej etiologii.
Tak naprawdę przeciwwskazania do stosowania zastrzyku antykoncepcyjnego są bardzo podobne do przeciwwskazań dotyczących stosowania innych rodzajów hormonalnej antykoncepcji.
Czy zastrzyk antykoncepcyjny może wywoływać działania niepożądane?
Tak. Działania niepożądane mogą, ale nie muszą być obecne. Niektóre kobiety w ogóle nie odczuwają żadnych objawów ubocznych zastosowania tej formy antykoncepcji.
Do najczęstszych działań niepożądanych należą:
- zmiany masy ciała,
- zwiększenie łaknienia,
- bezsenność,
- ból i zawroty głowy,
- zaparcia,
- nudności,
- wymioty,
- nadmierne pocenie się,
- zatrzymanie płynów,
- zmęczenie.
Zdecydowanie rzadziej mogą wystąpić:
- reakcje nadwrażliwości,
- trądzik,
- nadmierne owłosienie,
- bolesność piersi,
- suchość błon śluzowych,
- wysypka,
- zakrzepowe zapalenie żył,
- zmniejszenie libido,
- kurcze mięśniowe.
Jeszcze inne objawy niepożądane występują już naprawdę sporadycznie. Objawy niepożądane po zastrzyku antykoncepcyjnym są bardzo podobne do tych w czasie używania innych hormonalnych preparatów antykoncepcyjnych.
Czy zastrzyk antykoncepcyjny można stosować w okresie karmienia piersią?
Tak, ze względu na to, że zawiera on tylko pochodną progesteronu. Co prawda medroksyprogesteron i jego metabolity jest wydzielany do mleka kobiecego, to jednak brak jest wystarczających danych sugerujących, że ich obecność może stanowić zagrożenie dla dziecka.
Kiedy można zastosować zastrzyk antykoncepcyjny?
Zastrzyk antykoncepcyjny można zastosować tylko po uprzedniej konsultacji i badaniu ginekologicznym. Lekarz musi najpierw zebrać od kobiety dokładny wywiad dotyczący zażywanych przez nią leków i chorób przewlekłych, przede wszystkim choroby zakrzepowo-zatorowej, chorób wątroby, przebytego udaru oraz chorób nowotworowych. Następnie ginekolog musi kobietę zbadać. Jeśli lekarz nie stwierdzi żadnych nieprawidłowości w badaniu oraz nie będzie go niepokoił wywiad zebrany od kobiety, wtedy zleci do wykonania badania laboratoryjne, zwykle jest to morfologia krwi, koagulogram i próby wątrobowe. Po uzyskaniu wyników badań będzie można podjąć ostateczną decyzję o możliwości zastosowania zastrzyku antykoncepcyjnego.
Czy zastrzyk antykoncepcyjny jest skuteczny?
Tak. Do oceny skuteczności danej metody antykoncepcyjnej służy wskaźnik Pearla, który określa ilość ciąż wśród setek kobiet stosujących daną metodę antykoncepcyjna w ciągu roku (czyli np.wskaźnik 5 będzie oznaczał, że na 100 kobiet, które w ciągu roku stosowały daną metodę antykoncepcji tylko 5 zaszło w ciążę). W przypadku zastrzyku antykoncepcyjnego wskaźnik Pearla wynosi 0,3 - zatem jest on bardzo niski, co świadczy o jego wysokiej skuteczności.
Zastrzyk antykoncepcyjny jest skuteczną formą zapobiegania ciąży. Należy jednak pamiętać, że nie zawsze i nie u każdej kobiety może być on zastosowany. Dlatego decyzję o tym czy można go użyć, musi zawsze podejmować ginekolog.
Podziel się:
