Uderzenia gorąca w menopauzie - jak sobie z nimi radzić?

Menopauza - przyczyny i objawy 

Menopauza pojawia się u kobiet przeważnie między 45. a 55. rokiem życia. Jest naturalnym procesem kończącym okres prokreacyjny. Następuje wówczas spadek poziomu estrogenu i wygaśnięcie funkcji jajników. Każdego roku 1,5 miliona kobiet przechodzi menopauzę i zmaga się z trudnymi dolegliwościami towarzyszącymi temu wyjątkowemu okresowi życia.

Uderzenia gorąca w menopauzie – skąd się biorą? 

85 proc. kobiet w okresie menopauzy doświadcza uderzeń gorąca. Bezpośrednia przyczyna uderzeń gorąca nie została wyjaśniona. Najbardziej prawdopodobna teoria sugeruje, że wahania i niedobór estrogenu prowadzą do zmian w obrębie układu termoregulacyjnego. Badania wskazują, że uderzenia gorąca są powiązane ze zmianą poziomu estrogenu i FSH (folitropina, hormon folikulotropowy). Uważa się, że obniżony poziom estrogenu może powodować obniżenie serotoniny i jednocześnie podwyższenie poziomu jej receptora w podwzgórzu. W ten sposób dodatkowe uwolnienie serotoniny aktywuje receptor. Ta aktywacja powoduje zmiany w odczuwaniu temperatury i skutkuje uderzeniem gorąca.

Jak długo trwają uderzenia gorąca w menopauzie? 

Uderzenia gorąca to nic innego jak nagle pojawiające się uczucie ciepła przepływające przez całe ciało. Opisywane jako nagłe uczucie ciepła w klatce piersiowej, twarzy i głowie, a następnie zaczerwienienie, pot, a czasami dreszcze. Towarzyszą mu silne pocenie, wypieki na twarzy, poczucie dezorientacji i niepokoju. Kiedy uderzenie gorąca pojawi się w nocy, powoduje trudność w zaśnięciu. Kobiety często skarżą się wręcz na bezsenność. Pojedynczy epizod może trwać od 30 sekund do paru minut. Epizody uderzeń gorąca mogą pojawiać się od kilku razy dziennie do kilku razy w tygodniu, nawet przez 10 lat. Co ciekawe, u Afroamerykanek obserwuje się uderzenia gorąca trwające najdłużej - średnio ponad 11 lat, przy czym u Japonek i Chinek ten czas trwa o połowę krócej i występuje jedynie u 7 proc. kobiet w okresie menopauzy. De facto określenie "uderzenia gorąca" nie występuje w Japonii. Wyjaśnień tego zjawiska naukowcy dopatrują w diecie azjatyckich kobiet bogatej w produkty sojowe charakteryzujące się największą ilością fitoestrogenów naśladujących aktywność biologiczną estrogenu. Jednak częstotliwość pojawiania się uderzeń gorąca i całościowy czas trwania tych epizodów u kobiet w USA i Europie pokazują skalę problemu. Badania potwierdzają również, że kobiety palące papierosy, z nadwagą, skłonnością do depresji lub ataków lęku doświadczają uderzeń gorąca przez dłuższy czas. Obszerne badania dotyczące uderzeń gorąca w menopauzie zostały przeprowadzone w USA. JoAnn Manson, profesor ds. Zdrowia Kobiet w Harvard Medical School i profesor epidemiologii w Harvard School of Public Health potwierdza, że uderzenia gorąca mogą trwać latami i mają bezpośredni wpływ na pogorszenie samopoczucia kobiet.  

Uderzenia gorąca – pomocne są fitoestrogeny 

W literaturze i badaniach naukowych wahania poziomu estrogenu i ostatecznie jego niedobór podawane są jako główna przyczyna wielu dolegliwości związanych z okresem klimakteryjnym, w tym uderzeń gorąca. Podstawowym zaleceniem jest więc uzupełnienie niedoboru estrogenu. Z pomocą może przyjść hormonalna terapia zastępcza lub stosowanie suplementów przeznaczonych dla kobiet w okresie menopauzy, zawierających fitoestrogeny. Te niesteroidowe związki roślinne wykazują działanie podobne do estrogenów - żeńskich hormonów płciowych. Podobna budowa tych związków sprawia, że ludzki organizm uznaje te związki za swoiste estrogeny. Dzięki temu mechanizmowi łagodzone są objawy menopauzy. Fitoestrogeny zmniejszają częstotliwość uderzeń gorąca u kobiet w okresie menopauzy, nie wykazując przy tym działań ubocznych. Dlatego w tym okresie dieta powinna być bogata w produkty obfite w fitoestrogeny - soję, przetwory sojowe i kiełki soi, ziarna lnu i olej lniany, nasiona i kiełki słonecznika, cebulę, czosnek, wiśnie, morwy, winogrona, kiełki lucerny i fasoli.  

Uderzenia gorąca – styl życia ma znaczenie 

Ważna jest również ogólna zmiana stylu życia - ograniczenie palenia, spożycia alkoholu, zwiększona aktywność fizyczna. Bardzo pomocne mogą okazać się ćwiczenia z głębokiego oddechu zaraz po wystąpieniu epizodu uderzenia gorąca lub techniki medytacyjne i mindfulness, które ogólnie poprawiają dobre samopoczucie. Ponieważ niedobór estrogenu wpływa również na spadek poziomu serotoniny, to w przypadku uporczywych uderzeń gorąca pomocne mogą okazać się niewielkie dawki antydepresantów typu SSRI - selektywnych inhibitorów zwrotnego wychwytu serotoniny. Rozpoczęcie takie terapii następuje po konsultacji z lekarzem.