Kobieta sprawdza sobie tarczycę w przebiegu choroby Gulla
Barbara Bukowska

Obrzęk śluzowaty (choroba Gulla) – przyczyny, objawy i leczenie

Obrzęk śluzowaty (myxoedema), dawniej nazywany chorobą Gulla, jest objawem niedoczynności tarczycy, której najczęstszą przyczyną jest autoimmunologiczny stan zapalny – choroba Hashimoto. Często mówi się o obrzęku śluzowatym tarczycy, jednak nie jest to sformułowanie prawidłowe. Obrzęk śluzowaty jest co prawda związany z nieprawidłową pracą tego organu, jednak dotyczy nie samej tarczycy, a przede wszystkim twarzy i grzbietowych powierzchni rąk i nóg.

Obrzęk śluzowaty – czym jest? Jak się objawia?

Obrzęk śluzowaty spowodowany jest nadmiernym odkładaniem się w tkance podskórnej glikozaminoglikanów (m.in. kwasu hialuronowego i siarczanu chondroityny). Ze względu na swoje właściwości hydrofilowe glikozaminoglikany wiążą wodę, powodując powstawanie obrzęków.

Obrzęk śluzowaty dotyczy najczęściej obszarów znacznego nagromadzenia tkanki łącznej wiotkiej – twarzy oraz grzbietowych powierzchni dłoni, rzadziej nóg. Obrzęk śluzowaty jest objawem rozwijającej się niedoczynności tarczycy, a jego obecność zmienia wygląd twarzy chorego: rysy rozmywają się, mimika ulega znacznemu osłabieniu. Obrzęk powiek może dodatkowo utrudniać widzenie. Zmiany obrzękowe są twarde. Uciśnięcie ich palcem nie powoduje powstania wgłobienia, co różnicuje te zmiany od obrzęków występujących w przebiegu niewydolności krążenia.

Choroba Gulla rzadko jest jedynym objawem niedoczynności tarczycy. Pacjent może dodatkowo skarżyć się na:

  • ogólne osłabienie,
  • senność,
  • bladość skóry,
  • nietolerancję zimna,
  • wzrost masy ciała,
  • zaburzenia koncentracji,
  • suchość skóry i jej nadmierne rogowacenie,
  • nadmierną łamliwość i wypadanie włosów.

Poza obrzękami tkanek choroba Gulla może dawać objawy dodatkowe: hipotermię, bradykardię, hipoglikemię i hiponatremię. W wyniku tych zaburzeń w przebiegu obrzęku śluzowatego może rozwinąć się śpiączka, która jest stanem bezpośrednio zagrażającym życiu.

Uogólniony obrzęk śluzowaty należy różnicować z ograniczonym obrzękiem przedgoleniowym, który charakterystyczny jest dla innej choroby tarczycy, choroby Gravesa–Basedowa. W jej przebiegu mamy do czynienia z nadczynnością tarczycy i nadmiernym wytwarzaniem przeciwciał, które aktywują produkcję i magazynowanie jednej z glikoprotein, mucyny. Gromadzi się ona w tkance podskórnej na przednich powierzchniach piszczeli, zwykle obustronnie, pochłania duże ilości wody i prowadzi do powstania obrzęków.

Choroba Gulla – przyczyny

Przyczyną obrzęku śluzowatego jest niedoczynność tarczycy. Niedoczynność tarczycy rozwija się najczęściej w wyniku choroby Hashimoto (przewlekłego zapalenia tarczycy o podłożu autoimmunologicznym) lub po usunięciu części lub całej tarczycy, głównie z powodu guzów łagodnych bądź złośliwych.

W przebiegu niedoczynności tarczycy stwierdza się obniżone stężenie produkowanych przez nią hormonów: trójjodotyroniny (T3) i tyrozyny (T4). To właśnie one odpowiadają m.in. za hamowanie syntezy glikozaminoglikanów. U osób z niedoczynnością tarczycy i chorobą Hashimoto mechanizm ten nie działa prawidłowo, stąd możliwość powstawania obrzęku śluzowatego.

Sugeruje się również, że przyczyną choroby Gulla może być stymulacja fibroblastów, odpowiedzialnych za tworzenie tkanki łącznej, przez rosnące stężenie hormonu tyreotropowego (tyreotropiny, TSH). Jest to hormon wytwarzany przez przysadkę mózgową, którego wydzielanie regulowane jest na zasadzie ujemnego sprzężenia zwrotnego z hormonami tarczycy: obniżony ich poziom w przebiegu niedoczynności tarczycy stymuluje przysadkę mózgową do wytwarzania większych ilości tyreotropiny.

Powiązane produkty

Obrzęk śluzowaty – jak się pozbyć? Sposoby leczenia

Leczenie obrzęku śluzowatego polega przede wszystkim na wyrównaniu obniżonego poziomu hormonów tarczycy. W tym celu konieczne jest wdrożenie suplementacji hormonalnej tyroksyną. Leczenie choroby Gulla rozpoczyna się od niskich dawek, a następnie stopniowo się je zwiększa, równolegle analizując wyniki badań laboratoryjnych.

Czy wiesz, że na DOZ.pl znajdziesz leki hormonalne na receptę, które przepisał Ci lekarz?

Doprowadzenie do stanu eutyreozy (prawidłowego poziomu hormonów tarczycy) sprawia, że procesy metaboliczne ulegają przyspieszeniu, a objawy obrzęku śluzowatego powoli ustępują. Konieczne jednak jest regularne monitorowanie poziomu hormonów tarczycy, a w razie potrzeby dostosowywanie odpowiedniej dawki tyroksyny.

Niedoczynność tarczycy jest chorobą nieuleczalną. Osoba chora dożywotnio musi przyjmować tyroksynę. Aby leczenie substytucyjne było skuteczne, należy przestrzegać kilku zasad:

  • Lewotyroksynę przyjmuje się na czczo, najlepiej godzinę przed pierwszym posiłkiem. Tabletkę popija się odpowiednią (konieczną do połknięcia tabletki, nie większą) ilością wody. Wypełnienie żołądka znacząco bowiem zmniejsza wchłanianie się leku.
  • Należy mieć świadomość, że wiele substancji osłabia wchłanianie lewotyroksyny, przede wszystkim wapń i żelazo. Dlatego należy zachować odpowiedni odstęp czasowy między zażywaniem hormonu tarczycy a suplementami diety, a także spożywaniem kawy i mleka. Badania naukowe wskazują, że powinny to być co najmniej dwie godziny.
Leczenie śpiączki metabolicznej w przebiegu choroby Gulla zawsze prowadzone jest na oddziale intensywnej terapii. Tyroksyna podawana jest dożylnie, dodatkowo prowadzi się leczenie wspomagające: wentylację płuc, wyrównanie stężenia elektrolitów i odpowiednią podaż płynów.

Ważne jest również odpowiednie leczenie chorób często współistniejących z niedoczynnością tarczycy i chorobą Hashimoto: anemii, celiakii, depresji, reumatoidalnego zapalenia stawów czy łuszczycy.

  1. D. Birkholz, M. Korpal-Szczyrska, H. Kamińska i in., Ciężka niedoczynność tarczycy w przebiegu autoimmunologicznego zapalenia tarczycy – prezentacja ośmiu pacjentek, Endokrynologia Pediatryczna” 2(15), 2006.
  2. F. Cianfarani, E. Baldini, A. Cavalli i in., TSH receptor and thyroid-specific gene expression in human skin, J Invest Dermatol” 130(1), 2010.
  3. J. Maj, A. Jankowska-Konsur, J. Gruber i in., Zmiany skórne w endokrynopatiach, Family Medicine & Primary Care Review” 15(3), 2013.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Zatrucie pokarmowe – jak sobie pomóc? Co jeść i pić?

    Zatrucie pokarmowe i wynikające z niego objawy potrafią być bardzo uciążliwe i mogą przysporzyć wielu niedogodności. Z tego względu warto wiedzieć, jak sobie z nimi radzić. Ile trwa zatrucie pokarmowe oraz jak mu zapobiegać?

  • Kaszel palacza – objawy, co na niego stosować?

    Kaszel palacza powstaje w wyniku podrażnienia górnych dróg oddechowych przez substancje zawarte w dymie tytoniowym. Nikotynizm prowadzi do szeregu zmian zachodzących w drzewie oskrzelowym, które są reakcją na przewlekłą ekspozycję układu oddechowego na substancje toksyczne. Samo palenie jest również czynnikiem ryzyka rozwoju innych chorób takich jak nowotwory układu oddechowego czy przewlekła obturacyjna choroba płuc.

  • Wszawica łonowa – jak z nią walczyć?

    Wszawicą (łac. Pediculosis) nazywamy zmiany skórne wywołane przez stawonogi – wszy ludzkie. Wyróżniamy wszawicę głowową, odzieżową i łonową. O ile głowowa dotyczy przede wszystkim dzieci (zarażenie ma miejsce w szkole i innych placówkach edukacyjnych), o tyle odmiana łonowa spotykana jest wśród dorosłych i występuje w okolicach intymnych. Charakteryzuje ją uporczywy świąd skóry, który występuje między innymi w okolicach wzgórka łonowego.

  • Choroby tropikalne – objawy, diagnostyka, szczepienia

    Choroby tropikalne pochodzą z rejonów charakteryzujących się klimatem sprzyjającym rozwojowi drobnych organizmów, czyli ciepłym i wilgotnym. W takich warunkach łatwo namnażają się zarówno chorobotwórcze bakterie, jak i wirusy. Szerzenie się chorób tropikalnych jest szczególnie łatwe w krajach o niskim poziomie higieny i słabych warunkach socjoekonomicznych. Przed wyjazdem warto sprawdzić, jakie choroby występują w rejonie świata, do którego się wybieramy.

  • Narkolepsja – czym jest? Objawy, przyczyny

    Narkolepsja dotyka głównie ludzi młodych w wieku 15-20 oraz 30-35 lat, a napady snu w ciągu dnia z reguły występują pod wpływem silnych emocji: radości, lęku czy stresu. Leczeniem zajmują się psychiatrzy lub neurolodzy i polega ono głównie na łagodzeniu objawów. Wielu specjalistów twierdzi, że narkolepsja często jest błędnie diagnozowana przez fakt, że w obecnych czasach duża część zdrowego społeczeństwa skarży się na nadmierną senność w ciągu dnia – stąd wielkie znaczenie ma dogłębna diagnostyka i uświadamianie społeczeństwa na temat tego, czym jest narkolepsja.

  • Depresja poporodowa – skąd się bierze? Jak sobie z nią radzić?

    Powitanie na świecie nowego członka rodziny wiąże się nie tylko z radością, ale i nowymi, dotąd nieznanymi obowiązkami, które mogą wywołać stres, przeciążenie oraz wiele innych negatywnych emocji. Szacuje się, że depresja poporodowa dotyka od 5 do 25 proc. kobiet na całym świecie. Co to jest depresja poporodowa? Jakie są jej przyczyny i jak ją leczyć?

  • Zespoły mielodysplastyczne (MDS) – objawy, przyczyny, leczenie

    DNA organizmów żywych – choć wspaniale zaprojektowane – jest bardzo podatne na działanie mutagennych czynników zewnętrznych. Narażenie na różnorodne substancje chemiczne (np. benzen), metale ciężkie, nawozy sztuczne, dym tytoniowy, promieniowanie jonizujące i fale X używane w radioterapii znacząco zwiększa ryzyko uszkodzenia materiału genetycznego i zachorowania na nowotwór. W obecnych czasach unikanie czynników mutagennych jest praktycznie niemożliwe, toteż odsetek chorych na zespoły mielodysplastyczne i inne choroby nowotworowe będzie niestety coraz większy.

  • Pacjenci z migreną przewlekłą skorzystają z nowoczesnej terapii

    Dzięki staraniom, które poczyniło Polskie Towarzystwo Bólów Głowy, pacjenci uzyskali dostęp do nowoczesnej terapii migreny przewlekłej z wykorzystaniem m.in. botoxu (toksyny botulinowej) i dwóch przeciwciał monoklonalnych (erenumab i fremanezumab). Leczenie tymi preparatami będzie refundowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia (NFZ). Co trzeba zrobić i jakie warunki spełnić, aby wziąć udział w programie?

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij