Lumbago – jak leczyć? Przyczyny występowania i ćwiczenia

Lumbago to silny, przeszywający ból w okolicy odcinka lędźwiowo-krzyżowego (L-S) kręgosłupa. Określany jest czasem mianem "postrzału”, ponieważ pojawia się nagle. Przyczyną lumbago jest nadmierne obciążenie dysków, prowadzące do ucisku nerwów i wystąpienia charakterystycznych objawów. W przypadku wystąpienia tej dolegliwości najczęściej niezbędna jest szybka pomoc specjalisty. Leczenie doraźne lumbago polega na zmniejszeniu napięcia mięśniowego i zmniejszeniu dolegliwości bólowych. Ważne jest unikanie nagłych zmian pozycji ciała oraz stosowanie pozycji obarczających czyli takich, w których ból jest zminimalizowany. Farmakoterapia pozwala na zredukowanie bólu i poprawę sprawności ruchowej pacjenta. Po ustąpieniu dolegliwości lekarz specjalista powinien podjąć działania diagnostyczne mające na celu określenie przyczyny lumbago.

Rozpoznanie lumbago

Diagnostyka opiera się głównie na wykluczeniu schorzeń, które wymagają pilnej interwencji medycznej. W celu wstępnego rozpoznania lumbago w gabinecie, wystarczy wykonać test Laseque’a. Podczas badania pacjent znajduje się w pozycji leżenia tyłem a badający biernie unosi kończynę dolną badanego, wyprostowaną w stawie kolanowym. W chwili wystąpienia bólu kręgosłupa w odcinku lędźwiowo-krzyżowym, mierzy kąt zawarty pomiędzy uniesioną kończyną, a stołem, na którym leży pacjent. W prawidłowych warunkach kąt ten powinien wynosić około 80 - 90 stopni. Zmniejszenie kąta w teście Laseque’a świadczy o dysfunkcji odcinka L - S kręgosłupa.

Kąt między 30 - 60 stopni, połączony z bólem pojawiającym się w lędźwiach interpretujemy, jako lumbago lub ostry ból pleców. Natomiast kąt między 60 - 90 stopni, występujący ze „strzałem bólu” w plecach interpretowany jest, jako lumbago, stan łagodny.

Jak leczyć lumbago?

Leczenie doraźne lumbago polega na zmniejszeniu napięcia mięśniowego i zmniejszeniu dolegliwości bólowych, poprzez zastosowanie farmakoterapii.

Ważne jest, aby leczenie lumbago nie kończyło się na zażywaniu leków przeciwbólowych, przeciwzapalnych oraz zmniejszających napięcie mięśniowe, lecz było kontynuowane poprzez zastosowanie indywidualnie dobranej rehabilitacji.

Głównym sposobem leczenia lumbago jest tu kinezyterapia. Stosuje się ćwiczenia czynne rozciągające mięśnie grzbietu, ćwiczenia wzmacniające mięśnie proste i skośne brzucha, prostowniki stawu biodrowego oraz zginacze goleni. Poleca się ćwiczenia relaksacyjne i rozluźniające w wodzie. Środowisko wodne daje niemal całkowite odciążenie i zapewnia pełne rozluźnienie i rozciąganie patologicznie napiętych mięśni. Pacjent może skorzystać z terapii manualnej lub masażu. Dodatkowo przy lumbago zalecane są przeważnie zabiegi z zakresu fizykoterapii takie jak: laseroterapia, magnetoterapia, krioterapia miejscowa czy też elektroterapia.

Należy uczulić się również na przyjmowanie na co dzień właściwej postawy ciała chroniącej kręgosłup przed przeciążeniami, oraz dbać o ergonomię miejsca pracy. Z kolei po pracy wskazane jest stosowanie pozycji odbarczających kręgosłup, w których najintensywniej czuje się ustępowanie dolegliwości bólowych.

Ćwiczenia przy lumbago

W  celu zmniejszenia nieprzyjemnych dolegliwości w warunkach domowych poleciłbym zastosowanie pozycji odbarczających odcinek lędźwiowo-krzyżowy oraz ćwiczeń według metody McKenziego, o których pisałem w artykule dotyczącym rwy kulszowej:

Pozycja 1

Pozycja wyjściowa: Leżąca, na stabilnym podłożu, na plecach.  Podudzia spoczywają na podwyższeniu (np. krześle) wysokim na tyle, aby stawy kolanowe oraz biodrowe były zgięte pod kątem prostym.

Pod głowę podkładamy małą poduszkę, a pod odcinek lędźwiowy - zimny kompres (w przypadku silnych dolegliwości bólowych).

Ilość powtórzeń: kilka razy dziennie, po 15-20 min.

Pozycja 2

Pozycja wyjściowa: Leżąca, na stabilnym podłożu, na plecach. Zgięte stawy kolanowe oraz biodrowe. Stopy oparte na podłodze.

Pod kolana podkładamy duży wałek, zwinięty koc a nawet kołdrę. Pod głowę i łopatki podkładamy dużą poduszkę.

Ilość powtórzeń: kilka razy dziennie, po 15-20 min.

Pozycja 3

Pozycja wyjściowa: Leżąca, na stabilnym podłożu, na boku. Obejmujemy oburącz zgięte stawy kolanowe, a następnie przyciągamy je do klatki piersiowej.

Pod pośladek podkładamy zwinięty koc, a pod głowę dużą poduszkę.

Ilość powtórzeń: kilka razy dziennie, po 15-20 min.

Ćwiczenie 1

Pozycja wyjściowa: Leżąca na brzuchu, na stabilnym podłożu, w podparciu na przedramionach.  Głowa oraz klatka piersiowa uniesione, wzrok skierowany prostopadle do podłoża, podbródek lekko przyciągnięty do mostka.

Ruch: Unosimy powoli głowę kierując wzrok „przed siebie” - równolegle do podłoża. Utrzymujemy napięcie mięśniowe przez 5 sekund, po czym wracamy do pozycji wyjściowej na kolejne 10 sekund.

Ilość powtórzeń: 3 razy dziennie po 10 powtórzeń.

Ćwiczenie 2

Pozycja wyjściowa: Leżąca na brzuchu, na stabilnym podłożu, ręce rozstawione szeroko oparte na podłodze, przed linią barków, łokcie lekko zgięte.  Głowa oraz klatka piersiowa spoczywają na podłożu, wzrok skierowany prostopadle do podłoża, podbródek lekko przyciągnięty do mostka.

Ruch: Prostując stawy łokciowe unosimy powoli głowę oraz klatkę piersiową kierując wzrok „przed siebie” - równolegle do podłoża. Utrzymujemy napięcie mięśniowe przez 5 sekund, po czym wracamy do pozycji wyjściowej na kolejne 10 sekund.

Ilość powtórzeń: 3 razy dziennie po 10 powtórzeń.

Ćwiczenie 3

Pozycja wyjściowa: Stojąca, bokiem do ściany - w odległości ok. 60 cm., zwracając się ku niej stroną, na którą z powodu bólu przesunięty jest ciężar ciała.

Ruch: Opierając się barkiem o ścianę powoli postaraj się dotknąć biodrem do ściany.

Ilość powtórzeń: Wykonaj ok. 10-15 powtórzeń kilka razy dziennie.