Oparzenia słoneczne - pierwsza pomoc

Sezon urlopowy w pełni, ale beztroskie plażowanie może skończyć się dla skóry boleśnie już po pierwszym dniu urlopu. Wtedy resztę wakacji zmuszeni będziemy spędzić w cieniu. Nikt by nie chciał takiego scenariusza podczas własnych wymarzonych wakacji. Jeśli jednak zdarzy ci się trochę zaszaleć z opalaniem, warto znać szybkie sposoby na złagodzenie przykrych konsekwencji. Jeżeli wyjeżdżasz nad morze lub tym bardziej do któregoś z ciepłych krajów, zadbaj, aby mieć ze sobą odpowiedni środek, który zapewni pierwszą pomoc.

Oparzenie słoneczne to nasilony rumień skóry, połączony z uczuciem pieczenia, a nierzadko i pęcherzami, pojawiający się po ekspozycji na promieniowanie słoneczne. Skóra, zamiast zostać opalona, staje się czerwona, wrażliwa i pokryta pęcherzami.

Promieniowanie słoneczne

Podczas ekspozycji na słońce człowiek poddawany jest działaniu całego zakresu promieniowania elektromagnetycznego docierającego do ziemi: są to promienie ultrafioletowe (UV), widzialne oraz podczerwone.

W powstawaniu zmian skórnych zachodzących pod wpływem promieniowania słonecznego najistotniejszą rolę odgrywają promienie ultrafioletowe UVB (krótki ultrafiolet) i UVA (długi ultrafiolet). Rumień to oparzenie wywoływane głównie przez UVB (jest to tzw. promieniowanie rumieniotwórcze). Rumień po ekspozycji na UVB osiąga szczyt po 12 - 24 godzinach od ekspozycji na promieniowanie słoneczne i w ciągu 72 godzin ustępuje całkowicie lub pozostawia niewielką opaleniznę.

Opalenizna

Opalenizna uważana jest powszechnie za przejaw zdrowia, natomiast w rzeczywistości ciemniejszy kolor skóry w lecie, to reakcja obronna organizmu na nadmiar słonecznego promieniowania ultrafioletowego.

Barwnik w skórze, który chroni przed promieniowaniem ultrafioletowym i oparzeniami to melanina. Melanina gromadząc się w skórze daje opaleniznę. Związek ten absorbuje i odbija promienie UV. Osoby o jasnej skórze, z małą ilością barwnika łatwiej ulęgają poparzeniom słonecznym.

Oparzenie słoneczne I i II stopnia

Oznaką oparzenia słonecznego I stopnia jest zaczerwienienie i nabrzmienie skóry. W ciężkich przypadkach mogą tworzyć się na skórze pęcherze (II stopień). Skóra boli, piecze i swędzi jednocześnie. Po kilku dniach, gdy poparzenie już zanika, zaczyna schodzić naskórek. Konsekwencje opalania się i oparzeń słonecznych

Konsekwencją oparzeń słonecznych i nadmiernego opalania się jest występowanie na skórze zmian barwnikowych typu piegi, punktowe przebarwienia i odbarwienia. Wieloletnia ekspozycja na promieniowanie słoneczne prowadzi do fotostarzenia się skóry (skóra staje się sucha i pomarszczona).

Promieniowanie UV odgrywa istotną rolę w patogenezie czerniaka złośliwego oraz innych stanów nowotworowych skóry. Liczne znamiona barwnikowe i częste oparzenia słoneczne w dzieciństwie i młodości są czynnikami ryzyka rozwoju czerniaka. Częste korzystanie z solariów także zwiększa ryzyko rozwoju tego nowotworu.

Zapobieganie oparzeniom słonecznym

Najlepszym sposobem zapobiegania poparzeniom słonecznym jest umiar i rozsądek w korzystaniu z kąpieli słonecznych. W ciągu pierwszych dni opalania nie należy opalać się dłużej niż 10 – 15 minut. W następnych dniach można stopniowo zwiększać czas przebywania na słońcu. Należy używać preparatów z filtrem przeciwsłonecznym. W godzinach od jedenastej przed południem do drugiej po południu promienie słoneczne są najsilniejsze, dlatego czas ten najlepiej spędzić w cieniu.

Domowe sposoby na oparzenia

• Najważniejszą rzeczą jest szybkie schłodzenie skóry. Polecam prysznic, który umożliwi zmycie ze skóry resztki olejków i kremów. Temperatura wody nie powinna być jednak zbyt niska, by nie doszło do szoku termicznego. By schłodzenie było skuteczne, prysznic musi trwać 10-15 min.
• Doskonałym kompresem na poparzenia jest mleko (kefir, maślanka). Należy moczyć oparzoną skórę w mleku przez około 15 minut lub przyłożyć w miejsce oparzenia kompres z gazy zanurzonej w mleku. Tłuszcz zawarty w mleku złagodzi ból i przyspieszy gojenie.
• Kolejnym pomysłem są ogórki. Papkę ze świeżych, zmiksowanych ogórków trzymaj na ciele, do momentu kiedy nagrzeje się od ciała. Zabieg możesz powtórzyć kilka razy, ale za każdym razem musi być to nowa porcja papki.
• Możemy wykorzystać również ziemniaki. Maskę z mąki ziemniaczanej i wody rozsmaruj na poparzone miejsca, a gdy będzie twardnieć delikatnie zmyj. Maska złagodzi pieczenie i swędzenie.
• Aloes skróci proces gojenia się rany. Dwa do trzech dni po oparzeniu, rozprowadź sok ze świeżego liścia aloesu bezpośrednio po ranie, a natychmiast odczujesz ulgę. Ponawiaj zabieg 4-6 razy dziennie, opcjonalnie opatrując ranę bandażem.
• Witaminy. Jedz dużo owoców cytrusowych i brokułów. Są one bogate w witaminę C, która pomaga w gojeniu się ran różnego pochodzenia, w tym powstałych na skutek poparzeń. Podobne działanie do witaminy C mają również witaminy A i E. Bogatym ich źródłem są zielone owoce i warzywa, płatki zbożowe i orzechy. Zaopatrz się również w płynną witaminę E. Można ją nakładać bezpośrednio z kapsułki na powstałą w wyniku poparzenia ranę. Przyspieszy to proces gojenia i zapobiegnie powstaniu blizny.
• Miód nałożony na oparzenia działa przeciwbólowo, przynosi uczucie chłodu i przyspiesza gojenie. Miejsce nasmarowane miodem należy owinąć gazą.
• Olejek lawendowy zmniejsza uczucie palenia, przyspiesza gojenie i zapobiega bliznom. Najpierw oczyść ranę delikatnym mydłem i wodą. Zmieszaj olejek lawendowy z migdałowym lub z oliwą z oliwek w stosunku 1:3. Nałóż grubą warstwę tej mieszanki na oparzenie, ale go nie bandażuj. Powtarzaj zabieg co najmniej trzy razy dziennie. Działanie antyseptyczne i przeciwzapalne ma również nagietek. Nakłada się go na ranę w celu przyspieszenia procesu gojenia i przeciwdziałania infekcji.

Dodatkowe środki ostrożności

Nawet, jeśli za pomocą środków domowych lub zakupionych w aptece poradzisz sobie z oparzeniem, skóra nie powinna być już wystawiana na słońce. Choć przestało piec, podrażnienie utrzymuje się dłużej, więc nie można zapomnieć o piciu wody, o suplementacji wapna, intensywnym nawilżaniu i smarowaniu skóry kremami.

W miejscach oparzeń skóry może dojść do powikłań i to niekoniecznie bezpośrednio po zażyciu zbyt długiej kąpieli słonecznej, ale nawet kilka lat później. Dlatego jeśli kiedykolwiek zdarzyło ci się przesadzić, regularnie oglądaj wszystkie zmiany skórne, zwracając szczególną uwagę na pieprzyki i przebarwienia.

Artykuł jest pracą przeglądową. Literatura źródłowa, na podstawie której opracowano powyższą publikację dostępna jest u autora.