Jak wzmocnić stawy w okresie menopauzy?

Menopauza to trudny czas w życiu każdej kobiety. Wygasająca czynność jajników prowadzi do zahamowania cyklu menstruacyjnego, ale powoduje również wiele uporczywych objawów. Jednym z nich są bóle stawów. Odpowiednia dieta i suplementacja składników o korzystnym wpływie na stawy pomogą w łagodzeniu sztywności i dolegliwości bólowych. A to pozwoli zachować aktywność fizyczną, która w okresie menopauzy jest szczególnie istotna.

1. Menopauza – czym jest i jak się objawia?
2. Dlaczego podczas menopauzy dokucza ból stawów?
3. Ból stawów a aktywność fizyczna
4. Jak łagodzić ból stawów?

Menopauza – czym jest i jak się objawia?

Menopauza, nazywana inaczej klimakterium lub przekwitaniem, to fizjologiczne – i trwałe – ustanie cyklu miesiączkowego. Poprzedza go stopniowe wygasanie czynności funkcjonalnej jajników. Wraz ze zmniejszającym się stężeniem żeńskich hormonów płciowych u kobiet pojawiają się dolegliwości związane z menopauzą, znacząco obniżające jakość życia. Pierwsze symptomy przekwitania można zauważyć zwykle kilka lat przed ostatnią menstruacją. Do objawów występujących najczęściej można zaliczyć:

• zaburzenia cyklu miesiączkowego (zmiana jego długości i obfitości, zaburzenia regularności),
• uderzenia gorąca,
• zimne poty,
• zwiększenie masy ciała,
• bóle mięśni i stawów,
• wahania nastroju,
• zaburzenia snu,
• obniżenie libido,
• bóle i zawroty głowy.

Dlaczego podczas menopauzy dokucza nam ból stawów?

Za ból stawów w okresie przekwitania odpowiadają zmiany w gospodarce hormonalnej. W stawach znajdują się receptory dla estrogenu, który chroni przed rozwojem stanu zapalnego. Gdy w okresie menopauzalnym poziom żeńskich hormonów płciowych maleje, stawy mogą puchnąć i boleć w wyniku rozwijającego się zapalenia. W niektórych przypadkach ból i sztywność stawów mogą świadczyć o rozwijającym się reumatoidalnym zapaleniu stawów (RZS). Wykazano, że u kobiet, które przeszły menopauzę relatywnie wcześnie (ok. 45. roku życia), choroba pojawia się częściej niż u tych, u których przekwitanie rozpoczęło się później. Z kolei jeśli kobieta już wcześniej chorowała na RZS, w okresie przekwitania objawy mogą się nasilić.

Kobiety w okresie menopauzy są również bardziej narażone na rozwój osteoporozy – szacuje się, że choruje co druga kobieta powyżej 50. roku życia. Spadek poziomu estrogenów prowadzi do utraty gęstości kości. Jednym z objawów choroby są bóle mięśniowo-szkieletowe.

Ból stawów a aktywność fizyczna

Utrzymujące się w okresie okołomenopauzalnym bóle stawów niekiedy zmuszają kobiety do ograniczenia aktywności fizycznej. Jest to szczególnie dotkliwe dla pań, które przed przekwitaniem prowadziły aktywny tryb życia i regularnie uprawiały sport.

Tymczasem w okresie przekwitania aktywność fizyczna jest szczególnie ważna. Nie powinno się jej zaniechać. U kobiet po menopauzie występuje 5-krotnie wyższe ryzyko otyłości niż u kobiet przed przekwitaniem. Za skłonność do przybierania na wadze odpowiadają zachodzące zmiany hormonalne – zmienia się metabolizm, zwiększa się masa tkanki tłuszczowej, rośnie apetyt. Nie potrzeba wiele, by zyskać niechciane kilogramy. A większa masa ciała to nie tylko dużo większe ryzyko chorób przewlekłych (m.in. cukrzycy czy chorób układu sercowo-naczyniowego), ale też dodatkowe obciążenie dla… stawów.

Jak łagodzić ból stawów w menopauzie? Ból stawów a kolagen

Jak więc zadbać o stawy? Jak wrócić do dawnej aktywności i przeciwdziałać rozwojowi nadwagi i otyłości? Zacznijmy od odpowiedniej diety: zbilansowanej, bogatej w warzywa, owoce i produkty wieloziarniste, a ubogiej w cukry proste, sól i żywność przetworzoną. Codzienna dieta powinna dostarczać ok. 2000 kcal. W diecie kobiety w wieku okołomenopauzalnym powinny znaleźć się produkty bogate w fitoestrogeny. Czym one są?

To roślinne związki chemiczne, nazywane również fitohormonami, o właściwościach zbliżonych do estrogenów. „Naśladując” ich działanie, fitoestrogeny łagodzą dokuczliwe objawy menopauzy, które wynikają – przypomnijmy – z niedoborów żeńskich hormonów płciowych. W jakich produktach je znajdziemy? Bogate w fitoestrogeny są m.in.: czosnek, cebula, soczewica, soja i chmiel. Fitoestrogeny można przyjmować również w postaci tabletek.

Dieta powinna również dostarczać odpowiednich ilości wielonienasyconych kwasów tłuszczowych omega-3. Nie tylko wykazują działanie przeciwzapalne, ale dbają również o prawidłową pracę układu nerwowego oraz układu krążenia. Znajdziemy je w tłustych rybach morskich (tuńczyku, łososiu, sardynkach, makreli) oraz w niektórych produktach pochodzenia roślinnego (orzechach włoskich, oleju lnianym).

W przypadku bólu stawów korzystna będzie również suplementacja związków o pozytywnym wpływie na ich budowę. Do substancji tych należy przede wszystkim kolagen, ale też chondroityna i glukozamina. Kolagen jest głównym budulcem tkanki łącznej, wpływającym na elastyczność chrząstek stawowych i ich wytrzymałość, warunkuje również odpowiednie nawilżenie skóry. Chondroityna i glukozamina nadają stawom odporność mechaniczną, łagodzą również dolegliwości bólowe i chronią przed utratą chrząstki stawowej.

Kobiety, u których ból stawów jest tylko jednym z kilku przykrych objawów menopauzy, mogą zdecydować się na dostępne w aptece produkty złożone. W ich składzie, poza fitoestrogenami i substancjami o korzystnym działaniu na stawy (głównie kolagenem), można również znaleźć:

• ekstrakt z szyszek chmielu: poza działaniem estrogennym wykazuje właściwości nasenne i uspokajające;
• witaminy z grupy B: wzmacniają układ nerwowy, chronią przed negatywnymi skutkami stresu;
• wapń i witaminę D: wspierają układ kostno-szkieletowy;
• witaminę C: bierze udział w wytwarzaniu kolagenu.

Wybór jednego produktu, ale o bogatszym składzie, umożliwia jednoczesne dbanie o kondycję stawów i łagodzenie innych dokuczliwych objawów menopauzy, np. uderzeń gorąca, drażliwości czy zaburzeń snu.