Wybudzanie się w nocy – budzenie się w nocy i problem z zaśnięciem

Wybudzanie się w środku nocy należy do bardzo frustrujących, a jednocześnie niestety powszechnych sytuacji, które co jakiś czas dotykają każdego z nas. Jeśli powtarza się to regularnie, należy poszukać przyczyny i wyeliminować czynnik, który wywołuje nocne, niechciane pobudki. Poza tym warto poznać uniwersalne, sprawdzone sposoby, które mogą być skuteczne w radzeniu sobie z wybudzaniem się w nocy.

Wybudzanie się w nocy z pewnością co jakiś czas przytrafia się każdemu. Jeżeli nie budzimy się w nocy regularnie, nie powinno to być niczym niepokojącym. Problem pojawia się w momencie, gdy zdarza się to często i mimo usilnych prób, po obudzeniu się w środku nocy nie jesteśmy w stanie ponownie zasnąć. Co może być przyczyną częstego wybudzania się w nocy i jak sobie z tym radzić?

Co zrobić przy wybudzaniu się w nocy?

Wiele osób zadając sobie pytanie: „dlaczego budzę się w nocy i nie mogę zasnąć?”, próbuje znaleźć nie tylko przyczynę, ale i skuteczny sposób walki ze zbyt częstym wybudzaniem się w środku nocy. Zazwyczaj przewracamy się z boku na bok, martwiąc się tym, że nadal nie udało się nam zasnąć. Wszystko to skutkuje gorszym samopoczuciem w ciągu dnia, rozdrażnieniem, zmęczeniem i trudnościami z koncentracją.

Co możemy więc zrobić, gdy budzimy się w nocy? Przede wszystkim musimy uświadomić sobie problem, którego nie powinniśmy bagatelizować. Odpowiednia ilość i jakość snu jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania naszego organizmu, dlatego też musimy o nią właściwie dbać. W pierwszej kolejności zaleca się wprowadzenie działań profilaktycznych, które pomogą nam poprawić jakość naszego snu. Czasami, jednak jeżeli wybudzanie w nocy znacząco utrudnia nasze codzienne funkcjonowanie, warto zwrócić się o pomoc do specjalisty.

Budzenie się w nocy i problem z zaśnięciem – rodzaje

Wybudzanie się w środku nocy zostało zaklasyfikowane w Kryteriach Diagnostycznych Zaburzeń Psychicznych (DSM-5) jako zaburzenie związane z wybudzaniem się podczas snu non-REM. Ponadto może ono przyjąć formę wybudzania się z lunatykowaniem lub z lękami nocnymi.

Zaburzeniu związanemu z wybudzaniem się podczas snu non-REM z lękami nocnymi towarzyszy krzyk, intensywny strach oraz pobudzenie somatyczne, np. przyspieszony oddech, bicie serca, pocenie się. Warto wiedzieć, że wybudzanie się z lękami nocnymi uważane jest za patologiczne jedynie wśród osób dorosłych. Może być ono dodatkowo powiązane z zaburzeniami lękowymi lub zaburzeniami osobowości.

Dlaczego budzę się w nocy? Przyczyny

Wiele osób borykających się z problemami ze snem skarży się na codzienne budzenie się w nocy o jednej godzinie. Na ten temat powstało wiele teorii związanych między innymi z regularnymi pobudkami dokładnie o 3 w nocy, czy też 3:33. Niektórzy doszukują się w tym fakcie metafizyki, wskazując na obecność duchów, złych mocy czy demonów.

W rzeczywistości jednak budzenie się o 3 w nocy może mieć związek ze spadkiem melatoniny, wzrostem temperatury ciała i zwiększeniem wydzielania się hormonów odpowiedzialnych za mobilizację organizmu do działania. Ma to związek z faktem, że o tej porze nasz śpiący organizm zaczyna stopniowo przygotowywać się do kolejnego dnia aktywności.  

Jako przyczyny częstego budzenia i przebudzania się w nocy wymienia się również:

• przewlekły stres,
• bezdech senny – w trakcie snu osoba przestaje na chwilę oddychać, co powoduje gwałtowne wybudzenie,
• zaburzenia psychiczne, np. zaburzenia lękowe lub depresja,
• choroby tarczycy – brak równowagi hormonalnej utrudnia zasypianie i sprzyja przebudzaniu się w nocy,
• spożywanie alkoholu przed snem,
• nieodpowiednio dostosowany materac, który powoduje dyskomfort,
• choroby układu sercowo-naczyniowego,
• nadmierne korzystanie z telefonu przed snem – urządzenia elektroniczne emitują światło niebieskie, które hamuje produkcję melatoniny,
• przeciążenie obowiązkami,
• skłonności do zamartwiania się,
• dolegliwości bólowe,
• stosowanie niektórych środków farmakologicznych,
• częste oddawanie moczu.

Częste wybudzanie się dziecka w nocy – przyczyny

Jednym z powodów, dla którego dziecko nie przesypia całej nocy, są skoki rozwojowe, które mają miejsce w pierwszym roku życia malucha. Jego układ nerwowy ulega wówczas intensywnemu rozwojowi, co powoduje, że dziecko budzi się w środku nocy i może mieć trudności z ponownym zaśnięciem.

Wybudzanie się w nocy niemowlaka może także być spowodowane głodem, nieodpowiednią temperaturą w pomieszczeniu, przemoczoną pieluszką, kolką, ząbkowaniem, czy dolegliwościami bólowymi.

U starszych dzieci z kolei przyczyny wybudzania się w nocy mogą być wywołane objawami lękowymi, które wynikają z codziennych doświadczeń, a zwłaszcza zmianami życiowymi, takimi jak pójście do szkoły lub przeprowadzka. U dzieci często obserwowane jest wybudzanie się w nocy z lękiem, któremu towarzyszyć może krzyk. Czasami jest to spowodowane po prostu koszmarami sennymi. Aby zadbać o odpowiednią ilość i jakoś snu dziecka, każdy rodzic powinien jednak za każdym razem starać się poznać dokładną przyczynę wybudzenia się.

Sposoby na wybudzanie w nocy – jak ponownie zasnąć?

W celu zadbania o odpowiednią nie tylko ilość, ale i jakość snu przede wszystkim powinniśmy wdrożyć właściwą higienę snu. Przed zaśnięciem warto przewietrzyć sypialnię i zadbać o optymalną temperaturę (18–21 stopni Celsjusza). Przed snem powinniśmy wyciszyć się i zrelaksować. Nie zaleca się picia alkoholu i kawy przed snem ani spożywania obfitych posiłków.

Badania wskazują również na to, że używanie urządzeń emitujących światło niebieskie po zgaszeniu światła, powiązane jest z zaburzeniami snu. Jeżeli wybudzisz się ze snu w środku nocy, nie wstawaj ani nie zaświecaj światła. Ciemność pozwoli Ci szybciej powrócić do snu. Nie sprawdzaj telefonu, ponieważ światło niebieskie zahamuje produkcję melatoniny.

Pomocne w ponownym zaśnięciu mogą być natomiast ćwiczenia oddechowe, które pozwolą wyciszyć się i odprężyć. Dobrze sprawdzi się metoda 4-7-8, która polega na wciąganiu powietrza nosem przez 4 sekundy, wstrzymywaniu oddechu na 7 sekund i wydychaniu przez kolejne 8 sekund.

Należy pamiętać o tym, że często wybudzanie się w nocy może sygnalizować problemy natury zdrowotnej i psychicznej, dlatego też w niektórych przypadkach wskazana może okazać się psychoterapia lub leczenie farmakologiczne.