Oksytocyna – jaka jest jej rola w organizmie? Zastosowanie oksytocyny w medycynie
Justyna Piekara

Oksytocyna – jaka jest jej rola w organizmie? Zastosowanie oksytocyny w medycynie

Oksytocyna jest hormonem produkowanym przez podwzgórze i wydzielanym przez przysadkę mózgową, jej rola jest złożona. Wraz ze stale rosnącą liczbą badań, pojawiają się nowe fakty dotyczące tego hormonu. Dowiedz się, w jaki sposób oksytocyna działa na ludzki organizm. Jak wykorzystuje się ją w medycynie?

Czym jest oksytocyna i kiedy jest produkowana?

Oksytocyna jest neuroprzekaźnikiem i peptydowym hormonem, składającym się z 9 aminokwasów, który jest produkowany przez podwzgórze. Jest wydzielana do krwiobiegu przez przysadkę mózgową i kierowana do różnych docelowych tkanek obwodowych.

Produkcja oksytocyny jest kontrolowana przez mechanizm pozytywnego sprzężenia zwrotnego. Kiedy pojawi się wyzwalacz, rozpoczyna się wydzielanie hormonu, a cykl trwa do czasu zakończenia danego działania, np. zaprzestania karmienia piersią dziecka.

Jakie role pełni oksytocyna?

Oksytocyna bierze udział w wielu kluczowych obszarach:

  • Adaptacja na czynniki stresogenne. Efekty działania oksytocyny są w zasadzie przeciwieństwem reakcji „walki lub ucieczki”. Oksytocyna, podobnie jak endorfiny, jest uwalniana w odpowiedzi na źródła bólu i stresu, aby pomóc organizmowi je wyciszyć i ograniczyć dyskomfort. Wraz z dopaminą i serotoniną, tworzy trio „hormonów szczęścia”. 
  • Seks i reprodukcja. Oksytocyna bezpośrednio wpływa na męskie i żeńskie zachowania seksualne. Niektórzy badacze uważają, że może odgrywać rolę w doświadczeniu orgazmu i wskazują na istnienie korelacji między stężeniem oksytocyny a intensywnością doznań. Oksytocyna ma także swój udział w fizjologii porodu i laktacji. Chociaż zazwyczaj postrzegana jest jako kobiecy hormon, to ma istotne znaczenie także dla mężczyzn – wspiera produkcję testosteronu w jądrach i ruchliwość plemników oraz wpływa na erekcję i wytrysk.
  • Relacje społeczne. Uwolniona do naszych mózgów w odpowiednich okolicznościach, oksytocyna ma moc regulowania naszych reakcji emocjonalnych i wpływania na interakcje społeczne. Chociaż przede wszystkim powiązana jest z seksem, porodem i karmieniem piersią, prawie każda forma kontaktu społecznego może pobudzić produkcję oksytocyny. Hormon ten przyczynia się do utworzenia więzi pomiędzy rodzicem (także adopcyjnym) i dzieckiem oraz w przypadku partnerów – romantycznej relacji. Przypisuje mu się wpływ na wierność i monogamię. 
  • Regeneracja. Ostatnie badania wykazały, że jest zaangażowana w regenerację mięśni. Badania udowodniły, że wyższe uwalnianie oksytocyny jest związane z lepszą regeneracją przestarzałych komórek macierzystych tkanek i ochroną przed oznakami starzenia się.
  • Regulacja apetytu. Oksytocyna ma wpływ na zachowanie żywieniowe i związane z pokarmem obwody nagrody w mózgu. Jest kluczowym elementem metabolizmu energetycznego.

Powiązane produkty

Oksytocyna – zastosowania medyczne

Oksytocyna była pierwszym hormonem peptydowym, który został biochemicznie opisany i zsyntetyzowany. Zarówno egzogenna, jak i endogenna postać znajdują zastosowanie w medycynie.

Obecnie, jako lek, jest dostępna w różnych postaciach, takich jak aerozole do nosa, kremy do miejscowego zastosowania, tabletki doustne i podjęzykowe czy pastylki do ssania lub jest podawana dożylnie.

  1. Oksytocyna jest często podawana w celu wywołania porodu. W efekcie indukowane są silne skurcze macicy, co z kolei wpływa na szybkość urodzenia dziecka. Może być również stosowana w celu zmniejszenia krwawienia poporodowego.
  2. Nieprawidłowe stężenie oksytocyny wzmaga produkcję kortyzolu, czyli tzw. hormonu stresu, co w konsekwencji może powodować odczuwanie nadmiernego niepokoju. Oksytocyna jest badana pod kątem potencjalnych korzyści w leczeniu osób z problemami społecznymi i emocjonalnym, takimi jak m.in. depresja, schizofrenią, zaburzeniami lękowe i ze spektrum autyzmu.
  3. Oksytocyna reguluje pracę układu sercowo-naczyniowego. Wykazała potencjał w leczeniu miażdżycy poprzez obniżenie masy tkanki tłuszczowej i poprawa tolerancji glukozy oraz obniżenie ciśnienia krwi.
  4. Oksytocyna może być pomocna w leczeniu klinicznym osób zniewolonych przez różne uzależnienia. Egzogenne podawanie hormonu może zapobiegać rozwojowi tolerancji na etanol i opiaty, indukcji nadpobudliwego zachowania będącego wynikiem objawów odstawienia związanych z nagłą abstynencją od narkotyków lub alkoholu.
  5. Wyniki jednego z badań dowiodły, że zastosowanie oksytocyny w postaci aerozolu do nosa sprzyjało poprawie jakości życia seksualnego kobiet – pomogło im uporać się z zaburzeniami popędu płciowego (ang. Hypoactive sexual desire disorder, HSDD). Upatruje się w niej także lekarstwo na zaburzenia związane z reprodukcją mężczyzn, problemami takimi jak przedwczesny wytrysk oraz zwiększenie liczby produkowanych plemników.

Ze względu na funkcje przeciwzapalne i proimmunologiczne oksytocyny, naukowcy z Uniwersytetu Toledo w Ohio i ich współpracownicy z National Institutes of Health zaproponowali dożylnie podanie hormonu, jako leczenia wspomagającego COVID-19. Wyniki ich badań opublikowane w czasopiśmie „Physiological Genomics” dowiodły wstępnie, że oksytocyna może mieć potencjał w hamowaniu burz cytokinowych często towarzyszących COVID-19. Co więcej, oksytocyna może blokować inwazję wirusową, zapobiegać progresji do zespołu ostrej niewydolności oddechowej i niewydolności wielonarządowej.

  1. Oxytocin, „hormone.org” [online], https://www.hormone.org/your-health-and-hormones/glands-and-hormones-a-to-z/hormones/oxytocin, [dostęp:] 30.07.2021.
  2. C. Doherty, What is oxytocin? The hormone of labor, love, and more, „verywellhealth.com” [online], https://www.verywellhealth.com/what-is-oxytocin-5090160, [dostęp:] 30.07.2021.
  3. A. Owens, Tell me all I need to know about oxytocin, „psycom.net” [online], https://www.psycom.net/oxytocin, [dostęp:] 30.07.2021.
  4. Elabd, W. Cousin, P. Upadhyayula, Oxytocin is an age-specific circulating hormone that is necessary for muscle maintenance and regeneration, „Nature Communications" 2014, nr 5, [online] DOI: 10.1038/ncomms5082,  [dostęp: ] 30.07.2021.
  5. E. A. Lawson, The effects of oxytocin on eating behaviour and metabolism in humans, „Nature Reviews Endocrinology" 2017, nr 13(12), s. 700–709, [online] doi: 10.1038/nrendo.2017.115, [dostęp:] 30.07.2021.
  6. A. S. Imami, S. M O'Donovan, J. F. Creeden, Oxytocin's anti-inflammatory and proimmune functions in COVID-19: a transcriptomic signature-based approach, „Physiological Genomics" 2020, nr 52(9), s. 401-407, [online] DOI: 10.1152/physiolgenomics.00095.2020, [dostęp:] 30.07.2021.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Krztusiec – przyczyny, objawy, leczenie kokluszu

    Krztusiec (koklusz) jest ostrą chorobą zakaźną dróg oddechowych wywołaną przez pałeczki krztuśca. Do zakażenia dochodzi drogą kropelkową. Na ciężki przebieg krztuśca narażone są zwłaszcza niemowlęta poniżej 6. miesiąca życia. Jak przebiega krztusiec i jak go rozpoznać? Jak wygląda leczenie kokluszu? W jaki sposób można się przed nim uchronić?

  • Pneumocystoza – objawy, rozpoznanie i leczenie

    Pneumocystoza to zapalenie płuc spowodowane zakażeniem Pneumocystis jirovecii. Choroba występuje u osób z obniżoną odpornością m.in. z powodu AIDS lub przyjmowania leków immunosupresyjnych, dlatego zalicza się ją do zakażeń oportunistycznych. Pneumocystoza to poważna choroba objawiająca się dusznością i suchym kaszlem, która może prowadzić nawet do śmierci.

  • Przeziębienie, grypa, alergia czy COVID-19? Jak je od siebie odróżnić?

    Masz katar, kaszel i gorączkę? Czy to zwykłe przeziębienie, grypa czy może COVID-19? Objawy tych chorób mogą być bardzo podobne, co utrudnia samodzielne postawienie diagnozy. Dowiedz się, jakie są kluczowe różnice między tymi schorzeniami i kiedy warto skonsultować się z lekarzem.

  • Reumatoidalne zapalenie stawów – przyczyny, objawy i leczenie RZS

    Reumatoidalne zapalenie stawów (inaczej RZS lub gościec stawowy) to przewlekła choroba reumatyczna o podłożu autoimmunologicznym. Powszechnie określa się ją także jako reumatyzm. Początkowo atakuje najczęściej symetrycznie małe i średnie stawy rąk i nóg, ale w konsekwencji prowadzi do wielu zmian ogólnoustrojowych – jej najbardziej charakterystycznym objawem jest ból stawów, ich zaczerwienienie i obrzęk. Jak leczy się reumatoidalne zapalenie stawów? Czy istnieją domowe sposoby na RZS?

  • Monakolina K – co to jest? Właściwości, zastosowanie, przeciwwskazania

    Choroby układu sercowo-naczyniowego stanowią główną przyczynę zachorowalności i śmiertelności nie tylko w Polsce, lecz również na całym świecie. U podłoża większości z nich leży miażdżyca naczyń krwionośnych, która jest bezpośrednio związana z zaburzeniami lipidowymi. Jednym z proponowanych sposobów radzenia sobie z tym problemem jest stosowanie suplementacji w oparciu o monakolinę K.

  • Co zrobić, kiedy dziecko kaszle, a osłuchowo jest czyste?

    Kaszel dziecka bez innych objawów może być związany z przebytym niedawno zakażeniem układu oddechowego albo sygnalizować rozwijającą się w organizmie infekcję dróg oddechowych. Istnieją jednak inne przyczyny kaszlu u dzieci, które wymagają bardziej zaawansowanych badań. Jakie to przyczyny i jak je zdiagnozować?

  • Grypa i RSV – szczepionka, podobieństwa i różnice

    Grypa i RSV (ang. Respiratory Syncytial Virus) to dwie powszechne choroby wirusowe, które mają znaczący wpływ na zdrowie publiczne, szczególnie w okresie jesienno-zimowym. Obie mogą prowadzić do poważnych powikłań, zwłaszcza u osób starszych, niemowląt oraz osób z osłabionym układem odpornościowym. W tym artykule przyjrzymy się bliżej podobieństwom i różnicom między grypą a RSV, ze szczególnym uwzględnieniem dostępnych szczepień.

  • Dieta w zaburzeniach lękowych. Co jeść, a czego unikać przy stanach lękowych?

    Zaburzenia lękowe dotykają znaczny odsetek dorosłych i dzieci. Osoby z zaburzeniami zmagają się z przewlekłym lękiem i stresem, który często powoduje cierpienie psychiczne i znaczne upośledzenie funkcjonowania pacjentów w wielu sferach ich życia. Tymczasem odpowiednia dieta w zaburzeniach lękowych może korzystnie wpływać na zdrowie układu nerwowego i pomagać w łagodzeniu objawów zaburzeń lękowych.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

logo Telemedi

Usługę zdalnej konsultacji z lekarzem świadczy Telemedi.
Regulamin świadczenia usługi dostępny jest tutaj.