Probiotyki a zespół jelita drażliwego
Krzysztof Słomiak

Probiotyki a zespół jelita drażliwego

Schorzenia układu pokarmowego stanowią poważny problem dla dużego odsetka populacji. Szczególnie częste o tej porze roku zatrucia pokarmowe są utrapieniem, z którym zetknęło się wielu z nas. Jakkolwiek nieprzyjemne i niepożądane byłyby dolegliwości, prawdziwie problematyczne stają się, gdy standardowy ból brzucha nie ustępuje po kilku dniach, a pozostaje z nami nawet przez długie miesiące. W przypadku chorób przewlekłych konieczna staje się konsultacja z lekarzem oraz zastosowanie odpowiedniej terapii.

Właśnie taką chorobą jest zespół jelita drażliwego (ang. Irritable Bowel Syndrome, IBS), będący jedną z najczęstszych dolegliwości układu pokarmowego. Zaburzenia mikroflory jelitowej uznawane są za ważny czynnik w patogenezie i patofizjologii zespołu jelita drażliwego. Ludzkie jelito kryje złożony ekosystem mikrobiologiczny, który jest przystosowany do wykonywania wielu różnych funkcji, takich jak trawienie pokarmu, metabolizm leków, detoksykacja związków toksycznych, produkcja niezbędnych witamin, zapobieganie przyleganiu patogennych bakterii do ściany jelita i utrzymywanie homeostazy układu pokarmowego. Wiadomo, że profil mikroflory jelita grubego osób z IBS jest inny niż u osób zdrowych. Uważa się, że zmiany ilościowe i jakościowe mikroflory jelitowej mogą mieć związek z powstawaniem objawów IBS. Wskazuje się na obniżoną różnorodność flory bakteryjnej w jelicie grubym, ale niekiedy może u osób z IBS dochodzić do tzw. przerostu mikroflory jelita cienkiego (ang. Syndrom Intestinal Bacterial Overgrowth, SIBO). W kale pacjentów z zespołem jelita wrażliwego (IBS) stwierdzono większe i częstsze występowanie bakterii Pseudomonas aeruginosa.

Flora bakteryjna odgrywa również znaczącą rolę w wywoływaniu i nasilaniu stanu zapalnego w przypadku nieswoistego zapalenia jelit (ang. Inflammatory Bowel Disease). Termin ten odnosi się do dwóch przewlekłych chorób jelit: wrzodziejącego zapalenia jelita grubego (ang. Ulcerative Colitis, UC) oraz choroby Leśniowskiego-Crohna (ang. Crohn Disease, CD). Badania dotyczące składu flory jelitowej u osób chorych wykazały, że u pacjentów z UC i CD wzrastała liczba bakterii tlenowych (np. E. coli) i bakterii beztlenowych z rodzaju Bacteroides, a  malała liczba drobnoustrojów z rodzajów Lactobacillus i Bifidobacterium.

Dwa rodzaje IBS 

Można wyróżnić dwie postacie zespołu jelita drażliwego – zależnie od tego, czy objawiają się przewagą zaparć czy biegunek. Osoba cierpiąca na zaparcia boryka się nie tylko z problemem zatrzymania stolca, ale także z bólami o charakterze kolki. Po spożyciu posiłku mogą wystąpić wzdęcia, uczucie przelewania w jamie brzusznej, zgaga i nudności. W postaci biegunkowej chory odczuwa nagłą potrzebę oddania stolca po posiłku lub wstaniu z łóżka. Często towarzyszą temu bóle brzucha i wzdęcia. Oba rodzaje choroby są związane z zaburzeniami motoryki jelita, czego efektem jest dyskomfort w jamie brzusznej.

Objawy choroby

Statystyki dotyczące zachorowalności na IBS nie wprawiają w optymizm – jednoznacznie wskazują, że mamy do czynienia z problemem na skalę masową. Szacuje się, że zespół jelita drażliwego jest diagnozowany u około 20% ludzi. W Polsce IBS dotyczy około 13% populacji.

Typowym objawem choroby jest zmiana rytmu wypróżnień z towarzyszącymi wzdęciami oraz uczuciem niepełnego wypróżnienia. Aby objawy te mogły zostać powiązane z IBS, powinny utrzymywać się przez co najmniej 3 miesiące.

Uporczywe wzdęcia i problemy z wypróżnianiem sprawiają, że IBS jest jednym z najczęstszych powodów nieobecności w pracy. Choroba prowadzi się również do pogorszenia samopoczucia, co z kolei prowadzić może do depresji.

Przyczyny występowania schorzenia nie są znane (czynnikami sprzyjającymi jej rozwojowi mogą być nieprawidłowa dieta, przebyta jelitowa infekcja bakteryjna lub wirusowa, zbyt częste stosowanie antybiotyków czy zaburzenia psychiczne), zatem leczenie ma charakter wyłącznie objawowy. Stosowana jest lekkostrawna dieta, a także lekoterapia i suplementacja. Badania wskazują, że odpowiednie modulowanie profilu flory bakteryjnej za pomocą probiotyków czy antybiotyków jest efektywne w leczeniu IBS.

Powiązane produkty

Dobroczynne probiotyki i prebiotyki

Według definicji WHO probiotyki to żywe drobnoustroje, które podane w odpowiedniej ilości wywierają korzystny wpływ na zdrowie gospodarza. Mimo że nasz układ pokarmowy zasiedlany jest przez miliony korzystnych dla nas bakterii, dostarczanie pewnej ilości mikroorganizmów z zewnątrz może korzystnie wpłynąć na pracę jelit, procesy trawienia, a nawet dobre samopoczucie psychiczne. Probiotyki najczęściej dostępne są w formie kapsułek, które zawierają odpowiednio spreparowane komórki bakterii lub drożdży. Z kolei prebiotyki to substancje obecne lub wprowadzane do pożywienia w celu pobudzania rozwoju tychże mikrobów; stanowią je więc naturalne składniki codziennej diety (skrobia, błonnik pokarmowy) lub dodatki do żywności (suplementy diety). Jakkolwiek więc prebiotyki dostarczamy do organizmu każdego dnia wraz z codziennymi posiłkami, tak probiotyki są zawsze specjalnymi preparatami zawierającymi mikroorganizmy.

Probiotyki w służbie zdrowia

Które z nich są więc efektywne w terapii IBS? Według dostępnych źródeł preparaty probiotyczne faktycznie mogą okazać się pomocne. Przykładowo szczep Lactobacillus plantarum 299v zmniejsza dolegliwości bólowe i wzdęcia, co udokumentowano w badaniu na ponad 200 pacjentach. Z kolei lizat komórek Escherichia coli i Enterococcus faecalis znacząco redukuje objawy z jednoczesną dobrą tolerancją leków przez pacjentów. Inne niepatogenne formy Escherichia coli także wykazują działanie łagodzące objawy. Na rynku są dostępne także preparaty zawierające kombinację wielu różnych szczepów żywych kultur bakterii, np. bakterii kwasu mlekowego z gatunków Bifidobacterium longum, Bifidobacterium breve, Bifidobacterium infantis, Lactobacillus acidophilus, Lactobacillus plantarum, Lactobacillus paracasei, Lactobacillus delbrueckii ssp. Bulgaricus oraz szczepu Streptococcus thermophilus. Działanie niektórych takich preparatów zostało szczególnie dobrze przebadane i potwierdzono ich korzystny wpływ na organizm człowieka w uzupełnianiu i rozbudowywaniu mikroflory jelitowej oraz leczeniu IBS. Warto wspomnieć również o szczepie drożdży Saccharomyces boulardii CNCM I-745, którego skuteczność udowodniono w biegunkowym IBS. Aby poprawić stan flory bakteryjnej jelit, stosuje się zazwyczaj żywe, liofilizowane lub mikrokapsułkowane bakterie probiotyczne z rodzaju Bifidobacterium (np. szczep Bifdobacterium longum W-11 o udowodnionym działaniu leczniczym w IBS) i Lactobacillus. Probiotyk przyjmowany w odpowiednich ilościach wspomaga przywracanie i utrzymanie prawidłowej mikroflory jelit i hamuje namnażanie się szkodliwych mikroorganizmów. 

Błonnik niezbędny w IBS

Warto zwrócić również uwagę na substancje pomocnicze w przyjmowanych produktach. Fruktooligosacharydy (FOS) są częstymi składnikami probiotyków; sprzyjają bakteriom i ich rozwojowi. Skutkiem ubocznym tych substancji jest jednak wzmożona fermentacja w jelitach, co powoduje zwiększony dyskomfort u pacjenta.

Alternatywą są wielołańcuchowe oligosacharydy, takie jak błonnik. Nowością na rynku jest błonnik akacjowy (fibregum BIO), który zabezpiecza interes zarówno bakterii przyjmowanych w probiotykach, jak i pacjenta.

Niektóre probiotyki faktycznie mogą być efektywne w łagodzeniu dolegliwości spowodowanych zespołem jelita drażliwego. W wypadku podejrzeń dotyczących rozwoju choroby konieczna jest jednak jak najszybsza konsultacja z lekarzem, który w oparciu o przeprowadzony wywiad i zlecone badania postawi odpowiednią diagnozę oraz zaleci najlepsze w konkretnym przypadku leczenie. Z całą pewnością dobrym pomysłem będzie konsultacja z farmaceutą odnośnie do preparatów probiotycznych dostępnych w aptece. Warto wiedzieć, że ich regularne przyjmowanie może przyczynić się do poprawy stanu zdrowia i samopoczucia każdego z nas – nie tylko pacjentów cierpiących na IBS.
 

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Marihuana medyczna – na czym polega leczenie konopiami?

    U schyłku okresu PRL, w 1985 roku, wprowadzono przepisy karne, które zakazały używania w Polsce marihuany. Kontrowersje wywoływał pogląd, że wykorzystanie tej substancji do celów medycznych stało się również niedostępne, a wręcz karalne. Dopiero po 32 latach (w 2017 roku) stworzono przepisy, które formalnie zezwoliły na legalne wprowadzanie marihuany do obrotu jako surowca farmaceutycznego, a także na zastosowanie jej w leczeniu i łagodzeniu objawów towarzyszących określonym chorobom. Co warto wiedzieć o marihuanie medycznej?

  • Zdrowe Mikołajki. Pomysły na prezent

    6 grudnia – ten dzień oznacza przede wszystkim prezenty, które wszyscy uwielbiają. Jedni lubią dawać, inny dostawać, ale najważniejsza jest w tym dniu radość obu stron. W końcu serotonina, która wydziela się w chwilach szczęścia, jest również wspaniałym prezentem. Postanowiliśmy z tej okazji zrobić przegląd asortymentu aptecznego. Co wybrać, żeby połączyć zdrowie z radością dawania i dostawania prezentów?

  • Świąteczne przejedzenie. Jak radzić sobie ze wzdęciami?

    W Święta Bożego Narodzenia jemy dużo – to fakt. Faktem jest też to, że przejedzeniu towarzyszą nieprzyjemne dolegliwości, takie jak ból brzucha, uczucie pełności w jamie brzusznej, gazy. Czym tak naprawdę są wzdęcia i jak radzić sobie z przejedzeniem?

  • Jak zacząć biegać? ABC biegania dla początkujących

    Bieganie wyszczupla sylwetkę, wzmacnia mięśnie, pozwala na trening w zasadzie w każdych warunkach i okolicznościach. Można biegać zarówno na siłowni (na bieżni), jak i pod gołym niebem. Na początku bieganie wymaga chwili przygotowania i dostosowania swojego organizmu do nowych warunków, jednak w miarę zdobywania doświadczenia i wiedzy staje się codziennym nawykiem. Jak zacząć biegać? O czym pamiętać i na co zwrócić uwagę, aby nie zrobić sobie krzywdy? Zobacz nasz poradnik ABC biegania dla początkujących. 

  • Dlaczego warto biegać? Korzyści wynikające z treningów biegowych

    Do zalet biegania, poprawiających nasze zdrowie i możliwości fizyczne, chyba nie trzeba nikogo przekonywać. Regularnie wykonywana aktywność fizyczna przyczynia się do poprawy parametrów krwi, obniżenia odkładającego się w naczyniach cholesterolu, uregulowania glikemii i uwrażliwienia tkanek na insulinę. Zapobiega to rozwijaniu się chorób, takich jak cukrzyca, miażdżyca tętnic, choroby serca i układu krążenia. Jeśli należysz do osób, które bardziej niż zasadę „lepiej zapobiegać niż leczyć” cenią efektywność w pracy – tutaj również bieganie może okazać się czynnikiem wpływającym na Twoje lepsze wyniki. Dlaczego warto uwzględnić biegową terapię antystresową w naszym planie dnia?

  • Przeziębienie, grypa, alergia czy COVID-19? Jak je od siebie odróżnić?

    Swędzenie w gardle, gorączka, katar – w dobie pandemii koronawirusa i COVID-19 te symptomy wzbudzają niepokój. Czy słusznie? Jak odróżnić objawy alergii, przeziębienia i grypy od choroby koronawirusowej? Dowiedz się z poniższego artykułu.

  • Drapanie w gardle – co oznacza? Przyczyny i domowe sposoby

    Drapanie, swędzenie lub gryzienie w gardle – to zwykle objawy infekcji górnych dróg oddechowych. Te nieprzyjemne odczucia, które towarzyszą chorobom zwłaszcza w okresie jesienno-zimowym, można złagodzić za pomocą preparatów na gardło dostępnych w aptece, a także dzięki domowym sposobom. W jaki sposób? Podpowiadamy.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij