Zarodki pszenne – właściwości i wartości odżywcze. Dlaczego warto włączyć je do diety?

Zboża stanowią bardzo ważny element diety człowieka. Obok ryżu, kukurydzy czy jęczmienia duże znaczenie w światowej produkcji ma pszenica. Tak jak inne zboża, używana jest do produkcji różnego rodzaju przetworów zbożowych, na przykład mąki, otrąb, kasz czy zarodków. Zarodki pszenne, mimo iż nie są aż tak popularne, jak pozostałe, wymienione przetwory, to zdecydowanie należą do produktów wartych uwagi. Czym dokładnie są zarodki pszenne, do czego można je dodawać oraz jakie posiadają właściwości? 

Zarodki pszenne – co to takiego? 

Ziarno, a dokładniej ziarniaki zbóż składają się z kilku różnych części: okrywy owocowo-nasiennej, warstwy aleuronowej, bielma oraz właśnie zarodka. Zarodki, w porównaniu do pozostałych, stanowią najmniejszą część ziarna, jednak są one bardzo istotne, ponieważ z nich kiełkuje nowa roślina. Zarodki pszenne zawierają wiele cennych składników odżywczych (zostaną one dokładnie przedstawione w dalszej części artykułu). Jako produkt spożywczy powstają, tak jak sama nazwa wskazuje, przy obróbce ziarna pszenicy.  

Zarodki pszenne a otręby  

Zdarza się, że zarodki pszenne bywają mylone z otrębami. Mimo że zarówno zarodki, jak i otręby powstają przy obróbce ziarna, są one różnymi produktami, posiadającymi odmienne właściwości. W skład otrąb wchodzi przede wszystkim okrywa owocowo-nasienna i warstwa aleuronowa, z domieszką rozdrobnionego zarodka i bielma. W otrębach znajdziemy głównie błonnik i składniki mineralne. Same zarodki, jako oddzielny produkt, mogą być wydzielone podczas odpowiednich procesów. W porównaniu z otrębami zawierają mniej błonnika, natomiast większe ilości białka i tłuszczów.  

Zarodki pszenne – wartości odżywcze, witaminy, kalorie i indeks glikemiczny 

Zarodki pszenne w 100 gramach dostarczają około 360 kcal (dla zobrazowania tej ilości warto zaznaczyć, że 1 łyżka zarodków pszennych waży około 10 g). W analogicznej ilości znajduje się 23,15 g białka, 9,7 g tłuszczów, 51,8 g węglowodanów, a także 13,2 g błonnika. Zarodki pszenne posiadają niski indeks glikemiczny (IG), znajdziemy w nich witaminy z grupy B, oprócz tego witaminę E, a także składniki mineralne takie jak cynk, potas, wapń, magnez, żelazo, fosfor, miedź i mangan.  

Właściwości i zastosowanie zarodków pszennych – jak działają? Na co mogą pomóc? 

Zarodki pszenne zasługują na uwagę z wielu względów. Po pierwsze, w zarodkach pszennych znajdziemy korzystne dla zdrowia związki o charakterze przeciwutleniającym. Związki te, nazywane inaczej antyoksydantami, ważne są w profilaktyce stresu oksydacyjnego oraz schorzeń takich jak nowotwory czy choroby sercowo-naczyniowe. Tak jak opisano powyżej, w zarodkach pszennych znajduje się wiele witamin oraz składników mineralnych. Na szczególną uwagę zasługuje duża ilość witamin z grupy B, między innymi witaminy B1, inaczej tiaminy, oraz witaminy B6, czyli pirydoksyny.

Tiamina (witamina B1) pełni kluczową rolę w pracy układu nerwowego, bierze udział w przewodzeniu impulsów nerwowych. Pełni również ważną funkcję w metabolizmie komórek oraz wspomaga pracę układu sercowo- naczyniowego. Pirydoksyna (witamina B6) natomiast jest niezbędna do produkcji hemoglobiny, wpływa na ciśnienie krwi, pracę mięśni i serca, a także na prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego.

Kolejną ważną informacją jest to, że zarodki pszenne są źródłem miedzi w naszej diecie. Miedź jest składnikiem wielu enzymów związanych z syntezą neuroprzekaźników, a także enzymów biorących udział w tworzeniu kolagenu, elastyny, melaniny oraz w przemianach tlenu.

Warto wspomnieć jeszcze o tym, że zarodki pszenne zawierają znaczne ilości cynku. Cynk bierze udział w przemianach energetycznych, odpowiada m.in. za obronę immunologiczną organizmu oraz potrzebny jest do funkcjonowania wielu hormonów.

Zarodki pszenne – gdzie kupić i jak przechowywać? 

Zarodki pszenne można kupić w sklepach ze zdrową żywnością, zarówno stacjonarnych, jak i internetowych. Oprócz tego spotkać je można w supermarketach, a niekiedy w małych sklepach osiedlowych.  

Cena zarodków pszennych jest różna: zależy zarówno od gramatury produktu (mamy dostęp do opakowań m.in. 120 g, 150 g, 200 g), jak i od danego producenta. Cena za opakowanie zarodków pszennych waha się od około 2 do 8 zł. Zarodki pszenne należy przechowywać w suchym, ciemnym i chłodnym miejscu.  

Zarodki pszenne – jak jeść, do czego dodawać? 

Mimo że otręby i zarodki pszenne to różne produkty, można stwierdzić, że ich zastosowanie jest podobne oraz stosunkowo łatwo wkomponować je do swojego jadłospisu. Zarodki pszenne, podobnie tak jak otręby, sprawdzą się jako dodatek do wielu posiłków: przykładem może być koktajl na bazie kefiru, mleka, maślanki, a także owocowe lub owocowo-warzywne smoothie. Zarodków pszennych można również używać jako dodatek do owsianek, twarożków, zup, placuszków czy sałatek. Można posypywać nimi różnego rodzaju zapiekanki lub dodawać do pieczonych warzyw. Zarodki pszenne mogą stanowić również dodatek do domowego chleba i bułek, sprawdzą się w pewnych sytuacjach jako zamiennik bułki tartej, mogą być dodawane na przykład do masy przeznaczonej na kotlety warzywne.