Oksytocyna – jaka jest jej rola w organizmie? Zastosowanie oksytocyny w medycynie
Justyna Piekara

Oksytocyna – jaka jest jej rola w organizmie? Zastosowanie oksytocyny w medycynie

Oksytocyna jest hormonem produkowanym przez podwzgórze i wydzielanym przez przysadkę mózgową, jej rola jest złożona. Wraz ze stale rosnącą liczbą badań, pojawiają się nowe fakty dotyczące tego hormonu. Dowiedz się, w jaki sposób oksytocyna działa na ludzki organizm. Jak wykorzystuje się ją w medycynie?

Czym jest oksytocyna i kiedy jest produkowana?

Oksytocyna jest neuroprzekaźnikiem i peptydowym hormonem, składającym się z 9 aminokwasów, który jest produkowany przez podwzgórze. Jest wydzielana do krwiobiegu przez przysadkę mózgową i kierowana do różnych docelowych tkanek obwodowych.

Produkcja oksytocyny jest kontrolowana przez mechanizm pozytywnego sprzężenia zwrotnego. Kiedy pojawi się wyzwalacz, rozpoczyna się wydzielanie hormonu, a cykl trwa do czasu zakończenia danego działania, np. zaprzestania karmienia piersią dziecka.

Jakie role pełni oksytocyna?

Oksytocyna bierze udział w wielu kluczowych obszarach:

  • Adaptacja na czynniki stresogenne. Efekty działania oksytocyny są w zasadzie przeciwieństwem reakcji „walki lub ucieczki”. Oksytocyna, podobnie jak endorfiny, jest uwalniana w odpowiedzi na źródła bólu i stresu, aby pomóc organizmowi je wyciszyć i ograniczyć dyskomfort. Wraz z dopaminą i serotoniną, tworzy trio „hormonów szczęścia”. 
  • Seks i reprodukcja. Oksytocyna bezpośrednio wpływa na męskie i żeńskie zachowania seksualne. Niektórzy badacze uważają, że może odgrywać rolę w doświadczeniu orgazmu i wskazują na istnienie korelacji między stężeniem oksytocyny a intensywnością doznań. Oksytocyna ma także swój udział w fizjologii porodu i laktacji. Chociaż zazwyczaj postrzegana jest jako kobiecy hormon, to ma istotne znaczenie także dla mężczyzn – wspiera produkcję testosteronu w jądrach i ruchliwość plemników oraz wpływa na erekcję i wytrysk.
  • Relacje społeczne. Uwolniona do naszych mózgów w odpowiednich okolicznościach, oksytocyna ma moc regulowania naszych reakcji emocjonalnych i wpływania na interakcje społeczne. Chociaż przede wszystkim powiązana jest z seksem, porodem i karmieniem piersią, prawie każda forma kontaktu społecznego może pobudzić produkcję oksytocyny. Hormon ten przyczynia się do utworzenia więzi pomiędzy rodzicem (także adopcyjnym) i dzieckiem oraz w przypadku partnerów – romantycznej relacji. Przypisuje mu się wpływ na wierność i monogamię. 
  • Regeneracja. Ostatnie badania wykazały, że jest zaangażowana w regenerację mięśni. Badania udowodniły, że wyższe uwalnianie oksytocyny jest związane z lepszą regeneracją przestarzałych komórek macierzystych tkanek i ochroną przed oznakami starzenia się.
  • Regulacja apetytu. Oksytocyna ma wpływ na zachowanie żywieniowe i związane z pokarmem obwody nagrody w mózgu. Jest kluczowym elementem metabolizmu energetycznego.

Polecane dla Ciebie

Oksytocyna – zastosowania medyczne

Oksytocyna była pierwszym hormonem peptydowym, który został biochemicznie opisany i zsyntetyzowany. Zarówno egzogenna, jak i endogenna postać znajdują zastosowanie w medycynie.

Obecnie, jako lek, jest dostępna w różnych postaciach, takich jak aerozole do nosa, kremy do miejscowego zastosowania, tabletki doustne i podjęzykowe czy pastylki do ssania lub jest podawana dożylnie.

  1. Oksytocyna jest często podawana w celu wywołania porodu. W efekcie indukowane są silne skurcze macicy, co z kolei wpływa na szybkość urodzenia dziecka. Może być również stosowana w celu zmniejszenia krwawienia poporodowego.
  2. Nieprawidłowe stężenie oksytocyny wzmaga produkcję kortyzolu, czyli tzw. hormonu stresu, co w konsekwencji może powodować odczuwanie nadmiernego niepokoju. Oksytocyna jest badana pod kątem potencjalnych korzyści w leczeniu osób z problemami społecznymi i emocjonalnym, takimi jak m.in. depresja, schizofrenią, zaburzeniami lękowe i ze spektrum autyzmu.
  3. Oksytocyna reguluje pracę układu sercowo-naczyniowego. Wykazała potencjał w leczeniu miażdżycy poprzez obniżenie masy tkanki tłuszczowej i poprawa tolerancji glukozy oraz obniżenie ciśnienia krwi.
  4. Oksytocyna może być pomocna w leczeniu klinicznym osób zniewolonych przez różne uzależnienia. Egzogenne podawanie hormonu może zapobiegać rozwojowi tolerancji na etanol i opiaty, indukcji nadpobudliwego zachowania będącego wynikiem objawów odstawienia związanych z nagłą abstynencją od narkotyków lub alkoholu.
  5. Wyniki jednego z badań dowiodły, że zastosowanie oksytocyny w postaci aerozolu do nosa sprzyjało poprawie jakości życia seksualnego kobiet – pomogło im uporać się z zaburzeniami popędu płciowego (ang. Hypoactive sexual desire disorder, HSDD). Upatruje się w niej także lekarstwo na zaburzenia związane z reprodukcją mężczyzn, problemami takimi jak przedwczesny wytrysk oraz zwiększenie liczby produkowanych plemników.

Ze względu na funkcje przeciwzapalne i proimmunologiczne oksytocyny, naukowcy z Uniwersytetu Toledo w Ohio i ich współpracownicy z National Institutes of Health zaproponowali dożylnie podanie hormonu, jako leczenia wspomagającego COVID-19. Wyniki ich badań opublikowane w czasopiśmie „Physiological Genomics” dowiodły wstępnie, że oksytocyna może mieć potencjał w hamowaniu burz cytokinowych często towarzyszących COVID-19. Co więcej, oksytocyna może blokować inwazję wirusową, zapobiegać progresji do zespołu ostrej niewydolności oddechowej i niewydolności wielonarządowej.

  1. Oxytocin, „hormone.org” [online], https://www.hormone.org/your-health-and-hormones/glands-and-hormones-a-to-z/hormones/oxytocin, [dostęp:] 30.07.2021.
  2. C. Doherty, What is oxytocin? The hormone of labor, love, and more, „verywellhealth.com” [online], https://www.verywellhealth.com/what-is-oxytocin-5090160, [dostęp:] 30.07.2021.
  3. A. Owens, Tell me all I need to know about oxytocin, „psycom.net” [online], https://www.psycom.net/oxytocin, [dostęp:] 30.07.2021.
  4. Elabd, W. Cousin, P. Upadhyayula, Oxytocin is an age-specific circulating hormone that is necessary for muscle maintenance and regeneration, „Nature Communications" 2014, nr 5, [online] DOI: 10.1038/ncomms5082,  [dostęp: ] 30.07.2021.
  5. E. A. Lawson, The effects of oxytocin on eating behaviour and metabolism in humans, „Nature Reviews Endocrinology" 2017, nr 13(12), s. 700–709, [online] doi: 10.1038/nrendo.2017.115, [dostęp:] 30.07.2021.
  6. A. S. Imami, S. M O'Donovan, J. F. Creeden, Oxytocin's anti-inflammatory and proimmune functions in COVID-19: a transcriptomic signature-based approach, „Physiological Genomics" 2020, nr 52(9), s. 401-407, [online] DOI: 10.1152/physiolgenomics.00095.2020, [dostęp:] 30.07.2021.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Rak żołądka – przyczyny, wczesne objawy, leczenie

    Podobnie jak większość nowotworów, rak żołądka rozwija się wiele lat, początkowo nie dając żadnych specyficznych objawów. Niestety, najczęściej rozpoznawany jest w stadium bardzo trudnym do wyleczenia, co w większości przypadków prowadzi do zgonu chorego. Kluczowa jest zatem szybka diagnostyka i wdrożenie skutecznej terapii. Jakie są wczesne objawy raka żołądka? Na co zwrócić uwagę?

  • Dializy – kiedy się je stosuje, jak długo, koszt, skutki uboczne

    Wprowadzenie terapii nerkozastępczej (potocznie dializ) było przełomowym osiągnięciem pozwalającym wydłużyć życie pacjentom z niewydolnością nerek. Najpowszechniej stosowana jest hemodializa, która wykorzystywana jest zarówno w przypadkach nagłego zachorowania, jak i w czasie leczenia przewlekłego.

  • HPV (wirus brodawczaka ludzkiego) – przyczyny, objawy, rozpoznanie, leczenie zakażenia wirusem HPV

    HPV, czyli wirus brodawczaka ludzkiego, ma ponad 120 typów, z czego część jest wysokoonkogenna. Human papilloma virus jest odpowiedzialny m.in. za raka szyjki macicy, gardła i krtani, prącia. HPV jest także przyczyną powstawania łagodnych zmian, takich jak kurzajki czy brodawki płciowe. Do zakażenia wirusem brodawczaka ludzkiego najczęściej dochodzi w trakcie stosunków seksualnych oraz przez kontakt z naskórkiem osoby zakażonej.

  • Aplazja szpiku kostnego – objawy, przyczyny, leczenie

    Aplazja szpiku kostnego, zwana również niedokrwistością aplastyczną lub anemią aplastyczną, to choroba, którą można podzielić na wrodzoną lub nabytą. Schorzenie może pojawić się nagle lub rozwijać się przez wiele miesięcy, nie dając przy tym żadnych specyficznych objawów.

  • Terapia dźwiękiem – na czym polega? Co leczy?

    Często mówi się o tym, że muzyka łagodzi obyczaje. Jest w tym wiele prawdy. Dźwięk od lat z powodzeniem wykorzystuje się w terapii osób dorosłych i dzieci. W Polsce terapia dźwiękiem zyskuje coraz większą popularność. Jak wpływa na organizm i psychikę? Co zrobić, aby zostać profesjonalnym terapeutą?

  • Felinoterapia, czyli… leczenie kotem

    Są puszyste, ciepłe i przyjemnie mruczą. Każdy, kto jest szczęśliwym posiadaczem kota, wie, że przebywanie w jego towarzystwie jest niczym balsam dla duszy – uspokaja zszargane nerwy, poprawia samopoczucie, a nawet pozytywnie wpływa na zdrowie. Nic w tym dziwnego, ponieważ zwierzęta te od lat wykorzystywane są w terapii wielu przypadłości.

  • Rak przełyku – przyczyny, objawy i leczenie

    Rak przełyku jest złośliwym nowotworem atakującym częściej mężczyzn niż kobiety. Lekarze są zgodni, że zdecydowana większość przypadków choroby wynika z prowadzenia niezdrowego stylu życia, w tym palenia papierosów i spożywania nadmiernej ilości alkoholu. Jakie są objawy raka przełyku i jak się go leczy?

  • Czym jest diastema i jak ją leczyć?

    Diastema popularnie określana jest jako przerwa między zębami. To nie tylko cecha szczególna, a dla niektórych defekt lub dodatkowy atrybut urody, to także możliwa przyczyna zaburzeń funkcjonalnych. Przyczyny tego defektu mogą być różne. Nie zawsze wymaga leczenia. Diastema fizjologiczna obserwowana u dzieci z czasem zanika. Diastemy zamyka się przy pomocy aparatów ortodontycznych lub odbudowy estetycznej, np. przy użyciu licówek.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij