
Oparzenie słoneczne to nasilony rumień skóry, połączony z uczuciem pieczenia, a nierzadko i pęcherzami, pojawiający się po ekspozycji na promieniowanie słoneczne. Skóra, zamiast zostać opalona, staje się czerwona, wrażliwa i pokryta pęcherzami.
Podczas ekspozycji na słońce człowiek poddawany jest działaniu całego zakresu promieniowania elektromagnetycznego docierającego do ziemi: są to promienie ultrafioletowe (UV), widzialne oraz podczerwone.
W powstawaniu zmian skórnych zachodzących pod wpływem promieniowania słonecznego najistotniejszą rolę odgrywają promienie ultrafioletowe UVB (krótki ultrafiolet) i UVA (długi ultrafiolet). Rumień to oparzenie wywoływane głównie przez UVB (jest to tzw. promieniowanie rumieniotwórcze). Rumień po ekspozycji na UVB osiąga szczyt po 12 - 24 godzinach od ekspozycji na promieniowanie słoneczne i w ciągu 72 godzin ustępuje całkowicie lub pozostawia niewielką opaleniznę.
Opalenizna uważana jest powszechnie za przejaw zdrowia, natomiast w rzeczywistości ciemniejszy kolor skóry w lecie, to reakcja obronna organizmu na nadmiar słonecznego promieniowania ultrafioletowego.
Barwnik w skórze, który chroni przed promieniowaniem ultrafioletowym i oparzeniami to melanina. Melanina gromadząc się w skórze daje opaleniznę. Związek ten absorbuje i odbija promienie UV. Osoby o jasnej skórze, z małą ilością barwnika łatwiej ulęgają poparzeniom słonecznym.
Oznaką oparzenia słonecznego I stopnia jest zaczerwienienie i nabrzmienie skóry. W ciężkich przypadkach mogą tworzyć się na skórze pęcherze (II stopień). Skóra boli, piecze i swędzi jednocześnie. Po kilku dniach, gdy poparzenie już zanika, zaczyna schodzić naskórek. Konsekwencje opalania się i oparzeń słonecznych
Konsekwencją oparzeń słonecznych i nadmiernego opalania się jest występowanie na skórze zmian barwnikowych typu piegi, punktowe przebarwienia i odbarwienia. Wieloletnia ekspozycja na promieniowanie słoneczne prowadzi do fotostarzenia się skóry (skóra staje się sucha i pomarszczona).
Promieniowanie UV odgrywa istotną rolę w patogenezie czerniaka złośliwego oraz innych stanów nowotworowych skóry. Liczne znamiona barwnikowe i częste oparzenia słoneczne w dzieciństwie i młodości są czynnikami ryzyka rozwoju czerniaka. Częste korzystanie z solariów także zwiększa ryzyko rozwoju tego nowotworu.
Najlepszym sposobem zapobiegania poparzeniom słonecznym jest umiar i rozsądek w korzystaniu z kąpieli słonecznych. W ciągu pierwszych dni opalania nie należy opalać się dłużej niż 10 – 15 minut. W następnych dniach można stopniowo zwiększać czas przebywania na słońcu. Należy używać preparatów z filtrem przeciwsłonecznym. W godzinach od jedenastej przed południem do drugiej po południu promienie słoneczne są najsilniejsze, dlatego czas ten najlepiej spędzić w cieniu.
Nawet, jeśli za pomocą środków domowych lub zakupionych w aptece poradzisz sobie z oparzeniem, skóra nie powinna być już wystawiana na słońce. Choć przestało piec, podrażnienie utrzymuje się dłużej, więc nie można zapomnieć o piciu wody, o suplementacji wapna, intensywnym nawilżaniu i smarowaniu skóry kremami.
W miejscach oparzeń skóry może dojść do powikłań i to niekoniecznie bezpośrednio po zażyciu zbyt długiej kąpieli słonecznej, ale nawet kilka lat później. Dlatego jeśli kiedykolwiek zdarzyło ci się przesadzić, regularnie oglądaj wszystkie zmiany skórne, zwracając szczególną uwagę na pieprzyki i przebarwienia.
Artykuł jest pracą przeglądową. Literatura źródłowa, na podstawie której opracowano powyższą publikację dostępna jest u autora.