Demon nad łóżkiem śpiącego - alegoria paraliżu sennego
Paulina Kłos-Wojtczak

Paraliż senny – czym jest i jak się przejawia?

Zaburzenia snu są powszechnym zjawiskiem dotykającym co drugą osobę na świecie. Wśród nich wyróżnić można bardzo nieprzyjemne doznanie, jakim jest paraliż senny. Charakteryzuje się on uczuciem całkowitego bezwładu ciała przy zachowaniu pełnej świadomości. Co jest przyczyną powstawania tego niepokojącego zjawiska, które w potocznym wyobrażeniu kojarzy się z obecnością demonów?

W folklorze słowiańskim za pojawienie się paraliżu sennego obwiniało się demona lub zmorę. Liczne obrazy ukazują ciemne postaci, złowrogo unoszące się nad łóżkiem śpiącego. Wierzenia te znalazły swoje odzwierciedlenie również w poezji. Bolesław Leśmian określił porażenie przysenne jako Dusiołka, który siadał na piersi człowieka i bezlitośnie dusił. W rzeczywistości jednak przyczyny pojawienia się paraliżu sennego są znacznie bardziej przyziemne.

Co to jest paraliż senny? Po czym poznać, że miało się paraliż senny?

Paraliż senny, zwany również porażeniem przysennym to parasomnia, która pojawia się nagle, najczęściej po wybudzeniu. Odczuwa się wówczas niezdolność do wykonania ruchu jakąkolwiek częścią ciała, przy zachowaniu pełnej świadomości. Wiele osób, które doświadczyły paraliżu sennego, opisują go jako przerażający i powodujący duży dyskomfort psychiczny. Może on powodować silny lęk.

Ile trwa paraliż senny? Zazwyczaj kilkanaście sekund. W rzadkich przypadkach jest nieco dłuższy – nawet do kilku minut.  

Czasami, tuż po ustaniu paraliżu sennego pojawiają się bóle i zawroty głowy, trudności w oddychaniu i dolegliwości mięśniowe.

W Internecie wokół tego zjawiska narasta wiele mitów. Zaniepokojeni internauci często zadają pytanie o to, czy można umrzeć przez paraliż senny? Prawdą jednak jest, że parasomnia w żaden sposób nie zagraża zdrowiu, ani życiu i bardzo szybko ustępuje samoistnie.

Szacuje się, że bezwładu ciała podczas snu doświadczyło w swoim życiu przynajmniej raz ok. 40% zdrowej populacji. Nawracające paraliże senne mogą jednak dotyczyć aż do 6% osób dorosłych.  

Przyczyny paraliżu sennego

Nie da się jednoznacznie określić, co jest przyczyną paraliżu sennego. Istnieje jednak kilka czynników, które zwiększają prawdopodobieństwo pojawienia się stanu znieruchomienia. Zalicza się do nich:

  • przewlekłe przyjmowanie niektórych leków, w tym nasennych,
  • praca zmianowa lub zmiana strefy czasowej,
  • bezdech,
  • bezsenność,
  • zaburzenia lękowe,
  • nadużywanie alkoholu.

Zdarza się, że paraliżowi sennemu towarzyszą halucynacje  dzieje się tak w aż 40% przypadków. Pojawiają się one bezpośrednio po lub przed zaśnięciem. Wówczas można odnieść wrażenie, że w pokoju znajdują się jeszcze inne osoby, coś uciska klatkę piersiową lub też doświadcza się uczucia spadania, czy też latania. Ponadto mogą towarzyszyć temu omamy słuchowe.

Chociaż objawy paraliżu sennego brzmią bardzo przerażająco, to samo zaburzenie nie jest niebezpieczne dla zdrowia.

Powiązane produkty

Leczenie paraliżu sennego

Leczenie paraliżu sennego nie jest konieczne ani praktykowane. Nie do końca wiadomo, jak przerwać ten stan podczas jego trwania bez uczestnictwa osób trzecich. Czasami, gdy parasomnia powoduje silny lęk, lekarz może zalecić stosowanie leków przeciwlękowych lub przeciwdepresyjnych.

Jak zapobiec paraliżowi sennemu?

Nie da się całkowicie zapobiec pojawieniu się paraliżu sennego, jednakże można w dużym stopniu zmniejszyć ryzyko incydentu. Istotne jest zadbanie o poprawę jakości snu.

Higienę snu można poprawić dzięki:

  • wietrzeniu sypialni przed snem,
  • zrezygnowaniu z korzystania z urządzeń emitujących światło niebieskie (telewizory, smartfony, tablety, laptopy),
  • korzystaniu z technik relaksacyjnych przed snem,
  • utrzymaniu w sypialni niskiej temperatury (oscylującej w granicy 19 st.C.),
  • wygodnemu materacowi i poduszce.
Dowiedz się również, jak sobie radzić z wybudzaniem w środku nocy

Paraliż senny a sen świadomy

Zjawisko paraliżu sennego często porównuje się do świadomego snu. Drugi termin odnosi się do jednak do śnienia z zachowaniem pełnej świadomości. Oznacza to, że śniąc, posiadamy całkowitą kontrolę nad treścią snu i wiemy, że znajdujemy się poza realną rzeczywistością. Osoby, które od wielu lat praktykują świadomy sen, twierdzą, że da się samemu wywołać to przyjemne zjawisko poprzez różne stany relaksacji i hipnozy praktykowane przed zaśnięciem.

  1. S. Ambra i B. Högl, Nightmare disorder and isolated sleep paralysis, „Neurotherapeutics”, nr 18(1), 2021.
  2. D. Denis, Relationships between sleep paralysis and sleep quality: current insights, „Nature and Science of sleep”, nr 10, 2018.
  3. D. Denis i G.L. Poerio, Terror and bliss? Commonalities and distinctions between sleep paralysis, lucid dreaming, and their associations with waking life experiences, „Journal of sleep research”, nr 26(1), 2017.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Przyczyny i objawy nerwicy – jakie są rodzaje i jak objawiają się zaburzenia nerwicowe?

    Nerwica to niepsychotyczne zaburzenie psychiczne, którego przyczyn upatruje się najczęściej w czynnikach środowiskowych oraz genetycznych. Objawy nerwicy nie obejmują wyłącznie sfery psychicznej (lęk, natrętne myśli), mogą także pochodzić ze strony układu oddechowego (np. trudności z oddychaniem), układu krążenia (np. przyspieszone tempo pracy serca), układu nerwowego (np. dezorientacja) czy układu pokarmowego (np. nudności i wymioty). W jaki jeszcze sposób mogą objawiać się zaburzenia nerwicowe?

  • Typy osobowości – jakie są? Charakterystyka

    Ludzie różnią się między sobą wyglądem, ale również – a może przede wszystkim – osobowością i charakterem. Warto poznać, w jaki sposób nauka odnosi się do tych kwestii i jakie typy osobowości wyodrębniali poszczególni badacze i myśliciele. W ten sposób możemy się również dowiedzieć, który typ osobowości sami posiadamy.

  • Jak rozpoznać "męską" depresję? Kto ma wiedzieć?

    Depresja to choroba, która może dotyczyć każdej płci, jednak niektóre cechy męskiej kultury i społeczeństwa mogą wpływać na to, w jaki sposób mężczyźni doświadczają i wyrażają objawy depresji.    

  • Wyzwania dla zdrowia psychicznego po pandemii COVID-19

    Jeszcze nigdy wcześniej nie żyliśmy w tak kosmopolitycznych warunkach. Świat trzymamy w telefonie, a na telekonferencjach łączymy się transnarodowo, międzykulturowo, interkontynentalnie. Podobnie szukamy konsultacji wirtualnych i teleporad ze specjalistami zdrowia i jedyne, co może stanowić barierę, to strefa czasowa i koszty.

  • Choroby psychiczne i związki. Jak żyć z osobą chorą psychicznie?

    Według badań przeprowadzonych przez Instytut Psychiatrii i Neurologii w Warszawie nawet 25% Polaków może doświadczać w swoim życiu trudności z zakresu zdrowia psychicznego. Oznacza to, że ok. 9 milionów osób boryka się z problemami wymagającym terapii lub przynajmniej konsultacji ze specjalistą z zakresu zdrowia psychicznego. Oczywiście liczby te nie dają pełnego obrazu sytuacji i nie uwzględniają osób w przejściowych kryzysach psychicznych na skutek trudnych lub traumatycznych wydarzeń z życia. Problem ten może dotyczyć nawet połowy wszystkich dorosłych – oczywistym jest więc, że duża część z tych osób może tworzyć w tym czasie związki.

  • Zdrowie psychiczne: gdzie zwrócić się o pomoc?

    Coraz więcej słyszymy o konieczności dbania o swoje zdrowie psychiczne. Informacje o tym, jak to zrobić, obiegają internet, powstają kolejne poradniki, w których zawarte są sposoby, na czym owa dbałość ma się opierać.

  • Anhedonia – czym jest? Jak odzyskać radość z życia?

    Czujesz, że nic nie sprawia Ci przyjemności? Rzeczy, które kiedyś Cię cieszyły, teraz nie mają żadnego znaczenia? Być może doświadczasz anhedonii, która niesie za sobą wiele negatywnych konsekwencji. Anhedonia jest nie tylko jednym z objawów depresji, ale również współwystępuje z innymi trudnościami o podłożu psychicznym.

  • E-book "Dieta na relaks". Porady i jadłospis - jak złagodzić stres dietą

    Pod wpływem chronicznego stresu organizm wykorzystuje zgromadzone zapasy ustrojowe witamin z grupy B oraz znacząco zwiększa zapotrzebowanie na pełnowartościowe białko, nienasycone kwasy tłuszczowe (szczególnie kwas DHA), witaminy, składniki mineralne oraz bioaktywne związki o działaniu antyoksydacyjnym i przeciwzapalnym . Istnieją jednak produkty, które pozytywnie wpływają na samopoczucie i funkcje poznawcze/

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij