Kobieta z chłoniakiem Burkitta
Dominika Rynkiewicz

Chłoniak Burkitta – objawy, przyczyny i rokowanie

Przyczyną chłoniaka jest niekontrolowany rozrost puli limfocytów, a głównym skutkiem ubocznym – upośledzenie układu immunologicznego ze względu na utratę funkcji zmienionych komórek. Najczęstszą przyczyną zgonu wśród pacjentów cierpiących na nowotwory krwi są pozornie niegroźne infekcje – i właśnie tak zabija chłoniak Burkitta.

Chłoniaki są bardzo nietypowymi nowotworami, które zamiast lokalizować się w konkretnym narządzie, dotykają jednego specyficznego typu komórek krwi  limfocytów B lub T, które w prawidłowych okolicznościach odpowiadają za odporność organizmu.

Co to jest chłoniak Burkitta?

Chłoniak Burkitta to jeden z najrzadszych nowotworów układu chłonnego, jest złośliwy i cechują go stosunkowo niekorzystne prognozy. Chłoniak Burkitta bierze się z limfocytów B, które namnożyły się w niekontrolowany sposób. Charakterystyczną cechą zmienionych komórek jest to, że są one klonem komórki-matki, co oznacza, że cała pula limfocytów B w tej chorobie jest identyczna, więc nie mogą one efektywnie bronić organizmu przed różnorodnymi patogenami.

Chłoniak Burkitta najczęściej występuje u dzieci i młodych dorosłych, dotyka głównie mężczyzn. Najbardziej narażeni na zachorowanie są przedstawiciele rasy kaukaskiej. Jego nazwa pochodzi od nazwiska lekarza, który jako pierwszy opisał tę chorobę, co miało miejsce w Afryce.

Wyróżniamy trzy główne typy chłoniaka Burkitta:

  • Endemiczny – występuje w Afryce, w okolicy równika. Jest spowodowany infekcją wirusem Epsteina-Barr (EBV), a niektóre źródła podają, że może mieć związek z pewnymi pasożytami i malarią. Chłoniakowi Burkitta tego typu najczęściej towarzyszy widoczna gołym okiem zmiana, wyglądająca jak duży guz lokalizujący się w jednej z kości twarzoczaszki – szczęce. Spowodowana jest ona nagromadzeniem nieprawidłowych limfocytów B.
  • Spontaniczny – w jego przypadku również odnotowano pewną korelację z zakażeniem EBV, jednak nie jest ono warunkiem koniecznym do wystąpienia chłoniaka. U pacjentów z tym wariantem chłoniaka Burkitta szczególne częste są anomalie w obrębie chromosomów, m.in. aberracje (zmiana ich liczby lub struktury) i translokacje (przeniesienie części genów pomiędzy chromosomami). W typie spontanicznym zmiana najczęściej lokalizuje się w miednicy lub w jamie brzusznej.
  • Chłoniak Burkitta związany z niedoborem odporności – występuje u pacjentów zakażonych wirusem HIV oraz u osób przewlekle przyjmujących leki immunosupresyjne, np. po przeszczepieniu narządu.

Jakie są pierwsze objawy chłoniaka Burkitta?

Objawy chłoniaka Burkitta są podobne u dzieci i dorosłych, można podzielić je na dwie grupy: objawy ogólne (zwane objawami B) i symptomy wynikające z lokalizacji, w której kumulują się zmienione limfocyty. Do tych pierwszych zaliczają się nocne poty, wysoka gorączka pojawiająca się bez konkretnej przyczyny i utrata ponad 10% masy ciała w ciągu 6 miesięcy. Niestety, mają one niekorzystne znaczenie rokownicze. Drugi rodzaj objawów przeważnie ma swoje źródło w jamie brzusznej, która jest najczęstszą lokalizacją chłoniaka Burkitta. Pacjenci skarżą się głównie na: ból brzucha, mdłości, wymioty i biegunki lub zaparcia. Ponadto choroba ta może atakować m.in. rdzeń kręgowy, wątrobę i szpik kostny, zaburzając ich funkcje.

Polecane dla Ciebie

Chłoniak Burkitta – diagnostyka

Aby zdiagnozować chłoniaka Burkitta, konieczne jest wykonanie biopsji podejrzanego węzła chłonnego w celu oceny budowy jego fragmentu pod mikroskopem. Niemal zawsze obraz opisywany przez patomorfologów to „obraz gwieździstego nieba”, który jest patognomoniczny (czyli typowy) dla tego rodzaju chłoniaka. Ponadto wykonuje się szereg badań uzupełniających, aby określić stopień zaawansowania choroby, przede wszystkim tomografię komputerową jamy brzusznej i miednicy oraz PET.

Dodatkowo, jako że chłoniak Burkitta może dawać przerzuty do szpiku kostnego – należy wykonać jego rozmaz. Z kolei w obawie przed zajęciem mózgowia wykonuje się punkcję lędźwiową w celu oceny płynu mózgowo-rdzeniowego. Chłoniaka Burkitta często widać też na USG, jednak z powodu dostępności dokładniejszych metod aktualnie rzadko się je wykonuje. Z badań laboratoryjnych istotne są: morfologia krwi, panel wątrobowy, poziom kwasu moczowego i dehydrogenazy mleczanowej oraz ocena DNA.

Gdy zostanie postawiona diagnoza chłoniaka Burkitta, należy ocenić też stadium zaawansowania choroby, które znacząco wpływa na wybór agresywności leczenia i rokowanie. Wyróżniamy cztery stadia:

1. stadium pojedyncza zmiana węzłowa lub pozawęzłowa z wykluczeniem jamy brzusznej i śródpiersia,

2. stadium pojedyncza zmiana pozawęzłowa z zajęciem okolicznych węzłów chłonnych lub obecność dwóch guzów pozawęzłowych po tej samej stronie przepony,

3. stadium obecność dwóch guzów węzłowych/pozawęzłowych po obu stronach przepony lub zajęcie płuc bądź jamy brzusznej albo okolic rdzenia kręgowego,

4. stadium każde z powyższych i dodatkowo zajęcie szpiku kostnego lub ośrodkowego układu nerwowego w momencie rozpoznania.

Chłoniak Burkitta – przyczyny

Trudno odpowiedzieć na pytanie, z czego bierze się chłoniak Burkitta, ponieważ nie jest to choroba o jasnej i oczywistej etiologii. Do jego wystąpienia predysponują m.in. zarażenie wirusem EBV i HIV oraz długotrwałe przyjmowanie leków immunosupresyjnych spowodowane przeszczepem narządu. U pacjentów z chłoniakiem Burkitta często opisywana jest też translokacja genu c-myc pomiędzy chromosomem 8 a 14.

Chłoniak Burkitta – rokowanie i leczenie. Jak długo można żyć z chłoniakiem?

Chłoniak Burkitta zdecydowanie jest uleczalny, a rokowanie jest znacznie lepsze u dzieci niż u dorosłych – między innymi dlatego, że młody organizm lepiej radzi sobie ze skutkami chemioterapii. To właśnie ona jest główną metodą leczenia tej choroby. Najczęściej wykorzystuje się: cyklofosfamid, winkrystynę i doksorubicynę.

Nowoczesnym lekiem stosowanym wspomagająco w terapii chłoniaka Burkitta jest rytuksymab – przeciwciało monoklonalne, które wiąże się wybiórczo z antygenem CD20 powszechnie obecnym na limfocytach B będących źródłem choroby. Terapia ta aktywuje układ immunologiczny organizmu i powoduje niszczenie zmienionych limfocytów. W niektórych przypadkach leczenie chłoniaka Burkitta wymaga przeszczepu szpiku kostnego.

W procesie zdrowienia ważne jest unikanie dużych skupisk ludzkich ze względu na osłabioną odporność – zarówno samą chorobą, jak i chemioterapią. Pacjenci cierpiący na chłoniaka Burkitta powinni zadbać także o odpowiednią dietę, bogatą w białko i witaminy niezbędne do regeneracji organizmu.

Szanse na wyleczenie zależą nie tylko od wieku, ale także od zaawansowania choroby w momencie rozpoznania. Nie bez znaczenia jest też stopień odżywienia pacjenta przed rozpoczęciem leczenia oraz wyniki badań dodatkowych – przede wszystkim zaburzenia chromosomalne i genetyczne. Aktualnie wyleczalność chłoniaka Burkitta oscyluje w okolicach 80-90% pod warunkiem zastosowania optymalnej terapii; niestety nawroty choroby lub brak odpowiedzi na chemioterapię znacząco zmniejszają szanse na przeżycie pacjenta.

  1. Nowotwory Układu Chłonnego, pod red. J. Walewski, Warszawa 2011.
  2. B. Graham, D. Lynch, Burkitt Lymphoma, StatPearls Publishing Jan 2022.
  3. Chłoniak Burkitta, Instytut Hematologii i Transfuzjologii, Macmillan Cancer Support, 2011.
  4. First aid for the USMLE Step 1, pod redakcją T. Le i V. Bhushan, USA 2020, str. 430.

 

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Jak powstaje nowotwór?

    Nowotwory są główną przyczyną zgonów na świecie. Szacuje się, że w Polsce choruje na nie ponad milion osób, a ok. 100 tys. umiera. Niestety, statystyki te z roku na rok są coraz mniej optymistyczne. Jak powstaje nowotwór? Czy da się zapobiec jego rozwojowi?

  • Gorączka plamista Gór Skalistych – przyczyny, objawy, leczenie

    Dla przeciętnego Polaka gorączka plamista Gór Skalistych brzmi niezwykle egzotycznie. Nie da się ukryć, że choroba w Polsce jest bardzo rzadko spotykana. Zagrożenie jest jednak realne, zwłaszcza dla osób, które podróżują do Stanów Zjednoczonych.

  • Zatrucie nikotynowe – objawy, leczenie przedawkowania

    Objawy zatrucia nikotyną zależne są głównie od liczby wypalonych papierosów. Uznaje się, że aby doszło do wystąpienia zatrucia nikotynowego, konieczne jest przyjęcie w krótkim czasie ok. 4-8 mg nikotyny. Podstawą oczyszczania organizmu z nikotyny jest oczywiście rzucenie palenia papierosów. Większość nikotyny dostarczanej wraz z wypalanym papierosem wydalana jest niemal natychmiastowo przez nerki.

  • WZW C – przyczyny, objawy, czynniki ryzyka wirusowego zapalenia wątroby typu C

    Wirusowe zapalenie wątroby typu C (HCV) to choroba wywołana przez wirusa zapalenia wątroby typu C. Choroba ta jest często nazywana „cichym zabójcą”, ponieważ wczesne stadium infekcji często nie daje objawów, a osoba zakażona może przez wiele lat nie wiedzieć, że jest chora. Wirusowe zapalenie wątroby typu C może prowadzić do poważnych powikłań, takich jak marskość wątroby, rak wątrobowokomórkowy i niewydolność wątroby, jeśli nie zostanie zdiagnozowane i leczone na czas. Objawy wirusowego zapalenia wątroby typu C mogą obejmować zmęczenie, utratę apetytu, nudności i wymioty, bóle brzucha, ciemny mocz, żółtaczkę, świąd skóry czy bóle stawów.

  • Perforacja jelita – przyczyny, objawy, leczenie

    Perforacja jelita to bardzo poważne schorzenie, które wymaga natychmiastowej interwencji lekarskiej. Nieleczone może doprowadzić do śmierci. Jak rozpoznać przedziurawione jelito i co jest jego przyczyną? Jak wygląda leczenie i czy może się objeść bez interwencji chirurga?

  • Chłoniak – objawy, leczenie, rokowania i rodzaje nowotworu układu chłonnego

    Chłoniakiem określa się nieprawidłowy rozrost tkanki limfatycznej. Jednoznaczne wyjaśnienie pochodzenia chłoniaków i przyczyn ich występowania nadal pozostaje wyzwaniem dla współczesnej medycyny. Podstawą leczenia wszystkich rodzajów chłoniaków jest chemioterapia.

  • By-passy, czyli pomostowanie aortalno-wieńcowe – na czym polega ten zabieg?

    Pojęcie by-passów, używane często w środowisku medycznym, nadal nie jest do końca jasne dla reszty społeczeństwa. Pomostowanie aortalno-wieńcowe umożliwia doprowadzenie krwi do serca, co jest szczególnie istotne w przypadku m.in. zablokowania tętnic wieńcowych przez blaszki miażdżycowe.

  • Jak odchudzić dziecko? Praktyczne porady dietetyka

    Statystyki w kwestii nadwagi i otyłości u dzieci i młodzieży są z roku na rok gorsze. Coraz więcej dzieci w Polsce boryka się ze zbyt wysoką masą ciała. Jako rodzice, chcemy jak najlepiej dla swoich pociech, dlatego zaczynamy wyszukiwać informacji dotyczących odchudzania dzieci. Jak poradzić sobie z nadwagą lub otyłością dziecka? Jakie kroki warto podjąć w tym kierunku? I ostatnie – czy dzieci powinno się odchudzać?

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij