Kiedy i jak wspierać mikrobiotę jelitową?

Mikrobiota jelitowa jest niezwykle istotna w procesach trawienia, wchłaniania, metabolizmie i kształtowaniu odporności organizmu człowieka. Mikroorganizmy zamieszkujące przewód pokarmowy pomagają w ochronie przed bakteriami patogennymi. Od właściwej mikroflory zasiedlającej jelita zależy prawidłowe wchłanianie składników mineralnych, trawienie oraz funkcjonowanie układu nerwowego.

Co to jest mikroflora jelitowa?

Pojęcie mikrobiota określa wszystkie zasiedlające przewód pokarmowy drobnoustroje¹. Szacuje się, że ludzki organizm zasiedla około 1014 bakterii. To 10 razy więcej niż suma komórek organizmu człowieka². Obliczono, że łączna masa bakterii w jelicie wynosi 1,5–2 kg³. To więcej niż masa ludzkiego mózgu⁴.
Przewód pokarmowy jest poddawany ciągłemu oddziaływaniu czynników zewnętrznych choćby w postaci przyjmowanego pokarmu. W żołądku pod wpływem kwasu solnego większość bakterii jest niszczona. Liczebność i jakość mikroflory ulega ciągłym zmianom. Jej skład zależy głównie od rodzaju i składu spożywanego pokarmu oraz wieku⁵.

Funkcje mikroflory jelitowej

Korzystny wpływ mikroorganizmów probiotycznych na zdrowie człowieka udowodnił naukowo w XX w. laureat Nagrody Nobla Ilja Miecznikow⁶. Mikrobiota jelitowa jest niezwykle istotna w procesach trawienia, wchłaniania, metabolizmie i kształtowaniu odporności organizmu człowieka³. Aż 70 proc. wszystkich komórek odpornościowych organizmu znajduje się w jelitach⁶. Mikroorganizmy zamieszkujące nasz przewód pokarmowy pomagają w ochronie przed bakteriami patogennymi², wpływają na poprawę wchłaniania składników mineralnych: sodu, potasu, magnezu i wapnia³, biorą udział w syntezie witamin takich jak: witamina K, B₁, B₆, B₁₂ czy kwasu foliowego². Poprzez wytwarzanie enzymów wspierają również proces trawienia³. Ostatnie doniesienia naukowe wskazują także na ważną rolę mikrobioty we wspieraniu funkcjonowania układu nerwowego, szczególnie reakcji na stres².

Kiedy mikroflora jelitowa potrzebuje wsparcia?

Na florę jelitową niekorzystnie wpływać może wiele czynników. Są to między innymi: przebyte infekcje czy choroby układu pokarmowego, stosowanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych, a także niezdrowy styl życia oraz zanieczyszczenie środowiska i żywności^{3, 5}. Negatywnie na skład mikroflory może oddziaływać także przesadna higiena w wieku niemowlęcym oraz silny stres^{3, 5}. Jedną z częstszych przyczyn zaburzeń składu mikroflory jelitowej jest stosowanie antybiotyków, które zabijają nie tylko szkodliwe ale i pożyteczne bakterie⁵. W takich przypadkach warto wspierać organizm stosując probiotyki.

Dlaczego z antybiotykiem stosujemy probiotyk?

W okresie od rozpoczęcia antybiotykoterapii do 2. miesiąca po zaprzestaniu leczenia u ok. 5–30 proc. chorych pojawia się biegunka, spowodowana głównie zaburzeniami mikrobioty. Zapobieganie biegunce związanej z antybiotykoterapią jest więc jednym z najbardziej oczywistych wskazań do stosowania probiotyków. Dotychczas opublikowano 3 badania oceniające skuteczność probiotyków w zapobieganiu biegunce związanej ze stosowaniem antybiotyków u dzieci. W grupie, w której stosowano probiotyki, w porównaniu z grupą kontrolną, stwierdzono zmniejszenie ryzyka wystąpienia biegunki średnio o ok. 60 proc. Szczepy probiotyczne o udokumentowanym działaniu w zapobieganiu biegunce związanej ze stosowaniem antybiotyków to: Lactobacillus GG, Saccharomyces boulardii, Lactobacillus rhamnosus, Bifidobacterium lactis Bb^{1, 2} i Streptococcus thermophilus⁷.

Czym są właściwie probiotyki?

Probiotyki to żywe drobnoustroje, które – podawane w odpowiednich ilościach – wywierają korzystne skutki zdrowotne. Są to przede wszystkim bakterie kwasu mlekowego. Probiotyk może mieć w swym składzie pojedyncze szczepy bakterii, szczepy drożdży lub bakterie kwasu mlekowego łącznie z wyselekcjonowanymi szczepami drożdżowymi. Probiotyk z greckiego oznacza „dla życia”. Po raz pierwszy termin ten pojawił się w 1965 roku⁵. Pozytywny wpływ probiotyków można zauważyć w wielu obszarach. Wykorzystywane są one m.in. do przywracania naturalnej mikroflory jelitowej np. po antybiotykoterapii. Mogą również przeciwdziałać zasiedlaniu jelit przez bakterie chorobotwórcze, które dostają się do organizmu z pożywieniem w wyniku np. nieprzestrzegania zasad higieny. Bakterie probiotyczne wspomagają procesy trawienne i wchłanianie substancji odżywczych. Mają także duże znaczenie w prawidłowym funkcjonowaniu układu odpornościowego¹. Dla uzyskania efektu kolonizacji przewodu pokarmowego bakteriami probiotycznymi zaleca się ich spożycie przez dłuższy czas⁵.

Bakterie probiotyczne występują przede wszystkim w sfermentowanych produktach mlecznych, kiszonych warzywach i owocach, ciastach na zakwasie, kapuście kiszonej i kiszonkach spożywczych. Można je również znaleźć w preparatach farmaceutycznych⁵.

Na co powinniśmy zwrócić uwagę, wybierając preparat probiotyczny dla dziecka?

Jak w przypadku wszystkich produktów ważna jest jakość. Bakterie probiotyczne powinny należeć do określonego szczepu, który był przebadany klinicznie. Ważne jest, aby były dobrze chronione w trakcie pasażu przez przewód pokarmowy i mogły dotrzeć do jelit. W tym celu stosuje się np. technologię mikrootoczkowania. Duże znaczenie ma też forma preparatu – dla najmłodszych najwygodniejsze są krople^{7, 8}.

Materiał promocyjny