Tabletki antykoncepcyjne jedno– i dwuskładnikowe – różnice

Obecnie dostępne są różne metody antykoncepcyjne: prezerwatywy, plastry antykoncepcyjne, krążki dopochwowe, spirale wewnątrzmaciczne oraz tabletki antykoncepcyjne. Pomimo możliwości wyboru, w dalszym ciągu wśród kobiet najbardziej popularną metodą antykoncepcji jest antykoncepcja hormonalna pod postacią tabletek. 

Na rynku dostępne są liczne preparaty, mocno zróżnicowane cenowo. Różnią się one między sobą zarówno składem, jak i mechanizmem działania. Generalnie można je podzielić na preparaty jedno– i dwuskładnikowe.

Tabletki antykoncepcyjne jedno– i dwuskładnikowe — czym się różnią?

Tabletki antykoncepcyjne jednoskładnikowe zawierają w sobie jedynie progestagen, który jest pochodną progesteronu. Niewątpliwą zaletą tego rodzaju tabletek antykoncepcyjnych jest fakt, że mogą być one stosowane także przez kobiety, które karmią piersią czy te, które nie chcą lub nie mogą zażywać tabletek zawierających w sobie estrogeny. Mechanizm działania tabletek antykoncepcyjnych jednoskładnikowych polega na tym, że przede wszystkim są one odpowiedzialne za hamowanie owulacji. Zwiększają także lepkości śluzu w szyjce macicy, co bardzo skutecznie chroni przed zapłodnieniem.
 
Tabletki antykoncepcyjne dwuskładnikowe zawierają natomiast w swym składzie dwa rodzaje żeńskich hormonów: pochodną progesteronu oraz pochodną estrogenu. Mechanizm działania tabletek antykoncepcyjnych dwuskładnikowych również polega na hamowaniu owulacji, ale także na tym, że pod wpływem działania tabletek dochodzi do różnych zmian w endometrium (czyli w błonie śluzowej macicy), która nie będzie przygotowana we właściwy sposób na przyjęcie komórki jajowej. Dwuskładnikowe tabletki antykoncepcyjne mogą też dodatkowo wywierać wpływ na zmiany śluzu szyjkowego, który staje się nieprzepuszczalny dla plemników.

Zażywanie tabletek jedno– i dwuskładnikowych

Tabletki jedno- i dwuskładnikowe różnią się od siebie jeszcze sposobem ich zażywania. W przypadku tabletek antykoncepcyjnych jednoskładnikowych bardzo ważną sprawą jest, aby kobieta przyjmowała je codziennie, dokładnie o tej samej porze dnia i godzinie. Tylko wtedy, kiedy codziennie są zażywane o stałej porze, spełniają w pełni swoje zadanie i w skuteczny sposób zabezpieczają przed ciąża. Jeśli zaś dochodzi do przesunięć w czasie ich przyjmowania, skuteczność może zostać osłabiona. W przypadku tabletek antykoncepcyjnych dwuskładnikowych nie jest natomiast konieczne, aby były zażywane punktualnie co do minuty każdego dnia — istotne jest po prostu, aby brać je codziennie, dopuszczalne są kilkugodzinne przesunięcia w czasie. 

Działania niepożądane jedno– i dwuskładnikowych tabletek antykoncepcyjnych

Tabletki antykoncepcyjne jedno– i dwuskładnikowe różnią się też od siebie pod względem działań niepożądanych wywieranych na kobiecy organizm. Przede wszystkim podstawową różnicą jest to, że tabletki antykoncepcyjne dwuskładnikowe mogą dawać działania niepożądane pod postacią zaburzeń krzepnięcia, czasami wywołują incydenty zakrzepicy żylnej i tętniczej, jak również zdarzenia zakrzepowo–zatorowe: udar mózgu, zawał mięśnia sercowego, przemijający atak niedokrwienny czy też zator płucny. 

Dzięki tym badaniom łatwo jest wychwycić moment, w którym krew krzepnie za bardzo — wtedy też od razu można odstawić tabletki, aby nie zwiększać ryzyka wystąpienia incydentu zakrzepowo–zatorowego. Poza tym kobiety, które stosują dwuskładnikowe tabletki antykoncepcyjne i palą papierosy, powinny zaprzestać palenia, bowiem może to nasilać prozakrzepowe działanie tabletek. W przypadku tabletek antykoncepcyjnych jednoskładnikowych jak do tej pory nie stwierdzono, aby ich stosowanie mogło wywierać wpływ na krzepliwość krwi i tym samym przyczyniać się do ewentualnego występowania incydentów zakrzepowo–zatorowych.
 
Należy zdawać sobie sprawę z tego, że zarówno jedno– jak i dwuskładnikowe tabletki antykoncepcyjne mogą dawać też inne działania niepożądane, które będą wspólne dla obydwu rodzajów tabletek. Do działań tych zalicza się przede wszystkim wahania nastroju, bóle głowy, bolesność i tkliwość piersi. Zdarza się, że w czasie stosowania hormonalnej antykoncepcji dochodzi również do spadku libido, może także zwiększyć się masa ciała.

Jakie tabletki antykoncepcyjne wybrać?

Każda kobieta, która chce zażywać tabletki antykoncepcyjne, musi poinformować o tym swojego ginekologa. Lekarz w czasie wizyty zbierze od niej wywiad dotyczący jej stanu zdrowia, chorób przewlekłych oraz ewentualnie zażywanych przez nią leków. Zleci również badania laboratoryjne, przede wszystkim oceniające krzepliwość krwi, na podstawie których będzie wiadomo, czy w ogóle kobieta może stosować hormonalną antykoncepcję. Dopiero po dokładnej analizie oceny stanu zdrowia kobiety, ginekolog dobierze jej właściwy preparat, taki, który będzie mogła ona bezpiecznie stosować, bez niepokoju o jej stan zdrowia. Trzeba pamiętać o tym, że jeśli przy stosowaniu tabletek antykoncepcyjnych będzie obecne złe samopoczucie, trzeba ponownie zgłosić się do swojego lekarza, który zamieni preparat na inny, lepiej tolerowany.