Skręcenie kostki – objawy, leczenie, rehabilitacja. Ćwiczenia po skręceniu stawu skokowego

Skręcenie kostki to jeden z najczęstszych urazów kończyny dolnej. Do kontuzji w obrębie stawu skokowego dochodzi przeważnie na skutek upadku, np. na nierównej czy śliskiej powierzchni. Objawy skręconej kostki to przede wszystkim silny ból narastający podczas próby poruszania stopą, opuchlizna kostki, czasami pojawia się również krwiak. Leczenie skręconej kostki polega na unieruchomieniu stawu, stosowaniu maści i zimnych kompresów, odciążaniu stopy, a następnie na włączeniu zabiegów fizjoterapeutycznych. Jak długo boli skręcona kostka? Ile trwa powrót do pełnej sprawności?

Skręcenie kostki – anatomia stawu skokowego

Staw skokowy jest dystalnym ogniwem kończyny dolnej, umożliwia połączenia stopy z podudziem. Wyróżniamy: staw skokowy górny, który łączy kość skokową z golenią oraz staw skokowy dolny (skokowo–piętowo–łódkowy), który integruje ze sobą wymienione struktury. Wymienia się także staw skokowy tylny i staw skokowy przedni. Połączenie końców stawowych kości możliwe jest dzięki torebce stawowej w stopie.

Stabilizację zapewniają struktury więzadłowe, z których najważniejsze to więzadło strzałkowo–piętowe i więzadło strzałkowo–skokowe przednie. Ruchy zachodzące w stawie skokowym to zgięcie, wyprost, pronacja, supinacja, przywiedzenie stopy, odwiedzenie stopy, inwersja i ewersja. 

Skręcenie kostki – objawy skręconej kostki

Spuchnięta kostka po urazie może wskazywać na uszkodzenie stawu, bardzo niepokojące jest, kiedy pojawia się silny ból kostki oraz upośledzenie ruchomości.

Objawy skręcenia kostki to:

• gwałtowny ból, który narasta podczas wykonywania ruchów, próby obciążania (ból nad kostką po zewnętrznej stronie, ból stawu skokowego przy chodzeniu),
• spuchnięta, opuchnięta kostka,
• „ucieplenie” okolicy stawu,
• miejscowe zaczerwienienie,
• możliwy krwiak.

Skręcenie stawu skokowego to właściwie naderwanie lub przerwanie więzadeł oraz torebki stawowej. Wyżej wymienionym objawom skręcenia kostki może także towarzyszyć sztywność stawu oraz rozległe siniaki.

Skręcenie kostki – stopnie skręcenia kostki

Czas leczenia naderwania i skręcenia stawu skokowego jest uzależniony od stopnia uszkodzenia. Klasyfikacja uwzględnia ich kilka:

• 1 stopień występuje wówczas, gdy uszkodzenia struktury więzadeł są minimalne, występuje ból stawu skokowego o łagodnym natężeniu, sztywność jest niewielka lub nie występuje – podobnie jak opuchlizna oraz krwiak.
• 2 stopień charakteryzuje się większym uszkodzeniem aparatu więzadłowego, ponieważ pacjent odczuwa wyraźną niestabilność, obrzęk oraz usztywnienie stawu skokowego. Ból utrudnia lokomocję, mogą występować krwiaki.
• 3 stopień to poważne uszkodzenia więzadeł, najczęściej ich przerwanie. Pojawiają się mocno nasilone objawy, takie jak: silny ból kostki, bardzo wyraźnie spuchnięty staw skokowy, rozległe krwiaki i utrata stabilności.

Skręcenie kostki – diagnostyka urazów stawu skokowego

Urazy, kontuzje kostki, skręcenia stopy prawie zawsze wymagają odpowiedniej diagnostyki. Podstawą badania jest wywiad, który przede wszystkim ma pomóc w ustaleniu przyczyny oraz mechanizmu kontuzji kostki bocznej stawu skokowego. W dalszej kolejności wykonywane są testy oraz wzrokowa ocena ustawienia i wyglądu stawu. 

Przeprowadza się również analizę chodu oraz badania obrazowe stawu skokowego. Wśród nich wyróżnia się USG, RTG oraz niekiedy rezonans magnetyczny. Pozwala to wykluczyć inne możliwe patologie i uwidocznić ewentualne zmiany, takie jak: płyn w stawie skokowym czy przerost błony maziowej tego stawu. 

Skręcenie kostki – leczenie

Jak leczyć ból kostki? Co robić? Jak długo trwa leczenie? Odpowiedź na te pytania jest uzależniona od stopnia uszkodzenia. Generalnie jednak wdraża się protokół postępowania obejmujący 4 kroki. Określa się go jako RICE:

• R (rest) – oznacza odpoczynek. Należy unikać nadwyrężania kostki. Zaleca się stosowanie odciążania, sprzętu ortopedycznego w postaci np. kul łokciowych. 
• I (ice) – konieczność chłodzenia stawu poprzez zastosowanie zimnych okładów z woreczków z lodem, polewań wodą czy kompresów kilka razy dziennie. 
• C (compresion) – to obligatoryjne zastosowanie opatrunku uciskowo–usztywniającego. Ma to prowadzić do usztywnienia kostki, chroniąc przed progresją urazu oraz zredukować krwiaki i obrzęki. 
• E (elevation) – oznacza unoszenie nogi, układanie jej  powyżej poziomu ciała. Dzięki temu doprowadzamy do usprawniania krążenia oraz pomagamy wpłynąć na spuchniętą kostkę po urazie. Poważniejsze kontuzje kostki bocznej mogą wymagać zabiegu operacyjnego oraz znacznie silniejszego unieruchomienia np. za pomocą opatrunku gipsowego.

Skręcenie kostki – rehabilitacja. Jakie zabiegi fizjoterapeutyczne pomogą po skręceniu stawu skokowego, co na skręconą kostkę?

Co robić przy skręconej kostce? Rehabilitacja skręconej kostki to przede wszystkim rozciąganie mięśni, wzmacnianie ich, praca nad poprawą czucia głębokiego oraz nauka prawidłowego obciążania stopy. Dobrym rezultatem cieszą się metody usprawniania, takie jak suche igłowanie, kinesiotaping, terapia manualna, powięziowa oraz techniki relaksacji mięśni. 

Fizykoterapia w rehabilitacji stawu skokowego to zastosowanie zimnolecznictwa (krioterapia miejscowa), hydroterapii, magnetoterapii, elektroterapii, fonoforezy czy laseroterapii. Rehabilitacja stawu skokowego to także drenaż limfatyczny, masaż tkanek głębokich czy bardzo skuteczny masaż lodem. W mobilizacji stawu pomocny jest także flossing wykorzystujący specjalistyczną technikę zakładania gumowych taśm. 

Skręcenie kostki – ćwiczenia na skręconą kostkę, jak wzmocnić staw skokowy?

Ćwiczenia w rehabilitacji stawu skokowego to:

1. Stanie na jednej nodze z równomiernym rozkładem obciążenia pod trzema punktami podparcia stopy (pod dużym palcem, pod małym palcem oraz pod piętą). Jednorazowo staramy się utrzymać pozycję przez 15–20 sekund i powtarzamy ją 5 razy.
2. Wykorzystując tę samą pozycję, wykonujemy podobne ćwiczenie po skręceniu kostki z tym, że stajemy na niestabilnym, podłożu np. na dysku równoważnym. 
3. Stojąc w niewielkim rozkroku, wykonujemy małe podskoki w miejscu z lądowaniem na obie stopy. Ćwiczenie powtarzamy 10–15 razy.
4. Stojąc na jednej nodze, opieramy się rękami o ścianę. Następnie próbujemy wspiąć się na palce tej nogi, utrzymać chwilę pozycję końcową i powoli wrócić. Powtarzamy takie ćwiczenie rehabilitacyjne 10–15 razy. 
5. Ćwiczenia w rehabilitacji kostki są bardzo ważnym elementem procesu usprawniania. Ich właściwe wykonywanie przyczynia się do zmniejszenia dolegliwości w momencie, kiedy można już chodzić. Szybciej poprawia się stabilizacja stopy czy parametry związane z równowagą, koordynacją. 

Skręcenie kostki a zwichnięcie kostki

W wyniku zwichnięcia stawu skokowego dochodzi nie tylko do przerwania ciągłości więzadeł i uszkodzenia torebki stawowej, ale także do przemieszczenia końców stawowych kości. Powoduje to ból w stawie skokowym oraz całkowite zniesienie ruchów. Zwichnięta kostka ma także gorsze rokowania co do szybkości powrotu do pełnej sprawności. 

Złamana kostka wymaga już znacznie dłuższego unieruchomienia w postaci gipsu lub specjalistycznej ortezy. Czasem konieczny bywa zabieg chirurgiczny, szczególnie w przypadku złamań wieloodłamowych i z przemieszczeniem. 

Skręcenie kostki – jak długo trwa powrót do sprawności? L4 i odszkodowanie

Jak długo nie można chodzić? Rehabilitacja po skręceniu stawu skokowego może trwać nawet kilka, kilkanaście tygodni. Wszystko jest uzależnione od stopnia uszkodzenia. Często, nawet długo po powrocie do pełnej sprawności, profilaktycznie zaleca się noszenie stabilizatora oraz stosowanie maści na opuchliznę kostki. Obrzęk może powracać z różnym natężeniem jeszcze długo po zakończeniu leczenia. 

Domowe sposoby na tego typu uraz to przede wszystkim stosowanie zimnych okładów z woreczków z lodem, okłady z żywokostu, liści młodej kapusty. Jaka maść będzie najlepsza przy skręceniu kostki? Pomocne jest stosowanie żelów i maści o właściwościach chłodzących na skręcenie kostki. O odszkodowanie można ubiegać się będąc osobą ubezpieczoną i najczęściej wówczas, gdy zdarzenie miało miejsce w szkole (u dziecka) lub w przypadku dorosłego – w pracy. Przy takiej kontuzji obligatoryjnie pacjent udaje się na zwolnienie lekarskie (tzw. L4).