Zwichnięcie kostki – objawy, leczenie, rehabilitacja

Zwichnięciu kostki (stawu skokowego) towarzyszą zwykle: ból, brak możliwości ruchu, widoczna deformacja i opuchlizna. Do tego urazu dochodzi najczęściej w wyniku aktywności fizycznej. Czym dokładnie jest zwichnięcie kostki i czym różni się od skręcenia? W jaki sposób można mu zapobiec?

Skręcenie oraz zwichnięcie kostki to kontuzje, które są związane z urazem. Mogą wystąpić u osób w każdym wieku, a ich przyczyn może być bardzo wiele. Dobrze reagują na proces leczenia i zazwyczaj nie wymagają interwencji chirurgicznej. Wszystko jest uzależnione od stopnia ciężkości uszkodzonych struktur mięśniowo-więzadłowych oraz ewentualnie kostnych i naczyniowo-nerwowych.

Zwichnięcie kostki (stawu skokowego) – czym jest? Kto jest na to narażony?

Zwichnięcie kostki określa się jako przemieszczenie powierzchni stawowej kości względem innej struktury kostnej współtworzącej staw. Ta dyslokacja pojawia się najczęściej u osób po przebytym upadku lub aktywnych fizycznie, od których sport wymaga eksplozywnych zmian kierunku ruchu, trudnego ustawienia kończyn dolnych czy podskoków.  

Zwichnięcie a skręcenie kostki

Zwichnięcie jest zdecydowanie poważniejszą kontuzją niż skręcenie. To pierwsze charakteryzuje długotrwałe, nieprawidłowe przemieszczenie powierzchni stawowej kości względem innej, tworzącej staw. Do tego pojawiają się brak możliwości ruchu oraz nienaturalne ustawienie stawu (widoczna deformacja). Natomiast skręcenie to krótkotrwała dyslokacja powierzchni stawowej kości wewnątrz stawu. Ruchomość jest zachowana, aczkolwiek poruszanie kończyną sprawia ból. Nie występuje deformacja, pojawia się natomiast opuchlizna, która szybko narasta. W ciągu kolejnych dni zazwyczaj uwidacznia się krwiak wokół miejsca uszkodzenia.  

Zwichnięta kostka – jak wygląda?  

Objawy zwichnięcia kostki to przede wszystkim:

• brak możliwości wykonywania ruchów w zwichniętym stawie,
• deformacja oraz nienaturalne ustawienie stawu,
• ból,
• narastająca opuchlizna,
• stopniowo pojawiające się zasinienie okolicy stawu.

Niekiedy tego typu kontuzje wiążą się także z podwyższeniem temperatury ciała – może wystąpić gorączka.  

Co zrobić, gdy podejrzewamy zwichnięcie kostki?

Przede wszystkim bardzo ważne jest, aby nie poruszać kontuzjowaną kończyną. Następnie należy zadbać o właściwe unieruchomienie i odciążenie stawu skokowego. Dobrze sprawdzą się tutaj: prowizoryczne kule lub podtrzymanie najlepiej przez dwie osoby. Osobę ze zwichniętą kostką trzeba przetransportować do szpitala w celu wykonania badań diagnostycznych i założenia usztywnienia.  

Zwichnięcie kostki – diagnostyka i leczenie

Diagnostyka zwichniętej kostki opiera się na badaniu fizykalnym, które uwzględnia palpację, testy prowokujące ból, ocenę możliwości ruchowych stawu. Następnie obowiązkowo wykonuje się obrazowanie z wykorzystaniem zdjęcia rentgenowskiego (RTG). Pozwala ono ustalić, czy doszło do skręcenia, czy zwichnięcia stawu skokowego. To bardzo ważne, gdyż warunkuje dalszy proces postępowania leczniczego.

Ile trwa leczenie zwichniętej kostki? Rekonwalescencja trwa zazwyczaj kilka tygodni. Najczęściej od 6 do 8.W tym czasie ważne są odpoczynek oraz elewacja kończyny powyżej poziomu ciała. Rehabilitację należy wdrożyć tak szybko, jak tylko jest to możliwe.

Zwichnięta kostka – ile trwa powrót do sprawności?

Powrót do pełnej sprawności, nie wliczając w to okresu przebywania w unieruchomieniu, może trwać nawet kilka miesięcy. Optymistyczny wariant przewiduje kilka tygodni. Wznowienie aktywności powinno odbywać się pod ścisłą kontrolą specjalisty.  

Zwichnięta kostka – rehabilitacja

Rehabilitacja zwichnięcia kostki w początkowym okresie to ekspozycja na działanie pola magnetycznego jeszcze w opatrunku gipsowym. Zabieg te pozwala przyspieszyć proces gojenia i regeneracji tkanek.  

Po zdjęciu gipsu należy stosować maści przeciwobrzękowe, wykonywać rozgrzewkę oraz odpowiednio przygotowywać kończynę do obciążania i wysiłku fizycznego. Stosuje się stabilizatory stawu skokowego, ortezy wykonane z neoprenu, aplikacje z plastrów do kinesiotapingu. Pomocne bywają również: drenaż limfatyczny, suche igłowanie oraz ćwiczenia izometryczne czy czynne, odtwarzające zakres ruchu. Istotne jest to, aby intensywność wysiłku zwiększać stopniowo.

Domowe sposoby na zwichniętą kostkę

Przede wszystkim należy zadbać o odpowiednią dietę bogatą w minerały i składniki odżywcze, które ułatwią proces gojenia. Wśród takich substancji jest witamina C, którą zawierają owoce cytrusowe i warzywa takie jak jarmuż czy szpinak. Dieta umożliwi też ewentualną redukcję masy ciała, co zmniejszy ryzyko ponownych kontuzji.  

Istotne jest również stosowanie ćwiczeń odtwarzających zakres ruchu w stopie. Dzięki nim uruchamia się tzw. pompa łydkowa, co zmniejsza ryzyko zastojów żylnych. Skuteczna w poprawie cyrkulacji krwi może także okazać się interwencja w postaci naprzemiennego polewania zimną i ciepłą wodą przez kilka minut. Będzie to trening dla naczyń krwionośnych.