Gotu kola (wąkrotka azjatycka) – czym jest i jak działa? Właściwości, zastosowanie i przeciwwskazania

Sproszkowane ziele wąkrotki azjatyckiej, czyli adaptogenu nazywanego także gotu kola lub brahmi, zaleca się stosować u osób mających problemy z koncentracją i pamięcią. Wąkrotkę można przyjmować zarówno w formie kapsułek, czyli dojelitowo, jak i bezpośrednio na skórę w przypadku wystąpienia problemów dermatologicznych. Gotu kola działa także przeciwlękowo, łagodzi napięcie i niepokój. Jak dawkować gotu kola, ile kosztuje ten adaptogen i czy kobiety w ciąży mogą przyjmować wąkrotkę azjatycką? Odpowiedzi na te i inne pytania znajdują się w niniejszym artykule.

W medycynie ajurwedyjskiej niezwykle cenioną rośliną jest wąkrota azjatycka (łac. Centella asiatica). Roślina znana jest pod wieloma nazwami, z których najpowszechniejsze to gotu kola i brahmi. Od tysięcy lat stosowana jest w medycynie Dalekiego Wschodu i traktowana jako panaceum na liczne choroby. Docenia się jej działanie szczególnie w zakresie poprawy pamięci i koncentracji. Przypisuje się jej korzystny wpływ na mózg, ponadto ma właściwości przeciwdepresyjne, przeciwlękowe, obniżające stan niepokoju oraz odmładzające.

Gotu kola – czym jest? Charakterystyka wąkrotki azjatyckiej

Gotu kola, czyli wąkrota azjatycka lub brahmi, jest wieloletnią rośliną leczniczą, należącą do rodziny selerowatych. To ziele jest znanym i cenionym od tysięcy lat adaptogenem. W indyjskiej medycynie ajurwedyjskiej wąkrota wykorzystywana jest jako remedium o wielokierunkowym zastosowaniu. Również praktycy tradycyjnej medycyny chińskiej wykorzystywali gotu kola w leczeniu licznych schorzeń. Uważali, że systematyczne przyjmowanie wąkroty azjatyckiej może spowolnić procesy starzenia, a także być źródłem długowieczności. Dodatkowo gotu kola przypisywano korzystny wpływ na procesy widzenia, snu i zasypiania oraz na funkcjonowanie serca i układu krążenia.

Gotu kola – właściwości adaptogenu

Stosowanie gotu kola wpływa korzystnie na wiele procesów zachodzących w organizmie. Wykazano, że regularne przyjmowanie brahmi powoduje poprawę funkcjonowania oraz powstawanie nowych komórek układu nerwowego, a także powstawanie nowych połączeń pomiędzy nimi. Przekłada się to na usprawnienie pamięci, procesów myślowych oraz złagodzenie stanów depresyjnych. W tym aspekcie działanie gotu kola przypomina nieco działanie innego adaptogenu, czyli Rhodiola rosea. Dodatkowo dzięki wąkrotce następuje wzrost poziomu acetylocholiny, co w dużym stopniu przeciwdziała wystąpieniu chorób neurodegeneracyjnych, jak chociażby choroby Alzheimera. Gotu kola wpływa również korzystnie na układ krążenia. Powoduje wzmocnienie naczyń krwionośnych, tonizuje pracę serca oraz reguluje krążenie krwi. Wąkrota azjatycka jest ceniona za korzystny wpływ na skórę. Przyspiesza procesy gojenia, rogowacenia naskórka oraz powoduje wzmocnienie bariery skórnej. Składniki aktywne zawarte w brahmi działają oczyszczająco oraz zmiękczająco, przez co w efekcie zmniejszają stany zapalne. Dodatkowo stymulują produkcję kwasu hialuronowego, kolagenu i elastyny, co wpływa na poprawę nawilżenia i napięcia skóry oraz na spowolnienie procesów starzenia.

Gotu kola – zastosowanie. Jak działa i na co pomaga wąkrotka azjatycka?

Gotu kola znajduje głównie zastosowanie w zaburzeniach ze strony układu nerwowego. Przyjmowanie brahmi polecane jest osobom cierpiącym na zaburzenia pamięci, funkcji poznawczych, mającym trudności w przyswajaniu nowych informacji. Dodatkowo dobre rezultaty obserwowane są przy suplementacji gotu kola w stanach lękowych i depresyjnych, ponieważ substancje czynne zawarte w surowcu działają anksjolitycznie (przeciwlękowo). Skutkuje to zmniejszeniem uczucia lęku, niepokoju, napięcia emocjonalnego i nerwowego. Regularne przyjmowanie gotu kola przeciwdziała powstawaniu chorób neurodegeneracyjnych, w tym choroby Alzheimera. Gotu kola stosowana jest również w chorobach przewodu pokarmowego, w nadciśnieniu, zaburzeniach krążenia obwodowego oraz w innych dysfunkcjach układu sercowo-naczyniowego. Składniki aktywne występujące w wąkrocie azjatyckiej wykazują aktywność przeciwbakteryjną oraz przeciwgrzybiczą. Z tego powodu gotu kola znajduje zastosowanie w chorobach skóry, gdzie używana jest zarówno dojelitowo, jak i powierzchniowo. Suplementację brahmi zaleca się w zaburzeniach, takich jak egzemy, łuszczyca, owrzodzenia, trudno gojące się rany, lub jako preparat ziołowy na trądzik. Ekstrakty z wąkroty azjatyckiej znajdują zastosowanie w przemyśle kosmetycznym, zwłaszcza przy produkcji preparatów przeciwzmarszczkowych, poprawiających elastyczność oraz antycellulitowych.

Gotu kola – przeciwwskazania, skutki uboczne stosowania adaptogenu

Preparaty z gotu kola są dobrze tolerowane i zazwyczaj nie wykazują żadnych działań niepożądanych. Niekiedy mogą się pojawić skutki uboczne w postaci bólu i zawrotów głowy oraz zaburzeń ze strony przewodu pokarmowego. Należy zachować ostrożność w przypadku chorób wątroby. Dodatkowo nie należy stosować preparatów z gotu kola u kobiet w ciąży i w okresie laktacji, ponieważ nie istnieją szerokie dane dotyczące stosowania tych preparatów wśród tej grupy.

Gotu kola – dawkowanie. Jak stosować i gdzie najlepiej kupić adaptogen?

W aptekach i sklepach zielarskich można znaleźć szereg produktów z gotu kola, których cena wynosi od około 10 do 150 zł. Te adaptogeny w tabletkach stosuje się trzy razy dziennie w dawkach po 1-2 g, przy czym ostatnią dawkę najlepiej przyjąć nie później niż w godzinach popołudniowych, aby nie wystąpiły problemy z zasypianiem. Zaleca się przyjmować gotu kola po posiłku.

Suplementacja gotu kola powinna trwać maksymalnie do 3 miesięcy, następnie zalecane jest zrobienie 1,5-miesięcznej przerwy. Preparat można stosować również zewnętrznie. W tym celu sporządza się napar z 4 łyżeczek suszu brahmi na szklankę wody, a następnie przygotowany płyn stosuje się w postaci okładów na zmiany skórne.