Psychobiotyki – jak działają? Jakie są wskazania do stosowania psychobiotyków?
Marta Pietroń

Psychobiotyki – jak działają? Jakie są wskazania do stosowania psychobiotyków?

„Jelita do nasz drugi mózg” – w ostatnich latach znacznie wzrosło zainteresowania zależnością pomiędzy stanem mikroflory jelitowej a zdrowiem psychicznym człowieka. Wyniki badań zaowocowały powstaniem nowego typu probiotyków – psychobiotyków, które, dbając o równowagę mikroflory jelitowej, regulują pracę osi mózgowo-jelitowej. Jak wybrać najlepszy psychobiotyk?

Psychobiotyki – jakie funkcje pełni mikroflora jelitowa?

Każdy człowiek posiada unikalny, zróżnicowany i dynamiczny zbiór drobnoustrojów zasiedlających przewód pokarmowy. Ten bogaty ekosystem nazywamy mikroflorą jelitową. Jej skład zależy od wieku, diety, aktywności fizycznej, obszaru geograficznego, warunków sanitarnych oraz przyjmowanych leków. 

Mikroflora jelitowa pełni kilka funkcji wzajemnie się uzupełniających: immunologiczną, metaboliczną oraz troficzną. Immunologiczne działanie drobnoustrojów oparte jest na ich konkurowaniu o pożywienie, miejsce zasiedlenia z bakteriami potencjalnie chorobotwórczymi, których rozwojowi zapobiegają również poprzez wytwarzanie bakteriocyn. Metaboliczna funkcja mikroflory jelitowej wiąże się z rozkładem niestrawionych resztek pokarmowych oraz wytworzeniem witaminy K i witamin z grupy B. Uzupełnieniem właściwości metabolicznych drobnoustrojów jest ich działanie na rzecz utrzymania ochrony i ciągłości nabłonka, czyli funkcja troficzna. Jednym z jej elementów jest stymulacja syntezy mucyny, tworzącej śluzową warstwę ochronną nabłonka jelit, tym samym chroniąc go przed toksynami i drobnoustrojami chorobotwórczymi. Oprócz tego bakterie jelitowe zajmują receptory na powierzchni nabłonka, zapobiegając kolonizacji przez szkodliwe mikroorganizmy. 

Psychobiotyki – co to jest? Kiedy warto je stosować?

Termin "psychobiotyki" został sformułowany w 2013 roku przez dwóch naukowców, psychiatrę Teda Dinana i neurologa Johna F. Cryana. Psychobiotykiem nazywamy bakterie probiotyczne, które spożyte w odpowiedniej ilości wpływają w pozytywny sposób na oś mózgowo-jelitową. Jej prace regulują poprzez wpływ na trzy układy: nerwowy (uczestniczą w syntezie neuroprzekaźników, takich jak serotonina, acetylocholina, GABA czyli kwas gammaaminomasłowy, melatonina czy histamina), dokrewny (obniżają poziom stężenia kortyzolu potocznie nazywanego hormonem stresu) oraz immunologiczny (zwiększają tworzenie cytokin przeciwzapalnych). Za pomocą nerwu błędnego, neurotransmiterów, cytokin oraz hormonów, informacje z przewodu pokarmowego nieustannie przekazywane są do mózgu. 

Psychobiotyk na depresję? Dowiedziono, że zaburzenia integralności bariery jelitowej mają ogromne znaczenie w występowaniu schorzeń układu nerwowego, takich jak: depresja, zaburzenia lękowe czy choroby neurodegeneracyjne (choroba Parkinsona, choroba Alzheimera). Dochodzi wówczas do zwiększenia przepuszczalności bariery jelitowej w wyniku zachwiania równowagi mikrobiologicznej (zwiększa się ilość patogennych drobnoustrojów) oraz na skutek podwyższonego poziomu kortyzolu przy długotrwałym stresie.

Psychobiotyki poprzez modulowanie mikroflory jelitowej, wpływają na zmniejszenie lęku, poprawę nastroju i zaburzeń poznawczych, co jest wykorzystywane przy występowaniu schorzeń układu nerwowego. Dodatkowo ich suplementowanie może wpływać na obniżenie poziomu kortyzolu, łagodzenie dolegliwości żołądkowo-jelitowych na skutek stresu oraz zwiększanie wytwarzania serotoniny, której mechanizm działania wykorzystywany jest w leczeniu depresji. 

Co ważne, psychobiotyki w żaden sposób nie zastąpią wizyty u specjalisty oraz farmakoterapii w leczeniu depresji, natomiast mogą być elementem terapii uzupełniającej.

U osób bez zaburzeń psychicznych, stosowanie preparatów psychobiotycznych oraz zmiana diety (włączenie produktów zawierających bakterie probiotyczne) prowadzi do złagodzenia objawów stresu lub złego nastroju.  

Polecane dla Ciebie

Psychobiotyki – rodzaje bakterii o działaniu psychobiotycznym

Mianem psychobiotyku określane są bakterie o udowodnionym korzystnym działaniu na zdrowie psychiczne człowieka.

Właściwości psychiobiotyczne wykazują szczepy Lactobacillus oraz Bifidobacterium mające wysoką zdolność do wytwarzania neuroprzekaźnika GABA (kwasu gammaaminomasłowego), którego niedobór przyczynia się do zachorowania na depresję, występowania niepokoju czy ataków paniki. 

Pozytywny wpływ na oś mózgowo-jelitową mają probiotyki (psychobiotyki) zawierające w swoim składzie:

  • Lactobacillus helveticus,
  • Lactobacillus rhamnosus,
  • Lactobacillus reuteri,
  • Lactobacillus casei,
  • Bifidobacterium longum,
  • Bifidobacterium infantis.

Jednym z pierwszych oraz najlepiej przebadanych szczepów bakterii psychobiotycznychLactobacillus helveticus Rosell -52 i Bifidobacterium Longum Rosell -175. Uzyskały one rekomendacje dotyczące stosowania w celu łagodzenia ogólnych objawów lęku, wspomagania równowagi emocjonalnej oraz łagodzenia objawów żołądkowo-jelitowych wywołanych przez stres. 

Psychobiotyki – jakie wybrać?

Psychobiotyki są odkryciem rynku aptecznego z ostatnich lat. Decydując się na ich suplementację, warto przeanalizować skład preparatu, tak, aby zawierał on szczepy bakterii o udowodnionym korzystnym wpływie na zdrowie psychiczne.

Preparaty z psychobiotykami dostępne są w formie kapsułek, co pozwala na wygodne podanie psychobiotyku dzieciom oraz osobom z trudnościami w połykaniu stałej postaci leku. Wystarczy zawartość kapsułki rozpuścić w zimnym lub letnim płynie (woda, herbata, mleko) i spożyć bezpośrednio po przygotowaniu. Cena psychobiotyków uzależniona jest od składu preparatu, wielkości opakowania oraz producenta. 

Naturalne psychobiotyki – pokarmy o właściwościach probiotycznych

Nieodpowiednia dieta może modyfikować skład oraz niekorzystnie wpływać na funkcjonowanie mikroflory jelitowej. Odpowiednią dietą, która wspomoże bakterie jelitowe jest dieta śródziemnomorska nazywana też przeciwzapalną. Pokarmy dostarczone w ramach tej diety oprócz błonnika, witaminy A, witaminy D, cynku i magnezu (niedobory tych pierwiastków pogarszają koncentrację, zdolność kojarzenia i zapamiętywania) dostarczają organizmowi przede wszystkim składniki  przeciwzapalne – polifenole oraz związki flawonowe. Wykazują one silne właściwości przeciwutleniające oraz wpływają na wzrost lub zahamowanie rozwoju określonych bakterii jelitowych (są naturalnymi psychobiotykami). Dlatego też w codziennej diecie powinny znaleźć się m.in.:

  • produkty zbożowe bogate w błonnik – pełnoziarnisty chleb, makaron, 
  • owoce i warzywa – zwłaszcza owoce jagodowe,
  • ryby, białe mięso, jaja,
  • rośliny strączkowe,
  • orzechy, nasiona,
  • przyprawy – oregano, imbir, kurkuma, cynamon.

Pozytywny wpływ na funkcjonowanie osi mózgowo-jelitowej mają również wpływ produkty fermentowane – jogurty, kefiry czy kiszonki (kiszona kapusta, kiszone ogórki, kimchi, kombucha). Dostarczają one nie tylko gotowe bakterie jelitowe, ale są także bogatym źródłem witamin z grupy B. 

  1. O. Krakowiak, Mikroflora przewodu pokarmowego człowieka – znaczenie, rozwój, modyfikacje, "Postępy Fitoterapii" 3/2015. 
  2. P. Radwan, Rola mikroflory jelitowej w zdrowiu i chorobie, "Gastroenterologia Praktyczna" 2/2013.
  3. N. Staniak, Psychobiotyki w rekomendacji farmaceuty, "Aptekarz Polski" 2020 [online], https://www.aptekarzpolski.pl/wiedza/psychobiotyki-w-rekomendacji-farmaceuty/, [dostęp:] 13.01.2021.
  4. D. Czajeczny, K. Kabzińska, R. Wojciech Wójciak, Od wielkiej genetyki do neuropsychologii – zarys historii badań nad powiazaniem mikrobiomu z zachowaniem człowieka, "Postępy mikrobiologii" 2020, t. 59,  nr 1, s. 3–10
  5. E. Stachowska, Jak żywić melancholijne mikroby? Żywienie w zaburzeniach osi mózgowo-jelitowej, "www.wspolczesnadietetyka.pl" [online], https://www.wspolczesnadietetyka.pl/z-gabinetu-dietetyka/jak-zywic-melancholijne-mikroby, [dostęp:] 13.01.2021.
  6. E. Stachowska, Dieta na poprawę nastroju. Żywienie dla osób z depresją, "Współczesna dietetyka" 26/2019.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Witamina B2 (ryboflawina) – funkcja w organizmie, suplementacja, niedobór, nadmiar

    Pękające kąciki ust, chroniczne zmęczenie, pogorszony wzrok – to tylko kilka przykładów objawów, które niesie za sobą niedobór witaminy B2. Ryboflawina bierze udział w wielu procesach metabolicznych organizmu i jest rozpuszczalna w wodzie. Zażywana wraz z innymi witaminami aktywuje ich działanie w organizmie. Jakie produkty zawierają w sobie ryboflawinę? Kiedy i jak zażywać witaminę B2 w formie suplementów diety? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Czym jest i jak działa żeń-szeń? Zastosowanie i przeciwwskazania do stosowania Panax ginseng

    Żeń-szeń, nazywany również ginsengiem lub wszechlekiem, jest jednym z najlepiej opisanych adaptogenów. Według medycyny chińskiej powinno się go stosować jedynie w miesiącach zimowych. Żeń-szeń wpływa na poprawę funkcji kognitywnych (poznawczych), poprawia samopoczucie i pamięć, łagodzi stres oraz działa korzystnie na skórę i potencję seksualną. Na rynku można kupić wiele preparatów z żeń-szeniem, zarówno w formie tabletek czy kapsułek, jak i płynnych ekstraktów. Który preparat z żeń-szeniem wybrać, jaka jest dzienna zalecana dawka tego adaptogenu oraz w jakiej porze dnia należy zażywać ten suplement? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Gotu kola (wąkrotka azjatycka) – czym jest i jak działa? Właściwości, zastosowanie i przeciwwskazania

    Sproszkowane ziele wąkrotki azjatyckiej, czyli adaptogenu nazywanego także gotu kola lub brahmi, zaleca się stosować u osób mających problemy z koncentracją i pamięcią. Wąkrotkę można przyjmować zarówno w formie kapsułek, czyli dojelitowo, jak i bezpośrednio na skórę w przypadku wystąpienia problemów dermatologicznych. Gotu kola działa także przeciwlękowo, łagodzi napięcie i niepokój. Jak dawkować gotu kola, ile kosztuje ten adaptogen i czy kobiety w ciąży mogą przyjmować wąkrotkę azjatycką? Odpowiedzi na te i inne pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Bacopa monnieri – działanie ekstraktu roślinnego eliksiru życia. Czy suplementowanie pomaga szybciej się uczyć?

    Bacopa monnieri, czyli bakopa drobnolistna, jest suplementem diety polecanym przed istotnymi egzaminami, jak matura czy sesja, ponieważ wspomaga pamięć i koncentrację. Korzystnie wpływa na kondycję skóry i włosów. Suplementowanie Bacopa zalecane jest także w trakcie terapii chorób neurodegradacyjnych, takich jak Alzhaimer lub Parkinson. Przez niektórych roślina nazywana jest „eliksirem życia”, ponieważ poprawia samopoczucie, łagodzi stres i napięcie. Dodatkowo ma także działanie przeciwbakteryjne i przeciwzapalne. Jak suplementować Bacopa monnieri? Czy kobiety w ciąży mogą zażywać ten preparat? Na jaki procent standaryzacji suplementu zwrócić uwagę, kupując brahmi? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Tetracykliny na trądzik pospolity – jak zwiększyć skuteczność antybiotyków?

    Tetracykliny stosowane są zazwyczaj w leczeniu trądziku pospolitego (łac. acne vulgaris) o średnim i dużym nasileniu, ze zmianami zapalnymi w postaci grudek, krost, guzków, cyst, nacieków, a także trądziku różowatego (łac. acne rosacea). Podawane są w formie tabletek doustnych lub maści zewnętrznej. Zazwyczaj terapię przeciwtrądzikową z wykorzystaniem tetracyklin ordynuje dermatolog. Dzieje się tak wówczas, kiedy dotychczas zażywane produkty do stosowania zewnętrznego były nieskuteczne.

  • Zastrzyki antykoncepcyjne – czy są skuteczne? Na jak długo wystarcza i jakie są skutki uboczne?

    Według badań skuteczność zastrzyków antykoncepcyjnych wynosi około 99% w przypadku stosowania ich zgodnie z zaleceniami. Jednakże skuteczność ta może być niższa w przypadku nieregularnego stosowania lub gdy nastąpi opóźnienie w podaniu kolejnej dawki. Ważne jest, aby pamiętać, że zastrzyki antykoncepcyjne nie chronią przed chorobami przenoszonymi drogą płciową, więc w przypadku ryzyka infekcji należy stosować dodatkową ochronę, taką jak na przykład prezerwatywy.

  • Jakie właściwości ma olejek z drzewa herbacianego? Jak go stosować na skórę?

    Olejek z drzewa herbacianego pozyskuje się na drodze destylacji z parą wodną surowca z rośliny łac. Melaleuca alternifolia. Kolonizatorzy australijscy odkryli tę roślinę w 1770 r. i, naśladując zamieszkujących tamte tereny Aborygenów, zaczęli wykorzystywać jej liście do zaparzania esencjonalnego napoju na wzór herbaty. Stąd też wzięła się nazwa rośliny. Kiedy, jak i na co stosować olejek z drzewa herbacianego? Czy olejek z drzewa herbacianego powinna stosować osoba, która ma trądzik?

  • Na co stosować szafran? Właściwości lecznicze, dawkowanie

    Już w starożytności wykorzystywano szafran do poprawiania smaku jedzenia, do barwienia tkanin, a także w lecznictwie. Szafran stanowi najdroższą przyprawę świata. Posiada charakterystyczny smak oraz barwę. Jego walory smakowe doceniane są w kuchni, a ostatnimi czasy zainteresowanie wzbudzają jego właściwości lecznicze. Warto jednak podkreślić, że szafran można przyjmować doustnie jedynie w niewielkich ilościach, ponieważ jego nadmiar może być szkodliwy dla zdrowia.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij